380
marshrutizatori va paket manbayi hisoblangan protokoli element o‗rtasida xatolar
haqidagi axborot almashuviga mo‗ljallangan. ICMP maxsus paketlari yordamida
paketlarni yetkaza olmasligi haqida xabar qiladi.
II sath — asosiy sath hisoblanadi. Bu sathda jo‗natmalarni boshqarish
protokoli
TCP
(Transmission
Control
Protocol)
va
foydalanuvchining
deytogrammali protokoli UDP (User Datagram Protocol) boshqariladi. TCP
protokoli masofadagi amaliy jarayonlar o‗rtasida virtual bog‗lanish hisobiga
xabarlarni ishonchli uzatilishini ta‘minlaydi. UDP protokoli amaliy paketlarni
deytogramma usulida IP singari uzatilishini ta‘minlaydi.
I sath — amaliy deb nomlanadi. Uzoq vaqt davomida turli xil o‗lkalarda,
tashkilotlarda TCP/IP stekidan foydalanish protokollar soni ortishiga va amaliy
sathli xizmatlarni.
381
5.2§ TCP va FTP transport bosqichidagi va yo‗naltirish protokollari.
5.2.1. Yo‗naltirish protokollari
TCP/IP stekida FTP protokoli bir qancha kengroq xizmatlarni taklif qiladi va
o‗z navbatida bu protokol dasturlash uchun eng murakkab hisoblanadi. Dasturda
FTP ning barcha imkoniyatlaridan foydalanilmasa u holda faqat fayllarni ayir-
boshlash protokoli TFTP(Trivial File Transfer Protocol) dan foydalaniladi. Bu
protokol faqat fayllarni ayriboshlashni tashkil qiladi. Transport protokoli sifatida
esa TCP dan birmuncha soddaroq bo‗lgan UDP protokolidan foydalaniladi.
Telnet protokoli jarayonlar va terminal o‗rtasida baytlar oqimini
almashinuvini ta‘minlab beradi. Bu protokoldan masofadagi kompyuter
terminalining emulyatsiyasi uchun tez-tez foydalanib turiladi. Telnet xizmatlaridan
foydalanish jarayonida foydalanuvchi masofadagi kompyuterni xuddi lokal
foydalanuvchi kabi boshqaradi, shuning uchun ham yaxshigina himoyani talab
qiladi.
Himoyani
ta‘minlash
maqsadida
minimum
parol
bo‗yicha
autentifikatsiyadan foydalaniladi, lekin baribir birmuncha mustahkam himoya
vositasi bu misol uchun Kerberos tizimi.
SNMP (Simple Network Manegment Protocol) tarmoq boshqaruvini tashkil
qilish uchun ishlatiladi. Avvalida SNMP protokol Internet marshrutizatorlarini,
odatda shlyuzlar deb ham ataluvchi vositalarni masofadan nazorat qilish va
boshqarish uchun ishlab chiqilgan.
Hamma bosqich vazifalarini batafsil ko‗rib chiqamiz.
Amaliy bosqich (Application, prikladnoy uroven) yoki ilovalar bosqichi u
quyidagi xizmatlarni amalga oshiradi: foydalanuvchining ilovasini shaxsan
tasdiqlaydi, masalan, fayllar uzatishning dasturiy vositalari, axborotlar bazasiga
|
