46
7-Amaliy mashg‟ulot
Mavzu: Risklarni baholash usullari.
Kirish: Keyinchalik, kiberxavfsizlik asoslari kursining
bir qismi sifatida
ba'zi amaliy mashg'ulotlarda foydalaniladigan xavflarni baholash usullari
tavsiflanadi.
Ishdan maqsad: Xavflarni baholash usullari turli kutilgan va kutilmagan
vaziyatlarni o'rganish uchun kuchli vositadir.
Kerakli jixozlar: Kompyuter, Proektor dasturlar ixtiyoriy, printer, daftar,
A4 formatdagi oq qog‘oz.
Qisqacha nazariy ma‟lumot:
“Galstuk-babochka” tahlil usuli
Ushbu usul o'rganilayotgan salbiy hodisaning
sababdan oqibatga qadar
rivojlanishini grafik tavsiflash va tahlil qilishdir. Ushbu usulning asosiy
yo'nalishi tekshirilayotgan hodisaga qarshi choralar va
uni keltirib chiqaradigan
sabablarga qaratilgan.
Ushbu usulni amalga oshirish quyidagi bosqichlarni ajratishi mumkin:
1. Grafik markazida tahlil qilish uchun hodisani aniqlash.
2. Tekshirilayotgan hodisaga olib kelishi mumkin bo'lgan sabablar
ro'yxatini tuzish.
3. Tekshirilayotgan voqea oldidan vaziyatning
rivojlanish mexanizmini
tahlil qilish
4. Hodisaning rivojlanishiga olib keladigan omillar va uning oqibatlari
tavsiflanishi mumkin.
5. Hodisadan oldin deb ataladigan sabablarning rivojlanishiga to'sqinlik
qiladigan to'siqlarni namoyish qilish profilaktika choralari.
Eskalatsiya omillari
uchun to'siqlarni ham ko'rsatishingiz mumkin.
6. Tekshirilayotgan voqea sabab bo'lishi mumkin bo'lgan oqibatlar
ro'yxatini tuzish.
7. O'rganilayotgan voqeaning oqibatlarini rivojlanishiga to'sqinlik
qiladigan to'siqlarni namoyish qilish.
"Galstuk-babochka" tahlilini o'tkazish orqali
biz xavfli hodisalar va
47
ularning oqibatlarning oldini olish , yumshatish yoki
kutilayotgan hodisalarni
kuchaytirish, tezlashtirishga yo'naltirilgan xavfli voqealar va to'siqlarning asosiy
yo'llarini aniq ko'rsatadigan oddiy diagramma kiritamiz (tekshirilayotgan voqea
ijobiy bo'lgan taqdirda).
