66
Qurilgan topologiyani testlab ko’ring.
5.9-rasm. Tarmoq topologiyasi
Nazorat savollari
1. VLAN adreslar diapazoni qancha?
2. Bitta kommutator qurilmasida nechtagacha vlan ID
yaratish mumkin?
3. Vlan lar o`rtasida marshrutizatsiyaning qanday usullari
mavjud.
4. VTP da client switch nimani anglatadi?
5. VTP da server switch nimani anglatadi?
6. VTP da transparent switch nimani anglatadi?
7. Qaysi turdagi switch asosiy tashabbuskor hisoblanadi?
6 - LABORATORIYA ISHI
RIP, EIGRP, OSPF VA BGP PROTOKOLLARI ASOSIDA
DINAMIK MARSHRUTLASHNI SOZLASH
Ishdan maqsad: Dinamik marshrutizatsiya RIP, EIGRP,
OSPF, BGP protokollari asosida qurilgan
tarmoqda xavfsizlikni
ta’minlash bo`yicha amaliy ko`nikmalarni hosil qilish.
67
Nazariy qism
IP texnologiyasida marshrutlash jarayoni umuman tarmoq
samaradorligi va ishlashiga ta'sir qiluvchi asosiy omillardan biridir.
"Marshrutlash" tushunchasi bir nechta ma'nolarni oʻz ichiga
oladi, ulardan biri ma'lumotni joʻnatuvchidan qabul qiluvchiga
yetkazishdir. IT muhitida marshrutlash - bu maxsus
tarmoq qurilmasi -
marshrutizator
yordamida
tarmoqlar
oʻrtasida
ma'lumotlar
paketlarining
harakatlanish
marshrutini
qoʻshimcha
ravishda
hisoblashdir.
Marshrutlar statik ya’ni tarmoq ma'muri tomonidan oʻrnatilishi
mumkin, yoki dinamik ya’ni tarmoq topologiyasi toʻgʻrisidagi
ma'lumotlarga asoslangan ma'lum marshrutlash algoritmlariga
(protokollariga) muvofiq tarmoq qurilmalari tomonidan hisoblab
chiqilishi mumkin.
Statik marshrutlash sodda, uni sozlash oson va qoʻshimcha
marshrutizator dasturini talab qilmaydi.
Statik marshrutlash tarmoq
resurslarini iste'mol qilmaydi va marshrutlash ma'lumotlarini tarqatish
uchun protsessor vaqtini talab qilmaydi. Biroq, statik
marshrutlash
yetarlicha moslashuvchan emas; bu tarmoqdagi nosozliklarni chetlab
oʻtishga yoki topologiyadagi oʻzgarishlarni
hisobga olishga imkon
bermaydi.
Statik marshrutlash jadvali juda kichik boʻlishi mumkin. Ushbu
misol uchun ikkita yozuv yetarli: biri xost toʻgʻridan-toʻgʻri ulangan
tarmoqqa, ikkinchisi esa barcha yoʻnalishlarga olib boradigan standart
yoʻnalishga ishora qiladi. Ilova lokal tarmoqdagi kompyuter uchun
moʻljallangan ma'lumotlar diagrammasini yaratganda, marshrutlash
jadvalidagi birinchi yozuv dasturiy ta'minot uchun ushbu datagram
toʻgʻridan-toʻgʻri manzilga yetkazilishi kerakligi toʻgʻrisida koʻrsatma
boʻlib xizmat qiladi. Agar ma'lumotlar bazasi boshqa biron bir
tarmoqqa tegishli boʻlsa, unda jadvaldagi ikkinchi yozuv dasturga
marshrutizatorga datagrammani yuborishini aytadi.
Boshqa
tomondan,
dinamik
marshrutlash,
statik
marshrutlashning koʻplab cheklovlarini yoʻq qiladi.
Dinamik
marshrutlashning
asosiy
gʻoyasi shundan iboratki, tarmoq
topologiyasida marshrutizatorlar oʻrtasida ma'lumot uzatish uchun
marshrutlash
protokoli
deb
nomlangan
maxsus
protokoldan
foydalaniladi.
68
Dinamik
marshrutizatsiya
protokollari
IP-tarmoq
marshrutizatorlariga optimal marshrut jadvalini (tanlangan
mezonlar
asosida) avtomatik ishlab chiqish va tarmoq topologiyasida sodir
boʻladigan oʻzgarishlarga mos holda uni dinamik ravishda oʻzgartirib
borish
imkonini
beradi.
Dinamik
marshrutlash
quyidagicha
klassifikatsiyalanadi (6.1-rasm).
Dinamik marshrutizatsiya protokollari
Ichki marshrutizatsiya
protokollari
Tashqi marshrutizatsiya
protokollari
Masofa-vektor
protokollari
Aloqa kanal holati bo’yicha
marshrutizatsiya
protokollari
Vektor yo’li bo’yicha
marshrutizatsiya
protokollari
IGRP
RIPv1
RIPv2
EIGRP
OSPF
IS-IS
BGP
6.1-rasm. Dinamik marshrutizatsiya protokollari klassifikatsiyasi.
Dinamik marshrutlash protokollarining oʻzi bir necha
mezonlarga muvofiq tasniflanishi mumkin.
Algoritmlari boʻyicha:
