|
Yelimlarning turlari haqida ma’lumot
|
| bet | 5/14 | | Sana | 28.01.2024 | | Hajmi | 57,74 Kb. | | #147715 |
Bog'liq Oʻquvchilarga duradgorlikda ishlatiladigan yelimlar ularni ishga tayyorlash” mavzusini oʻqitish metodikasi. 1.2. Yelimlarning turlari haqida ma’lumot
Suyak yelimi yog‘sizlantirilgan hayvonot suyaklari va shoxlarini Pishirib tayyorlanadi. Yelimlash xususiyatlariga ko‘ra go‘shtparda Yelimi suyak yelimidan ustun turadi.Go‘shtparda va suyak yelimlari qattiq plita shaklida tayyorlanadi.
Quruq yelimlar tolon, mayda bo‘laklar va boshqa ko‘rinishlarda Ham tayyorlanadi. Yelimlash sovuq (-12...-30 °C) da, issiq (+40...+70 °C) da va Qaynoq (80 °C va undan yuqori) holda olib borilishi mumkin. Buyum yoki detallami biriktirishda, fanerlami o ‘rtacha normal Quyuqlikdagi yelim eritmasidan foydalaniladi. Suyuq yelim eritmasi, Asosan, gruntovkalash maqsadida ishlatiladi.
Yelimlaming puxtaligini aniqlash uchun yelimlangan chok (birikma) Tajriba yo‘li bilan tekshiriladi. Buning uchun namligi 7-12 % bo‘lgan Shumtol yoki eman yog‘ochidan namunalar (25x50x50 va 25x50 mm O‘lchamli) olinib, tolalar yo‘nalishida bir-biriga parallel qilib yelimla-Nadi, so‘ngra namuna birikmaning yelimlangan choki iskana yordamida yelimlanadi, yorib ko‘riladi. Agar bunda birikma yelimlangan joyidan ajralmasdan yog‘och yorilsa yoki ko‘chib chiqsa, yelimning yopishtirish xusuSiyati yaxshi, yelimli chok puxta deb hisoblanadi. Tajriba sharoitida Esa, yelimlangan chokning puxtaligini press yordamida so‘ruvchi Kuchning qiymatini oshira borish yo‘li bilan tekshiriladi va h.k. Duradgorlik yelimlari nam ta’sirida puxtaligini yo‘qotadi (namga chidamsiz bo’ladi). Shuning uchun nam sharoitda ishlaydigan Buyumlar namga chidamli maxsus yelimlar bilan yelimlanadi.
Albuminli yelim. hayvon qoniga ohak aralashtirish yo‘li bilan olinadi. Albuminli yelim bilan yelimlanadigan birikma issiq holatda Presslab yopishtiriladi. Yelimlangan joyda qoramtir chok hosil bo‘ladi. Albuminli yelimlar faqat yelimlangan fanerlar uchun ishlatiladi.
Kazeinli yelimning asosiy tarkibiy qismini yog‘i olingan sutdan Tayyorlangan quruq suzma tashkil etadi. Quruq kazein yelimi 5-10 Mm li qattiq donachalar ko‘rinishida yoki oqish, ba’zan och sariq tusli Kukun holida tayyorlanadi. Kukun (tolon holidagi) kazein yelimi Kazein, so‘ndirilgan ohak, natriy ftorid, soda mis kuporosi va kerosin Aralashmasidan iborat. Bu moddalar tegishli yelimning turli Xossalarini yaxshilash uchun qo‘shiladi.
Masalan, mis kuporosi Yelimning nam va suvga chidamliligini oshirib, chirishdan saqlaydi;
Kerosin esa tolonning mushtlashib qolmasligini ta’minlaydi; natriy
Ftorid va soda erituvchi sifatida qo‘shiladi;
so‘ndirilgan ohak Yelimning o ‘ta puxtaligini ta’minlaydi.
Sanoat miqyosida kazeinli yelimlaming «Ekstra» va oddiy navlari Ishlab chiqariladi. Kazeinli yelim besh oy muddat ichida foydalanishga yaroqlidir. Yuqorida nomlari qayd qilingan yelimlar faqat yog‘och materiallami oʼzaro biriktirish uchun moʼljallangan. Turli materiallami bir-biriga yelimlab yopishtirish uchun esa Karbinolli yelimlardan keng foydalaniladi.
|
| |
