O‘quv dasturining uqtirish xati

O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishganidan so‘ng hayotga ilk qadam qo‘yayotgan avlodga yangi talablar qo‘yildi.

Bunday malaka har bir yosh avlodga zarurdir. Shuning uchun, o‘rta maktab informatika kursining birinchi va muhim vazifalaridan biri o‘quvchilarda aniq bir fikrlash usulini shakllantirishdir.

O‘qitish shakli va usuli yosh o‘quvchilarning fikrlashini va ijodiy qobiliyatini rivojlantirishga yo‘naltirilgan bo‘lishi lozim. Masalaning qiyin tomoni shundaki, bir tomondan o‘quvchining fikrlashini va ijodiy qobiliyatini rivojlantirish bo‘lsa, ikkinchi tomondan ularga zamonaviy kompyuterlar olami haqidagi bilimlarni qiziqarli va uyg‘un ko‘rinishda berishdir.

Boshlang‘ich informatika kursida quyidagilarga erishish nazarda tutiladi:

1. O‘quvchilarda turli fikrlash usullarini, jumladan, algoritmik fikrlashni shakllantirish. O‘qitish jaroyoni grafik va tovushli ta’minot asosida mantiqiy va abstrakt fikrlashni o‘stirishni o‘z ichiga oladi.

2. Axborot ustida amaliy ishlar olib borish, zamonaviy dasturiy ta’minot bilan tanishish. Kompyuterni o‘zlashtirish o‘quvchilarga darslarda kompyuterdan o‘quv quroli sifatida foydalanishga imkon beradi.

3. Kompyuterdan o‘qitish, hisoblash, tasvirlash, tahrirlash, dam olish vositasi sifatida foydalanish imkoniyatlari haqida tasavvurga ega bo‘ladilar.

4. O‘quvchilarda hisoblash texnikasiga ijobiy munosabatlar uyg‘onishiga va rivojlanishiga asos bo‘ladi. Kompyuter informatika darsini qiziqarli o‘yinga aylantirishga imkon yaratadi.
Kompyuter o‘quvchilarning ijodiy va abstrakt fikrlash darajasini yahshiroq tushunish, o‘z navbatida keng va chuqur rivojlantirish imkonini beradi. Ma’lumki, bunday fikrlash uyg‘unligi matematika va boshqa fanlarni o‘zlashtirishga katta ta’sir ko‘rsatadi.

Informatika fanining boshqa fanlarga o‘xshamasligi o‘quvchilarda yoqimli o‘yin kabi tasavvur qoldirishi bilan birga, o‘z ijodiy qobiliyatlarini ochishlariga turtki bo‘lib hizmat qiladi. O‘quvchilar kompyuterda ishlab izlanuvchi tadqiqodchiga aylanishadi. Bunda o‘z tajribalariga tayangan holda hulosa chiqarish va umumlashtirishga o‘rganadilar.

• 
  axborot tushunchasi, turlarini bilish;
  
• 
  axborot tashuvchi vositalarni bilish;
  
• 
  axborotli jaroyonlarni (internet tizimida yoki lokal tarmoq yordamida axborotni qabul qilish, qayta ishlash, uzatish va saqlashlarni-maktab yoki maktablar aro telekonferensiya misolida namoyish qilish) bilish;
  
• 
  axborot va axborotli jaroyonlarga misollar keltira olish;
  
• 
  axborot tashuvchi vositalarga misollar keltira olish.
  

Kompyuter bilan tanishuv(21 soat)

5- sinflar uchun yillik taqvimiy reja (34 soat)
1.	Kirish	1
2.	Texnika xavfsizligi qoidalari va gigiyenik talablar (ko‘rgazmalar yordamida).	1
3.	Axborot tushunchasi, turlari va ko‘rinishlari haqida: yoshlarning yuda va mahallada oladigan ma’lumotlari; maktabda oladigan axborotlari; tabiatni kuzatish jarayonida olinadigan axborotlar; matbuot manbalari orqali olinadigan axborotlar	1
4.	Axborot bizning hayotimizda (misollar asosida) sezgi organlarimiz orqali olingan ma’lumotlar; matbuot orqali olgan ma’lumotlar; tabiatni kuzatish orqali olingan ma’lumotlarning ahamiyati haqida mavzular yoritiladi	1
5.	Atrofimizdagi axborot (hayotiy misollar). Axborotni qabul qilish, qayta ishlash, uzatish, saqlash. Misollar, - internet tizimi yordamida yoki ko‘rgazmalar orqali	1
6.	Axborotning turli ko‘rinishlari (rasmlar, matnlar, tovushlar)	2
7.	Axborot tashuvchi vositalar (rasmlar chizdirish)	1
8.	Axborotli jarayonlar: qabul qilish va saqlash. Misollar	1
9.	Axborotli jarayonlar: qayta ishlash va uzatish	1
10.	Axborot bizgacha qanday saqlangan . Misollar	1
11.	Kompyuter – bu nima?	1
12.	Kompyuter axborot bilan ishlash vositasi	1
13.	Kompyuter qurilmalari haqida dastlabki tushunchalar.	2
14.	Klaviatura bilan dastlabki tanishuv	2
15.	Windows muhitida ishlash: - Sichqoncha bilan ishlash jarayonida Windows muhitiga ilk qadam qo‘yish - Windows oynasi ustida amallar (ochish, yopish, siljitish, o‘lchamlarini o‘zgartirish…) bajarish.	3
16	Klaviatura trenajerida mashqlar	2
17.	Kompyuterda so‘z yasash o‘yinlari	2
18.	Kompyuterdagi kalkulyatorda foydalanib arifmetik amallar bajarish	2
19.	Paint grafik muharriri - Grafik muharrirning vazifasi va imkoniyatlari - Paint grafik muharriri yordamida sodda matematik shakllar tayyorlash - Frafik muharrir yordamida turli rasm hosil qilish va tahrirlash: - Rasm hosil qilishda “rang”lardan foydalanish tabiyat manzarasini chizish;	5 1 1 1 1 1
20.	Kompyuter o‘yinlari haqida	1
21	Oraliq va yakuniy sinov	2

• 
  grafik muharrirning asosiy imkoniyatlari va vazifasini bilish;
  
• 
  matn muharrirning asosiy imkoniyatlari va vazifasini bilish;
  
• 
  rasmlarni istalgan qismini “qirqish” , “ulash”, “o‘chirish” amallaridan foydalana olish;
  
• 
  rasm hosil qilishda “rang”lardan foydalana olish;
  
• 
  rasmlarni kattalashtirish va kichiklashtirish;
  
• 
  rasmga matn kirita olish;
  
• 
  rasmlarni saqlash va o‘qish.
  

	Kirish
1	Xavfsizlik texnikasi qoidalari va gigiyenik talablar (ko‘rgazmalar yordamida).	1
2	Grafik muharrirning vazifasi va imkoniyatlari	1
3	Paint grafik muharriri yordamida matematik shakllar tayyorlash	1
4	Grafik muharrir yordamida turli rasm hosil qilish va tahrirlash: tabiyat manzarasini chizish; rasmga matn kiritish; matnni tahrirlash.	2
5	“Rang”lardan foydalanib turli rasm hosil qilish	2
6	Rasmlarni istalgan qismini “qirqish” , “ulash”, “o‘chirish” kabi amallarini bajarish va maktublar tayyorlash.	2
	Oraliq nazorat	1
	Hujjatlarni qayta ishlash texnologiyalari	21
1	Matn muharriri.	1
2	Word matn protsessori	2
3	Hujjatlarning asosiy parametrlari	2
4	Hujjatlarni hosil qilish.	2
5	Hujjatlarni tahrir qilish	2
	Nazorat ishi	1
6	Hujjatlarda rasmlar va jadvallar bilan ishlash.	3
7	Hujjatlarda diagramma va grafiklarni joylashtirish	2
8	Word Art dan foydalanish	2
9	Wordda gipermurojaat	2
10	Matnga matematik formulalarni yozish	2
11	Hujjatni turli shaklda chop etish	1
	Nazorat ishi	1