413
mumkin. Bunday jarayon juda ko‗p vaqt talab etadi, bu yopiq kalitni ochiq kalit
bo‗yicha tiklashga alohida o‗xshashdir.
6.6,b-rasmda ochiq va yopiq kalitlarning ishlatilishiga boshqa sxema
keltirilgan, uning maqsadi jo‗natiladigan xabarning muallifligini (audentifikatsiya)
tasdiqlashdan iborat. Bu holda xabarlar oqimi teskari yo‗nalishga ega, 1
abonentdan ketadi, u
D yopiq kalitning egasi, uning bilan yozishma olib
boruvchilar esa
YE ochiq kalitga egadirlar. Agarda 1 abonent o‗zini
autentifitsiyalashtirishni (o‗zining
elektron imzosini qo‗yish) xohlasa, bu holda u
ma‘lum matnni
D yopiq kaliti bilan shifrlaydi va shifrlangan xabarini yozishma
olib borayotgan abonentga jo‗natadi. Agarda ular 1 abonentning ochiq kaliti bilan
shifrdan chiqarishga erishsalar, bu matn uning yopiq kaliti
bilan shifrlanganligini
isbotlaydi, demak aynan u bu xabarning muallifi ekanligi ayon bo‗ladi. Qayd
qilishimiz kerak, bu holda turli abonentlarga manzillangan S
2
, S
3
, S
4
xabarlar sirli
emas, chunki ularning barchasida birdek ochiq kalit mavjut, uning yordamida 1
abonentdan keladigan barcha xabarlarni shifrdan chiqara oladilar.
Agarda ikki tomon audentifikatsiyalashni istasa va ikki yo‗nalishli sirli
almashuv kerak bo‗lsa, u holda har bir muloqotdagi tomon o‗zining juft kalitini
hosil qiladi va ochiq kalitni yozishma olib boruvchi tomonga jo‗natadi.
Tarmoqdagi n abonentlarning barchasi nafaqat
shifrlangan axborotni qabul
qilishidan tashqari yana shifrlangan xabarni jo‗natishi ham kerak, buning uchun
har bir abonent o‗zining juft
YE va
D kalitlariga ega bo‗lishi zarur.
