O‘zbekiston Respublikasi Xalq tа’limi vаzirligi
Rеspublikа tа’lim mаrkаzi
Ixtisoslashtirilgan davlat umumta’lim maktab, maktab-internat hamda ayrim fanlar chuqurlashtirilib o‘qitiladigan sinflar uchun informatika fanidan uzviylashtirilgan
o‘quv reja va dastur
(V-IX sinf)
Toshkent-2011
Mualliflar:
|
T.Azlarov
|
Toshkent shahar, 40- maktab informatika fani o‘qituvchisi, pedagogika fanlari nomzodi
|
|
|
|
|
A.Azamatov
|
Toshkent shahar, 274-maktab informatika fani o‘qituvchisi, fizika-matematika fanlari nomzodi
|
|
A.Daliyev
|
Davlat mulk qo‘mitasi, iqtisod fanlari nomzodi
|
|
B.Boltayev
|
RTM ta’lim jarayonini axborotlashtirish bo‘lim boshlig‘i, fizika-matematika fanlari nomzodi
|
-
Ixtisoslashtirilgan davlat umumta’lim maktablari uchun Informatika fanidan o‘quv reja
(5-9-sinflar)
|
O‘quv fanlar
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
Haf.
|
Umum.
|
|
Davlat ixt. soatlar
|
30
|
32
|
33
|
34
|
35
|
164
|
5576
|
1.
|
Ona tili va adabiyot
|
8,5
|
6,5
|
4,5
|
5
|
5
|
29,5
|
1003
|
2.
|
O‘zbek tili (rus tili)
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
10
|
340
|
3.
|
Xorijiy til
|
3
|
3
|
3
|
3
|
3
|
15
|
510
|
4.
|
Tarix
|
2
|
2
|
3
|
3
|
3
|
13
|
442
|
5.
|
Davlat va huquq asoslari
|
|
|
|
1
|
1
|
2
|
68
|
6.
|
Iqtisodiy bilim asoslari
|
|
|
|
1
|
1
|
2
|
68
|
7.
|
Matematika
|
5
|
5
|
5
|
5
|
5
|
25
|
850
|
8.
|
Informatika
|
1
|
1
|
1
|
2
|
3
|
8
|
272
|
9.
|
Fizika
|
|
2
|
2
|
2
|
2
|
8
|
272
|
10.
|
Kimyo
|
|
|
2
|
2
|
2
|
6
|
204
|
11.
|
Biologiya
|
1
|
2
|
2
|
2
|
2
|
9
|
306
|
12.
|
Tabiiyot va geografiya
|
1
|
2
|
2
|
2
|
2
|
9
|
306
|
13.
|
Vatan tuyg‘usi
|
1
|
1
|
|
|
|
2
|
68
|
14.
|
Milliy istiqlol g‘oyasi va ma`naviyat asoslari
|
|
|
1
|
1
|
1
|
3
|
102
|
15.
|
Musiqa madaniyati
|
1
|
1
|
1
|
|
|
3
|
102
|
16.
|
Tasviriy san’at
|
1
|
1
|
1
|
|
|
3
|
102
|
17.
|
Chizmachillik
|
|
|
|
1
|
1
|
2
|
68
|
18.
|
Mehnat
|
2
|
2
|
2
|
0*
|
0*
|
6
|
204
|
19.
|
Jismoniy tarbiya
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
10
|
340
|
Maktab ixtiyoridagi soatlar
|
1.
|
Kons ol. sayohat
|
0.5
|
0.5
|
0.5
|
|
|
1.5
|
51
|
2.
|
Yo‘l h. qoidalari
|
0.5
|
0.5
|
0.5
|
0.5
|
|
2
|
68
|
3.
|
Sog‘ asoslari
|
0.5
|
0.5
|
0.5
|
0.5
|
0.5
|
2.5
|
85
|
4.
|
Dunyo dinlar t.
|
|
|
|
|
1
|
1
|
34
|
|
Maktab ix. s.
|
1,5
|
1,5
|
1,5
|
1
|
1,5
|
7
|
289
|
|
Maktab ixtiyoridagi soatlar
|
1,5
|
1,5
|
1,5
|
2
|
2
|
8,5
|
289
|
|
Umumiy soatlar
|
32
|
34
|
35
|
36
|
37
|
174
|
5916
|
|
Amaliy meh.
|
6
|
6
|
10
|
16
|
|
|
|
O‘quv rejaga tushuntirish xati
(5-9-sinflar)
Ushbu oq‘uv reja O‘zbekiston Respublikasining «Ta`lim to‘g‘risidagi» qonuni, Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» talablarini va Vazirlar Mahkamasining1998 yil 13-maydagi «O‘zbekiston Respublikasida umumiy o‘rta ta`limni tashkil etish to‘g‘risida»gi 203-sonli, 1999-yil 16-avgustdagi «Umumiy o‘rta ta’limning davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash to‘g‘risida»gi 390-sonli, 2003-yil 29-oktabrdagi »Umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta`limiga izchil o‘tishni ta`minlashga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida»gi 473-sonli, 2004-yil 24-iyundagi “O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Davlat test Markazi faoliyatini takomillashtirish to‘g‘risida»gi 293-sonli, 2004-yil 9-iyuldagi «2004-2009-yillarda Maktab ta`limini rivojlantirish Davlat Umummilliy dasturini amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi 321-sonli, 2008 yil 7-avgustdagi «Ayrim fanlar chuqur o‘rganiladigan davlat ixtisoslashtirilgan umumta'lim muassasalari faoliyatini takomillashtirish to‘g‘risida»gi 173-sonli qarorlari, O‘zbekiston Respublikasi umumta’lim maktablarining 2009-2010 o‘quv yiliga mo‘ljallangan XTVning 2009 -yil 1-apreldagi 75-sonli buyrug‘i asosida hamda Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan tasdiqlangan “Sanitariya qoidalari va me’yorlari” asosida tuzilgan.
Maktabning o‘quv reja bilan bog‘liq (maktab ihtiyoridagi soatlarni maktab o‘quv rejasiga kiritish va h.) faoliyati XTVning amaldagi me`yoriy hujjatlari bilan amalga oshiriladi.
O‘quv reja tarkiban davlat va maktab komponentlaridan iboratdir.
Matematika fanining nazariy asoslarini chuqur o‘rganish va amalda qo‘llay olishni o‘rgatish maqsadida amaliy mashg‘oulotlarni ko‘paytirish nazarda tutildi.
5,6,7-sinflar uchun, ona tilidan 0,5 soat, maktab ixtiyoridan 0,5 soat;
8, 9-sinflar uchun mehnatdan 1 soat olinib, informatika faniga qo‘shib berildi.
Ona tili va mehnat ta`limi fanlari bo‘yicha qisqartirilgan mavzuiy rejalashtirish, ixtisoslikka yo‘naltirilgan informatika fani o‘quv dasturi Respublika ta`lim markazi tomonidan tayyorlanadi.
Yozgi amaliy mashg‘ulotlari uchun ajratilgan 5-sinf uchun 4 soatdan 6 kunlik, 6-sinf uchun 4 soatdan 6 kunlik, 7-sinf uchun 4 soatdan 10 kunlik, 8-sinf uchun 4 soatdan 16 kunlik vaqt o‘quvchilarning amaliy ko‘nikmalarini shakllantirish va kasbga yo‘naltirish maqsadida maxsus ishlab chiqilgan, ota-onalar, mahalla qo‘mitalari raislari bilan kelishilgan, maktab direktori tomonidan tasdiqlangan jadval asosida amaliy mashg‘ulotlar (Tabiat qo‘ynida rasm chizish, rassomlar ustaxonalariga, san`at muzeylariga sayohatlar uyushtirish, o‘quvchilar ishlaridan ko‘rgazmalar tayyorlash maktab lagerida dam oluvchilari uchun) va h. k. tadbirlarni o‘tkazish uchun sarflanadi.
Ayrim fanlar chuqurlashtirilib o‘qitiladigan davlat ixtisoslashtirilgan umumta’lim muassasalarining Informatika fanidan o‘quv dasturlarini optimallashtirish yuzasidan sharhlar:
Oliy va o‘rta maxsus ta’limi va Xalq ta’limi vazirliklarining 2010 yil 31 martdagi “Umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, kasb-hunar va Oliy ta’limning Davlat ta’lim standartlari, o‘quv dasturlarining uzviyligi va uzluksizligini ta'minlash to‘g‘risida”gi 134/62-sonli qo‘shma buyrug‘iga ko‘ra ishchi guruhlari tuzildi va 24 ta umumta’lim fanlari o‘quv dasturlari uzviyligi, uzluksizligi ta'minlandi va optimallashtirildi.
Shunga ko‘ra, ayrim fanlar chuqur o‘rganiladigan davlat ixtisoslashtirilgan umumta’lim muassasalarida ta’lim jarayonini takomillashtirish, ta’lim sifati va samaradorligini oshirish, o‘quvchilardagi qobiliyat va iste’dodni yanada kamol toptirish uchun fan yo`nalishlari bo`yicha ixtisoslikka yo`naltirilgan o`quv dasturlarini optimallashtirilgan dasturlarga moslashtirish maqsadida Respublika ta’lim markazining 2010 yil 22 sentyabrdagi “Ayrim fanlar chuqur o`rganiladigan davlat ixtisoslashtirilgan umumta’lim muassasalarining o‘quv dasturlarini optimallashtirish to‘g‘risida”gi 62-sonli buyrug‘i qabul qilindi.
Ushbu buyruqda belgilangan vazifalar ijrosi yuzasidan texnika fanlari doktori, Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti, Informatika va kompyuter grafikasi kafedrasi mudiri professori Sh. Texnika (techne - mahorat, sanʼat) - moddiy boylik olish hamda odamlar va jamiyatning extiyojlarini qondirish maqsadida inson atrofdagi tabiatga taʼsir qilishiga imkon beradigan vositalar va koʻnikmalar majmui. 
| Toshkent - Markaziy Osiyoning eng yirik qadimiy shaharlaridan biri - O‘zbekiston Respublikasining poytaxtidir. Oʻrta Osiyoning yirik sanoat-transport chorraxasi va madaniyat markazlaridan biri. Mamlakatning shimoli-sharqiy qismida, Tyanshan togʻlari etaklarida, 440–480 m teppalikda, Chirchiq daryosi vodiysida joylashgan. |
Kompyuter (ing . computer - hisoblayman), EHM (Elektron Hisoblash Mashinasi) - oldindan berilgan dastur (programma) boʻyicha ishlaydigan avtomatik qurilma. Elektron hisoblash mashinasi (EHM) bilan bir xildagi atama. Nazirov, Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat pedagogika universiteti dotsenti, fiz.-mat.f.n R.Boqiyev, Chilonzor tumanidagi 90-maktab o`qituvchisi B.Karimov, TATU qoshidagi akademik-litzey o‘qituvchisi M. Payziyeva, Respublika ta’lim markazi mutaxassisi M.Sodiqov kabi metodist va amaliyotchi o`qituvchilardan iborat guruh ixtisoslikka yo`naltirilgan “Informatika” o`quv dasturini optimallashtirish bo`yicha muayyan ishlarni amalga oshirdi.
Ishchi guruhlari xulosalari asosida ixtisoslashtirilgan umumta'lim maktablarining 5-9-sinflarida informatika fanidan 32 soatlik mavzular sinfdan-sinfga, 16 soatlik mavzu kasb-hunar ta’limi o‘quv dasturiga o‘tkazildi.
Dasturdagi mavzular yuzasidan o‘zgarishlar quyidagicha:
5- sinf bo`yicha;
9 soat hajmidagi “Axborot haqida tushuncha”, “Axborot bizning hayotimizda”, “Atrofimizdagi axborot”(hayotiy misollar), “Axborotning turli ko‘rinishlari(rasmlar, matnlar, tovushlar) va ularni qayta ishlash usullari”, “Axborot tashuvchi vositalar”, “Axborotni qabul qilish, qayta ishlash, uzatish va saqlash”, “Axborotni kodlash” mavzulari 7-sinfdan o‘quvchi yosh xususiyatiga moslashtirib 5-sinfga o‘tkazildi.
6- sinf bo`yicha;
9 soat hajmidagi “Grafik axborotni kompyuterda qayta ishlash”, “Grafik muharrir”, “Grafik muharrir menyusi”, “Rasm hosil qilish va tahrirlashning asosiy imkoniyatlari”, “Rasmlarni saqlash va o‘qish” mavzulari 5-sinf mavzusining davomi bo‘lib, o‘quvchi yosh xususiyatiga moslashtirilib 6-sinfda o‘rganiladi.
7- sinf bo`yicha;
14 soat hajmidagi “Slaydlarni yaratish va tahrirlash, slayd shablonlaridan foydalanish”, “Slaydlarga rasm, grafik va diagrammalarni o‘rnatish”, “Windows ilovalari hujjatlaridan foydalanish”, “Slaydlarga animatsiya effektlarini o‘rnatish”, “Slaydlarga audio va video fayllarni qo‘yish”, “Taqdimot namoyish etish texnologiyasi bilan tanishtirish” mavsulari 9-sinfdan o‘quvchi yosh xususiyatiga moslashtirib 7-sinfga o‘tkazildi.
8- sinf bo`yicha;
16 soat hajmidagi “Axborotlar ombori” bobi murakkabligi, o‘quvchi yosh xususiyatiga mos emasli sababli kasb- hunar ta’limi dasturiga o`tkazildi va maskur soat o‘rniga 9-sinfdagi “Elektron jadvallar” bobi o‘quvchi yosh xususiyatiga moslashtirib, 8- sinfga o‘tkazildi.
9-sinf bo`yicha;
16 soat hajmidagi 8-sinfdagi “Web–sahifa” bobi 9-sinfga ko‘chirildi.
Ixtisoslashtirilgan davlat umumta'lim muassasalarining optimallashtirilgan o‘quv dasturlari Xalq ta'limi vazirligi hamda Davlat Test markazining 2011 yil 4-iyuldagi “Ayrim fanlar chuqur o‘rganiladigan davlat ixtisoslashtirilgan umumta'lim muassasalarining optimallashtirilgan o‘quv dasturlarini tasdiqlash to‘g‘risida”gi 146 (27)-sonli qo‘shma buyrug‘i bilan tasdiqlandi (shunga ko‘ra Xalq ta'limi vazirligi hamda Davlat Test markazining 2008 yil 7 noyabrdagi “Ayrim fanlar chuqur o‘rganiladigan davlat ixtisoslashtirilgan umumta'lim muassasalarining namunaviy o‘quv rejalari, dasturlarini tasdiqlash to‘g‘risida”gi 296-, 01-387 KB –sonli qo‘shma buyrug‘i bekor qilindi).
Mazkur optimallashtirilgan o‘quv dastur 2011-2012 – o‘quv yilidan boshlab amaliyotga joriy etildi.
Guruh a’zolari:
Nazirov Shodmonqul
|
Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti, Informatika va kompyuter grafikasi kafedrasi mudiri professori, t.f.d
|
Boqiev Rahmatilla
|
Nizomiy nomidagi TDPU kafedrasi mudiri “Informatika va ta’limda axborot texnologiyalari” f. m. f.n. dotsent
|
Karimov Baxtiyor
|
Toshkent shahar Chilonzor tumanidagi 90-sonli umumta’lim maktabining informatika fani o‘qituvchisi
|
Payzieva Mavlyuda
|
TATU qoshidagi akademik litseyining informatika fani o‘qituvchisi
|
Sodiqov Muxtor
|
RTM Ta’limni axborotlashtirish bo‘limi bosh metodisti
|
|
