O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti pedagogika. Psixologiya

Download 21,43 Kb.
Sana	14.05.2024
Hajmi	21,43 Kb.
	#233599

Bog'liq
PP 4-amaliy AK

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

Pedagogika.Psixologiya fani bo’yicha

4-Amaliy ish

Bajardi: Kenjaboyev Asilbek
Guruh: PED002-1 (215-21)

Nutqni o‘rganish metodlari. (Faol so‘zlashuvni aniqlash metodikasi)

Nutqni o'rganish va faol so'zlashuvni aniqlash uchun quyidagi metodikalar va usullar o'rganishda yordam berishi mumkin:
1. Izlanish: Insonlar orqali suhbatlashish, radio va televideniya dasturlarini eshitish, muhokama qilish yoki ijro etish orqali boshqalarning nutqini o'rganish va o'z nutqini rivojlantirish uchun izlanishni amalga oshirishlari mumkin. Bu usul o'rgangan nutqni amaliy ravishda oshirishga olib keladi.
2. Nutqni to'g'ri eshitish: Nutqni to'g'ri eshitish uchun nisbatan samarali metodlardan biri bo'lib, insonning boshqa odamning nutqini to'g'ri eshitishiga qulayliklar beradi. Bu usulni o'rganish uchun nutq eshitishning mahalliy turli xususiyatlari va so'zlari tushunishning yo'llari o'rganiladi.
3. Badiiy metodlar: Nutqni badiiy hikoyalar, dramatik o'yinlar, va ro'yxatlar orqali o'rganish samarali bo'lishi mumkin. Badiiy qahramonlar va voqealarni o'rganish, nutqni qo'llab-quvvatlashda va yaxshi eshitishda yordam berishi mumkin.
4. O'qitish texnikalari: Nutqni o'rganish va faol so'zlashuvni rivojlantirish uchun nutqni o'qitish texnikalari, masalan, nutq san'ati, nutq tuzatish, tahlil qilish va voqealarni ta'riflash ko'nikmalari o'rganiladi.
5. Bilimlar va sohalarda mutaxassislar bilan ishlash: Nutqni o'rganish va rivojlantirish uchun nutq mutaxassislar, psixologlar, o'qituvchilar yoki logopedlar bilan ishlash foydali bo'ladi. Ular insonning nutq ko'nikmalari va masalalarini tahlil qilish, maslahat bermoq, va badiiy masalalarni yechishda yordam bera olishi mumkin.
6. O'quv kurslari va darslar: Nutqni o'rganish va faol so'zlashuvni rivojlantirish uchun o'quv kurslari va darslar mavjud. Bu turlar insonlarni nutqni o'rganish va rivojlantirishda yordam beradi.
Nutqni o'rganish va faol so'zlashuvni rivojlantirish insonning shaxsiy va professional hayotida muhim bo'lib, o'rganish va rivojlantirish uchun yuqori tejaratur olishni o'z ichiga oladi. Nutqni rivojlantirishni o'rganish va har qanday yoshdagi insonlar uchun foydali va qulay usullar bo'lishi mumkin.

Intellektni psixometrik tekshirish. (Aqlni o‘lchashning Veksler shkalasi, Ayzenk testi)

Intellektual va psixometrik tekshirishning ko'p turli usullari mavjud, lekin Veksler shkalasi va Ayzenk testi, aqlni o'lchash uchun eng mashhur usullardan ikkisi hisoblanadi.
1. Veksler shkalasi (Wechsler Intelligence Scales): Bu shkalalar, boshqaruvchi tajriba qilgan va psixometrik tekshiruvlar uchun eng keng qo'llaniladigan intellektual o'lchash vositalaridan biridir. Veksler shkalalari to'g'ri javob berish, matematik, gapirish, qiziqishlar va dastur asosida sinovlarni o'z ichiga oladi. Bu sinovlar insonning analitik, tahliliy va o'qish, yozish ko'nikmalarini tahlil qilishda yordam beradi. Veksler shkalasi yosh bo'yicha yoki masalalar turlari bo'yicha bo'lishi mumkin va intellektual qobiliyatlarni o'rganishda yordam bera olishi mumkin.
2. Ayzenk shaxsiylik testi (Eysenck Personality Inventory): Ayzenk testi, shaxsiylikning uch asosiy ko'nikmasini (ekstravertlik/introvertlik, nevrotizm) tahlil qilishda foydalaniladi. Bu test insonning shaxsiylik xususiyatlarini o'rganish uchun ishlatiladi. Ekstravertlar jamoatbilan va faol bo'lishadi, introvertlar esa tinch va shaxsiy bo'lishadi. Nevrotik kishilar g'am, qattiq o'z-o'zini ko'rish va boshqalar bilan munosabatlari ustuvor ko'radilar. Ayzenk testi insonning shaxsiylik xususiyatlarini o'rganishda yordam bera olishi mumkin.
Bu testlar professional psixologlar yoki psixometrik mutaxassislar tomonidan bajariladi va natijalarining to'g'ri tefsiri uchun tahlil qilinadi. Sizning maqsadingizga qarab, bu testlardan qaysi birini o'tkazishni o'ylaysiz?

Shaxs xususiyatlarini o‘rganish metodikalari. (R.Kettel, Ayzenk testlari)

Shaxs xususiyatlarini o'rganish uchun Rashell Kettel (R.Kettel) tomonidan ishlab chiqilgan metodikalari va Ayzenkning to'ldirilgan shaxsiylik testlari (Eysenck Personality Inventory) mavjud. Bu metodikalar shaxslarning shaxsiylik xususiyatlarini, rivojlanishlarini, va mantiqiy xususiyatlarini tahlil qilish uchun foydalaniladi.
1. Rashell Kettel (R.Kettel) testi: Bu test, insonning shaxsiylik xususiyatlarini o'rganishda foydalaniladi. R.Kettel testi barcha boshqaruvchilarning eng mashhur shaxsiylik testlari orasida o'rin oladi. Uning 16 asosiy shaxsiylik xususiyati mavjud va har biri ko'zlangan shaklida tahlil qilinishi mumkin. Test ko'p tarmoqli savollar orqali insonning qiziqishlarini, maslahatlarini, va qo'llashini tahlil qiladi. Natijalar bir qator hisob-kitoblar va analizlar yordamida taqdim etiladi.
2. Ayzenkning shaxsiylik testlari (Eysenck Personality Inventory): Ayzenkning to'ldirilgan shaxsiylik testlari (Eysenck Personality Inventory) shaxsiylikning uch asosiy ko'nikmalarini tahlil qilish uchun ishlatiladi. Ushbu test nevrotizm (ustuvorlik), ekstravertlik/introvertlik (ijtimoiylik/introvertlik), va psikotizm (intellektual kichiklik) ko'nikmalarini o'rganish uchun foydalaniladi. Test natijalari insonning shaxsiylik ko'nikmalari va jihatlarini tahlil qilishda yordam beradi.
Bu testlar va metodikalar, psixologlar, klinik psixologlar, va kadrlar agentliklari tomonidan kasblarni o'rganish, maslahat berish, ishga qabul qilish, yoki boshqa maqsadlar uchun ishlatiladi. Testlar o'rganishdan oldin mutaxassislar tavsiyalarini qidirib topishingiz yaxshi bo'ladi, chunki ularning tahlilini to'g'ri tafsilotlar bilan tahlil qilish va natijalarini o'rganish kerak.

Download 21,43 Kb.