|
O‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini
|
| bet | 2/5 | | Sana | 10.01.2024 | | Hajmi | 227.89 Kb. | | #133725 |
Bog'liq diyor mus Yarim Statik malumotlar, 1. Axborot tizimi, tizim komponentlari va maqsadi nimadan iborat, TATU SF akademik litseyi, Mavzu Tarixni o’rganishda virtual muzeylarning o’rni, [E ECE ]TRADE WP.6 2000 12-RU, tKe3jMBqU3OiPgeJZQP6ENtc5uFR2Dqt, Doc2, 1-3 Lab-ya, 2.docx Lab-ya, 15, ABDUSATTOR VHGFFYJY, English Time 2 Students Book www.frenglish.ru, Tarix, Islom karimov nomidagi toshkent davlat-www.hozir.org, Farg‘ona politexnika instituti “kompyuterlashtirilgan loyihalash
Simsiz tarmoq tuzilmasi. Simsiz tarmoqlarda simli tarmoqda ishlatiladigan komponentlar ishlatiladi. Ammo, simsiz tarmoqlarda axborot xavo muhiti (medium) orqali uzatishga yaroqli ko’rinishga o’zgartirilishi lozim.
Simsiz qurilmalar xavfsizligi muammolari
Simsiz qurilmalarni to’rtta kategoriyaga ajratish mumkin: noutbuklar, cho’ntak kompyuterlari (PDA), simsiz infratuzilma (ko’priklar, foydalanish nuqtalari va h.) va uyali telefonlar.
Noutbuklar — korporativ simsiz tarmoqlarda va SOHO (Small Office Home Office - kichik va uy ofislari) tarmoqlarida keng tarqalgan qurilma.
Fizik xavfsizlik noutbuklar uchun jiddiy muammo hisoblanadi. Bunday kompyuterlarni xarid qilishdagi parametrlardan biri-uning o’lchami. Noutbuk qanchalik kichkina bo’lsa, u shunchalik qimmat turadi. Boshqa tarafdan, noutbuk qanchalik kichkina bo’lsa, uni o’g’irlash shunchalik osonlashadi. SHifrlash kalitlarining, masalan, WEP-kalitlar (Wired Equivalent Privacy), dasturiy kalitlar, parollar yoki shaxsiy kalitlarning (PGP, Pretty Good Privace kabilar) yo’qotilishi katta muammo hisoblanadi va uni ilovalar yaratilishi bosqichidayoq hisobga olish zarur.
Axborot resurslarini himoyalash
Noutbuklarning fizik saqlanishlarini ta’minlash usullaridan biri-xavfsizlik kabelidan foydalanish. Ushbu kabel noutbukni stolga yoki boshqa yirik predmetga "boylab" qo’yishga mo’ljallangan. Albatta, bu yuz foizlik kafolatni bermaydi, ammo har xolda o’g’rining anchagina kuch sarf qilishiga to’g’ri keladi.
Noutbuklarning tez-tez o’g’irlanishi sababli, axborotni arxivlashning xavfsizlikni ta’minlashga nisbatan muhimligi kam emas. SHifrlash dasturlari fayllar xavfsizligini ta’minlashda yoki qattiq disklarda shifrlangan ma’lumotlar xajmini yaratishda ishlatiladi. Bu ma’lumotlarni rasshifrovka qilish uchun, odatda, parolni kiritish yoki shaxsiy kalitlarni ishlatish talab etiladi. Barcha axborotlarni shifrlangan fayllarda yoki arxivlarda saqlanishi kerakli fayllar to’plamini arxiv uchun nusxalashni yengillashtiradi, chunki ular endi ma’lum joyda joylashgan bo’ladi.
O’g’rilar uchun noutbuklar "birinchi nomerli nishon" ekanligini foydalanuvchilar tushunib yetishlari va ularni qarovsiz qoldirmasliklari zarur. Axborotning chiqib ketishi noutbuk egasining ko’p odamlar to’plangan joylarda ham sodir bo’lishi mumkin. Samolet - kompaniya menedjerlari foydalanadigan odatdagi transport vositasidir. Samoletda qo’shni kreslodagi yo’lovchi noutbuk egasining yelkasi ustidan muhim axborotni o’qib olishi mumkin. Hatto "uy sharoitidagi" noutbuklar ham himoyalanishi zarur. Bu holda kompyuterning himoyasi server himoyasidan farqlanmaydi. Juda ham zarur bo’lmagan servislarning o’chirilishi qurilma ishlashini yaxshilaydi.
O’zining dasturiy ta’minotini noutbukka o’rnatgan niyati buzuq odam xavfsizlikning barcha mexanizmlarini chetlab o’tish imkoniyatiga ega bo’ladi.
Kompyuterni o’z ixtiyoriga olgan o’g’ri unga o’zining dasturini o’rnatganida uni tuxtatib bo’lmaydi.
BIOSda (Basic Input/Output System-kiritish/chiqarishning bazaviy tizimi) va qattiq diskda o’rnatilgan parollar o’g’rilangan noutbukdan foydalanishga to’sqinlik qilishi mumkin.
Ushbu barcha vositalar, afsuski, tajribali xaker uchun to’siq bo’laolmaydi.
shunday qilib, siz simsiz adapter sotib oldingiz, uni tarmoqqa ulab, internetga ulanishni o'rnatdingiz - va siz to'liq simsiz erkinlikka egasiz. Endi siz tarmoqqa ulanish uchun simni ulashingiz shart emas, siz simsiz tarmoqning qamrov hududida bo'lishingiz kerak - bu juda oson va qulayroq. Biroq, bu siz uchun emas, balki oddiy va qulay. Haqiqatan ham, simli tarmoqlardan farqli o'laroq, simsiz aloqa tarmoqlarini yo'q qilish uchun ular binolarning tashqarisida tarqalishi mumkin bo'lgan harakatlarni bajarish uchun etarli.
O'z uyingizda simsiz tarmoq o'rnatishingiz mumkin bo'lgan holatlarda qo'rquvga duchor bo'lmaysiz deb o'ylamang. Tabiiyki, shaxsiy kompyuteringizda hech qanday maxfiy ma'lumot saqlanmaydi (garchi u bunday bo'lishi mumkin bo'lsa ham) va eng ko'p hujum qiladigan odam sizning shaxsiy foto arxivingiz va sevimli musiqangizni to'plashingiz mumkin. Biroq, bu uyda simsiz tarmoqlarga hujum qilishning asosiy xavfi emas. Odatda qiziqish hackerlari mavzu Internetga kirishingizdir.
Agar siz iste'mol qilingan trafikka bog'liq holda Internet uchun to'lov qilsangiz, bunday ruxsatsiz aloqa keraksiz xarajatlarga olib kelishi mumkin. Cheksiz
tariflarning baxtli egalari ham o'zlarini qulay his qila olishmaydi, albatta, agar boshqalar internetdan foydalanishni boshlasalar, ular moliyaviy jihatdan ta'sirlanmaydi. Shu bilan birga, aloqangizning tezligi tushib ketishi xavfi mavjud - bu, agar erkinlikni sevadigan kishi uyatcham bo'lmasa va sizning kanalingiz orqali to'liq o'rganishga kirishsa, bu juda muhimdir.
Xo'sh, korxonada simsiz tarmoqlarni himoyalash zarurligi haqida gapirishning hojati yo'q. Zamonaviy tashkilotning faoliyati tez-tez AT-infratuzilmasiga bog'liq bo'lib, muvaffaqiyatsizliklar va mahalliy tarmoqlarni himoya qilish buzilishlarini samarali ravishda yo'q qilish imkonini beradi.
|
| |
