|
Kompyuter viruslaridan himoya?
|
| bet | 2/10 | | Sana | 17.05.2024 | | Hajmi | 2,46 Mb. | | #240106 |
Bog'liq Aniviruslar2. Kompyuter viruslaridan himoya?
Kompyuter virusi - bu o’lchami uncha katta bo’lmaga, maxsus yozilgan programma bo`lib, u boshqa programmalarga qo`shilishi (ya'ni uni zaharlashi) mumkin, shuningdek kompyuterda noma'qul harakatlarni amalga oshirishi mumkin. Ichida virus bo`lgan programma «zararlangan» deyiladi. Bunday programma ishni boshlaganda boshqaruvni avvalo virus amalga oshiradi. Virus boshqa programmalarni topadi va zararlaydi, shuningdek qandaydir buzg`unchi harakatlarni bajaradi (masalan, diskdagi fayllarni va shu fayllar joylashgan jadvalni ishdan chiqaradi (buzadi), operativ xotirani bo`lar-bo`lmas «axlat» bilan to`ldiradi.). Virus o`zini yashirish maqsadida programmani zararlantirish harakatlari har doim ham bajarilavermaydi. Ular faqat muayyan sharoitda amalga oshadi. Virus kerakli harakatlarni bajarib bo`lgandan so`ng, u boshqaruvni o`sha programmaga beradi (virus shu programmaning ichida yotadi) va u oldingidek ishlayveradi. Shu bilan bir qatorda virus bilan zararlangan programma xuddi viruslanmagan programma kabi faoliyat ko`rsatadi.
Mavjud bo`lgan viruslarning ko`pchiligi yadro sistemali fayllarni afzal ko`radilar, chunki ko`p zamonaviy kompyuterlarda fayllar sistemasi bir xil nomlanadi. Masalan, viruslar aksariyat hollarda, Command.com fayliga birlashadi va Dir komandasi bilan boshqa disk va direktoriyalarga tarqaladi. Ko`p hollarda sistemaning zararlanishi kiritish-chiqarish jarayoniga murojaat qilganda ro`y beradi.
Aslini olganda, viruslar sistemalarga birikib ketish uchun har qanday yo`llarni ishlatishadi, shuning uchun ham zararlanmaydigan sistemalar yo`qdir.
Personal kompyuterlarga viruslar kirib ketishining asosiy yo`li bo`lib zararlangan disketalar xizmat qiladi. Viruslar borgan sayin beshafqat va hech narsadan qo`rqmaydigan bo`lib borayapti, hatto eng yetuk viruslarga qarshi programmalar ham ular bilan kurashishga ba'zan ojizlik qilayaptilar. Shunday viruslar mavjudki, ular energiyaga bog`liq bo`lmagan xotiraga yashirinib olib, sistemani tozalashda juda katta qiyinchiliklar tug`diradilar. Hatto haqiqiy firma belgisiga ega bo`lgan, siqilgan dastur ham virusdan holi ekanligiga hech kim kafillik bera olmaydi. Viruslarni CD-ROM disklarning shtampovka jarayonida ham o`rnashganlik hollari mavjuddir.
Virus asosan 4 ta fazaga ega:
Virus ixtirochisi asta-sekinlik bilan foydalanuvchining ishonchini qozonish maqsadida, uxlash fazasini ishlatishi mumkin, chunki bunda virus ko`paymaydi va ma'lumotlarni buzmaydi. Ko`payish fazasida programmaning ishga tushishi bilan u namoyon bo`la boshlaydi. Ishga kirish fazasi virus programmadagi belgilangan vaqt, oy, yil yoki nusxa ko`chirishning belgilangan sonlaridan keyin ro`y beradigan voqelik bilan bog`liqdir. Va nihoyat, vayron qilish fazasida ommaviy zararlash amalga oshiriladi.
Ko`payish jarayonida viruslar o`zlarining xayoliy nusxalarini boshqa programmalarga uzatadi yoki diskning ma'lum sohalariga joylashib oladi. So`ngra asl virusning o`zi bo`lib qoladi va ko`payish jarayonini davom ettiradilar, ya'ni yangi virtual nusxalarni ko`chiradilar.
Viruslarning ko`p turlari shunday yaratilganki, ular zararlangan programmani ishlatganda rezident bo`lib qolaveradi, ya'ni DOSni yuklashdan oldin kompyuter xotirasida vaqti-vaqti bilan boshqa programmalarni zararlab boradilar va noma'qul harakatlarni amalga oshiradilar.
Viruslarning harakati juda tez amalga oshadi, hamda hech qanday xabar bermaydi. Shu sababli, foydalanuvchi kompyuterdagi noxush o`zgarishlarni o`zi sezishi lozim.
Virus programmalarni yozish unchalik qiyin ish emas, bu programmalarni o`rganayotgan talaba ham uddalay oladigan vazifadir, shuning uchun dunyoda kundan-kunga turli xil yangi viruslar yaratilmoqda.
|
| |
