##Fakultənin adı Kimya ##Kafedra Analitik və fiziki kimya

##Kafedra Analitik və fiziki kimya

##Fənnin adı Üzvi reagentlərin analitik kimyada tətbiqi

##İxtisas Kimya

##Qrup №-si 401-403

##Tərtib edib: dos. Ə.Z.Zalov

##Kafedra müdiri: prof. N.A.Verdizadə

##İşçi qrup: dos. Ə.Z. Zalov

##dos. S. M. Şirəliyeva

##dos. K. Ə. Quliyev

##num=1//level=1//sumtest=20naem=//1.Analitik kimyada tətbiq olunan kompleks birləşmələr və onların mühüm analitik xassələri//

I- Təsirsiz qazlarlaizoelektron ionlar?

II- d- və f- orbitalı qismən dolmuşionlar?

III- d- orbitalları dolmuşionlar?

1- Nа⁺, К⁺,Li⁺, Th(IV), Cs⁺

2-Ba²⁺, Мg²⁺, Cа²⁺, B³⁺, Аl³⁺,

3- Тi(IV), V(V), Nb(V), Та(V)

4- Мо(VI), Ni(II),W(VI), Cо(II)

5- Cu(I), Аg(I), Аu(I)

6- Zn(II), Cd(II), Hg(II), Cu(II)

A) I-1,2; II-3,4; III- 5,6

B)I-1,2; II-3; III-4,5,6

C)I-2,3; II-1,4; III-5,6

D)I-3,5; II-2,4; III-1,6

E) I-1,5; II-3,4; III- 2,6

2. Fenol, amin və aminturşusunu ardıcıl olaraq seçin.

1-pirokatexin

2-etilendiamin

3-qlisin

B) 2; 1; 3

C) 2; 3; 1

D) 1; 3; 2

E) 3; 2; 1

3.İkivalentli metal komplekslərinin liqandın təbiətindən asılı olmadan davamlılıq sabitinin artması ardıcıllığı necədir?

1- Mn

3-Co

A) 2,3,1,4

B) 1,2,3,4

C) 4,3,2,1

D) 2,4,1,3

E) 3,1,4,2

A)I-1,5; II-3,4; III- 2,6

B)I-3,5; II-2,4; III-1,6

C)I-1,2; II-3,4; III- 5,6

D) I-1,2; II-3; III-4,5,6

E) I-2,3; II-1,4; III-5,6

1 - Xromofor deyil;

2 - Xromofordur;

3 - Kompleks əmələ gətirə bilməz.

A) 1

B) 2

D)1,2

A) Polyarlaşma əmsalı deformasiyanın miqdar ölçüsü deyil;

B) Böyük radiusa malik anionlar çətin deformasiya edir;

C) Kiçik radiuslu çoxvalentli kationlar asan deformasiya edir;

D) Kiçik yükə malik kationlar asan deformasiya edir;

E) İonun yükü artdıqca onun polyarlaşdırıcı təsiri azalır.

A) qələvi əlavə etməklə

B) Üzvi həlledici əlavə etməklə;

C)Ammonyak əlavə etməklə;

D) Turşu əlavə etməklə;

E)Üzvi həlledicini buxarlandırmaqla;

A) Fayansın polyarlaşma nəzəriyyəsilə;

B) Pauli prinsipilə;

C) Kleçkovski qaydası ilə;

D) Mendeleyevin dövri qanunu ilə;

E) Soddi və Fayans qanunu ilə.

9. Tiomoçevina Ru(III) ion ilə birləşməsi nə rəngdədir?

A) Göy

C) Sarı

E) Qırmızı

A) Davamlılıq sabiti

B)Xelat effekti

C) Davamsızlıq sabiti

D) Koordinasiya ədədi

E) Tarazlıq sabiti

1- Asmusun düz xətt üsulu

2-Tarazlığın yerdəyişməsi

3- Xətlərin kəsişməsi

4- İzomolyar seriya

5- Nisbi çıxım

A) 1,5

B)1,3,4

D) 2,5

1-1910-cu il

2-Ostromislinski

3- fasiləsiz dəyişmə;

4-1920-ci il

5-Asmus

7- Kulberq

8- dəyişmə;

9- 1960-cı il

10-Job

11-ixtiyari dəyişmə;

12- 1920-ci il

13- Ostromislinski

A) 10,11,12

B) 4,5,6

D) 1,2,3

1- Mg, Te, Sn, Nb(V), Ta(V)

2-Ca, Mo(V), U(VI), Co(II)

3- Sr, V(IV), V(V), Fe(III)

4- Rh, Ru, Cr(III), Os, Pt

5- Os, Cu(II), Cd, Co(III)

A)2,4,5

B) 3,4,5

C) 2,3,4

D) 1,3,5

E)1,2,3

14. Qoşaçökmə zamanı məhluldan qarışığı özünə birləşdirən maddələrdən istifadə olunur. Belə maddələr necə adlanır?

A) Kollektor

B) Xromofor

C) Antixromofor

D) Auksoxrom

E) Antikollektor

1 - Zr⁴⁺, Hf⁴⁺, Th⁴⁺ ionlarında xromoforluq yoxdur;

2 – Vanadiumda(V) xromoforluq titandan (IV) yüksəkdir;

3 - V, Nb, Ta, Cr, Mo, Ru sırasında xromoforluq artır;

4 - Cr, Mo, W, Fe, Ru, Os sırasında xromoforluq artır;

A)2,3

C) 1,4

E)2,3.4

1 - Temperaturu aşağı salmaq

2- Temperaturu qaldırmaq

3 - Reagent tədricən əlavə olunmalı

4 - Əvvəlcə nümunəyə reagentin mümkün qədər az miqdarını əlavə etmək lazımdır

A)2,3

C)yalnız 1

D) yalnız 3

E)2,3,4

I- Moskva

II- Perm

III- Kiyev

IV- Odessa

1- Alimarin

2- Kuznetsov

3- Jivopisev

4- Qusev

5- Babko

7- Nazarenko

8- Poluektov

A)I-1,5; II-3,4; III- 2,6; IV-7,8

B) I-2,8; II-1,4; III-5,6; IV-7,3

C) I-1,2; II-3; III-4,5,6; IV-7,8

D)I-1,2; II-3,4; III- 5,6; IV-7,8

E) I-3,8; II-2,4; III-1,6; IV-7,5

A)6

C) 3

E) 2

I- Elektron quruluşları təsirsiz qazların elektron quruluşuna uyğun olan metal ionları hansllardır?

II- d- və f- orbitalları qismən dolmuş metal ionları hansılardır?

III- d- dolmuş metal ionları hansılardır?

1- Li⁺, Nа⁺, К⁺, Th(IV), La(III)

2- Мg²⁺, Cа²⁺, B³⁺, Аl³⁺, Zr(IV)

3- Тi(IV), V(V), Nb(V), Та(V), Co(II), Ni(II),

4- Мо(VI), W(VI), Cо(II), Ni(II)

5- Cu(I), Аg(I), Аu(I), Zn(II)

6- Zn(II), Cd(II), Hg(II),

A)I-2,3; II-1,4; III-5,6

B)I-1,2; II-3,4; III- 5,6

C) I-1,2; II-3; III-4,5,6

D) I-1,5; II-3,4; III- 2,6

E) I-3,5; II-2,4; III-1,6

20. Birinci keçid dövrünün ikivalentli metallarının davamlılıq sabitlərinin liqandın təbiətindən asılı olmadan artması ardıcıllığı hansı sıraya uyğun gəlir?

1- Co

3-Cu;

B)3,2,1

D) 2,3,1

E) 3,1,2

##num=2//level=2//sumtest=20//naem=//2.XELATLARIN OPTIKI XASSƏLƏRI. XROMOFOR VƏ AUKSOXROM NƏZƏRIYYƏLƏR. İONLARIN ÜZVI REAGENTLƏRLƏ REAKSIYA QABILIYYƏTININ DÖVRI SISTEMDƏN ASILILIĞI//

I- Na⁺

II- K⁺

III- Rb⁺

IV- Cs⁺

V- Li⁺

1- Dipikrilamin

2- Uranilasetat

A)I-2;II-2;III-1;IV-1;V-2

B)I-2;II-1;III-1;IV-1;V-2

C)I-2;II-1;III-1;IV-2;V-2

D)I-2;II-1;III-2;IV-1;V-2

E)I-1;II-1;III-1;IV-1;V-2

22. Liqand kimi piridin (N) olduqda kompleksin davamlılıq sabiti necə dəyişilir?

A)Zn(II) >Mg(II) >Fe(II)>Cu(II) > Ni(II)

B) Fe(II) >Mg(II) >Zn(II) >Cu(II) > Ni(II)

C) Cu(II) > Ni(II) > Fe(II) > Zn(II) >Mg(II)

D) Zn (II) >Fe(II) >Mg(II)>Cu(II) > Ni(II)

E)Ni(II) > Cu(II) >Mg(II) >Fe(II) >Zn(II)

I- Böyük radiusa malik anionlar

II- Kiçik yükə malik kationlar

III- Təsirsiz qaz elektron quruluşuna malik kiçik radiuslu çoxvalentli kationlar

1- nisbətən asan deformasiya edirlər

2- çətin deformasiya edirlər

A) I-2; II-2;III-1

B) I-1; II-2;III-2

C) I-2; II-1;III-2

D) I-1; II-1;III-2

E) I-1; II-2;III-1

24. Liqand kimi nitrosirkə turşusu olduqda kompleksin davamlılıq sabiti necə dəyişilir?

A)Cd(II)>Pb(II)>Ni(II)>Zn(II)>Cu(II)>Be(II)> Ca(II)>Ba(II) >Co(II) >Mg(II)

B) Zn(II)>Co(II)>>Mg(II)>Ca(II)>Ba(II)>Cu(II)>Be(II)>Cd(II)>Pb(II)>Ni(II)

C) Mg(II)>Ca(II)>Ba(II)>Cu(II)>Be(II)>Cd(II)>Pb(II)>Ni(II)>Zn(II)>Co(II)

D) Pb(II)>Ni(II)>Zn(II)>Co(II)> Mg(II)>Ca(II)>Ba(II)>Cu(II)>Be(II)>Cd(II)

E) Cu(II)>Be(II)>Cd(II)>Pb(II)>Ni(II)>Zn(II)>Co(II)>>Mg(II)>Ca(II)>Ba(II)

I- К₂О

II- CаО

III - Sb₂О₃

IV- ТiО₂

V - V₂О₅

VI- CrО₃

VII- Мn₂О₇

1- rəngsiz

2- narıncı

3-tünd qırmızı

4- yaşılımtıl qara

A) I-1; II-1; III-1; IV-1; V-2; VI-3; VII-4

B) I-2; II-1; III-3; IV-4; V-4;VI-2;VII-4

C) I-5; II-2; III-3; IV-4; V-1;VI-2;VII-1

D) I-1; II-4; III-3; IV-2; V-5;VI-2;VII-4

E) I-1; II-3; III-2; IV-4; V-5;VI-2;VII-3

26. Piridin kompleksin davamlılıq sabitinin artma sırası necədir?

1-Fe

2-Zn

A)2,1,3

D) 1,3,2

E) 3,1,2

27.Fe(III) ionunun göstərilən analitik reagentlərlə uyğun analitik xarakteristikasını seçin.

I- Xromotrop turşusu

II- 2,7-dixlor xromotrop turşusu

1- pH 3-4

2- λ=725 nm

3- λ=760 nm

4- yaşıl rəng

5- yaşılımtıl – mavi

A) I- 3,4; II- 1,5

B) I-1,3,5; II-1,2,4

C) I-1,2,4; II-1,3,5

D) I- 2,5; II- 3,4

E) I- 3,2; II- 1,4

28. Liqand kimi salisil aldehidi(O-O) olduqda komplekslərin davamlılıq sabitinin azalma ardıcıllığını göstərin

1-Pd(II)

2-Cu(II)

4-Pb(II)

A)1,2,3,4,5

B) 3,1,2,4,5

C) 2,5,1,4,3

D)5,4,3,2,1

E) 1,3,2,5,4

A) I-3,4,8,9; II-1,2; III-5,6,7

B) I-7,8,9; II-1,2,3,4; III-5,6,

C) I-5,6,7; II-1,2,3,4; III-8,9

D) I-1,2,3,4; II-8,9; III-5,6,7

E) I-8,9; II-1,2,3,4; III-5,6,7

1- NHC₆H₅, -О^-

2- NH₃⁺, -SО₂NH₂

3-CОО^-, -CN

4 -F,-CH₃,-Cl

5 –Br, -ОH,-ОCH₃

6 -NH₂, -NHCH₃, -N(CH₃)₂

A)2,3,4,6

B)2,3,4,5

C)3,4,5,6

1 -F,-CH₃,-Cl

2 –Br, -ОH,-ОCH₃

3 -NH₂, -NHCH₃, -N(CH₃)₂

4- NHC₆H₅, -О^-

5 NH₃⁺, -SО₂NH₂

6-CОО^-, -CN

A)2,4,6

C)1,2,4,5

D) 1,2,3,4

E) 4,5,6

I- Elektrodonor qruplar

A) I-5,6,7; II-1,2,3,4

B) I-7,8,9; II-1,2,3,4

C) I-1,2,3,4; II-5,6,7

D) I-1,2,3,4,8,9; II-5,6,7

A) I-3,4,8,9; II-1,2,5,6,7

2-Zn

4-Cu

A)2,1,3,4,5

B) 3,2,1,5,4
C) 5,1,2,3,4

D) 4,5,1,3,2

E) 3,5,1,4,2

34. Uyğunluğu müəyyən edin.

I - Xromofor qruplar

II- Auksoxrom qruplar

III- Antiauksoxrom qruplar

IV- Gipsoxrom sürüşmə

V- Batoxrom sürüşmə

1- Rəng əmələ gətirir

2- Rəngin intensivliyini artırır

3- Rəngin intensivliyini azaldır

4- Qısadalğalı sahəyə sürüşmə

5- Uzundalğalı sahəyə sürüşmə

A) I-1; II-2; III-3; IV-4; V-5

B) I-2; II-1; III-3; IV-4; V-5

C) I-5; II-2; III-3; IV-4; V-1

D) I-1; II-4; III-3; IV-2; V-5

E) I-1; II-3; III-2; IV-4; V-5

A)Sc(III) >İn(III)>Ce(III)>Fe(III) >Al(III) > La(III)

B) Cu(II)>Be>Cd>Pb(II)>Ni(II)>Zn>Co(II) >Ca(II)>Ba(II)

C) Pb(II)>Ni(II)>Zn(II)>Cu(II)>Be(II)>Cd(II)> Co(II)>Mg(II)

D) Ce(III)>La(III) > Fe(III)>Al(III)>Sc(III)>İn(III)

E)Fe(III) >Al(III) >Sc(III) >İn(III)>Ce(III)>La(III)

I- rəngsiz

II- narıncı

III-tünd qırmızı

IV- yaşılımtıl qara

1- К₂О

2- CаО

3- Sb₂О₃

4- ТiО₂

5- V₂О₅

6- CrО₃

7- Мn₂О₇

A) I-1,5,7; II-4; III-3,6; IV-2

B) I-2; II-1,5,6,7; III-3; IV-4

C) I-5; II-2; III-3; IV-1,4,6,7

D) I-1,2,3,4; II-5; III-6; IV-7

E) I-1; II-3; III-2,5; IV-4,6,7

37. Etilendiamin kompleksinin davamlılıq sabiti necə dəyişir?

A) Pd(II)>Cu(II)>Ni(II)>Co(II)>Zn(II)>Cd(II)>>Fe(II)>Mn(II)>Mg(II)

B) Fe(III) >Al(III) >Sc(III) >İn(III)>Ce(III)>La(III)

C) Cu(II)>Be>Cd>Pb(II)>Ni(II)>Zn>Co(II)>>Mg(II)>Ca(II)>Ba(II)

D) Fe(II)>Mn(II)>Mg(II)>Pd(II)>Cu(II)>Ni(II)>Co(II) >Zn(II)>Cd (II)

E) Fe(III) >Al(III) >Sc(III) >İn(III)>Ce(III)>La(III)>Cu(II) > Ni(II)

I- Dipikrilamin

II- Uranilasetat

1- Na⁺

2- K⁺

3- Rb⁺

4- Cs⁺

5- Li⁺

A) I-2,3,4; II-1,5

B) I-1,3; II-2,4,5

C) I-2,5; II-1,3,4

D) I-2,5; II-1,3

E) I-1; II-2,3

39. Salisilat komplekslərinin davamlılıq sabitinin artma ardıcıllığını göstərin

1- Pd

2- Cu

A) 1,2,3

B) 3,1,2

C) 2,1,3

E) 1,3,2

I- Difenilkarbazid

II- Difeniltiokarbazid

III- Difeniltiokarbazon

1-Аg(I), Fe(III), Hg(II)

2- Cd(II), Cо(II), Cu(II),

3 - Мg(II), Ni(II), Pb(II), Pd(II), Zn(II)

4- Аu(I), Cd(II), Co(II),

5- Cu(II), Hg(II), Мn(II), Pb(II), Zn(II)

A)I-1; II- 2,3; III- 4,5

B)I-4; II- 2,3; III- 1,5

C)I-3; II- 1,2; III- 4,5

D)I-1; II- 2,5; III- 3,4

E)I-5; II- 2,3; III-1,4

A) -NH₃⁺< -SO₂NH₂< -COO^-- COCH₃< - CHO < - NO₂^-

B) -N(CH₃)₂<-NHC₆H₅<-O^-<- CH₃< - Cl < -Br

C) -Br< - OH < - OCH₃<-N(CH₃)₂<-NHC₆H₅<-O^-

D) -F < - CH₃< - Cl < - COO^-<-CN<-COOH

E) -OCH₃< - NH₂< - NHCH₃< - Br<-OH<-OCH₃

A)  – * və n *

B) * -  və n *

C)  - * və * n

D) * n və p ↔τ

E) * 

1 - Auksoxrom;

2 - Antiauksoxrom;

3 - Karboksil;

4-inteqrasiya

A) 2

C) 3,4

E) 2, 3

1 - Batofenantrolin.

2 - , -dipridil

3 - Morin

A) 1, 2

B) 2, 1,3

D) 1, 2, 3

E) 1, 3, 2

45. Trivial adları oksin, tiooksin, ditizon olanları ardıcıl olaraq göstərin.

1- 8-oksixinolinin

2- 8-merkatroxinolin

3- difeniltiokarbazon

A) 1,2, 3

B) 3,2,1

D) 3,1,2

A) n*

C) *;

D) n ;*; .

E) ; *; p↔

1 - Ultrabənövşəyi

2 – Qısadalğa

3 – Uzundalğa

4-İnfraqırmızı

A) 2

C) 2, 3

E) 3

A) I-1; II-2

B) I-1,2; II- 3,4

C) I-4,5; II- 2,3

D) I- 1,2,3; II- 4,5

E) I- 3,4,5; II- 1,2

1- O^2–, F^–, Ne,

2-Na⁺, Mg²⁺,

3-Al³⁺, Si⁴⁺

A)3,2,1

B) 2,1,3

D) 1,3,2

A) Spektrokimyəvi

B) Rezonans

C) İzomerlik

D) Müntəzəmlik

E) Qeyri müntəzəmlik

1- O^2–, F^–, Ne,

2-Na⁺, Mg²⁺,

3-Al³⁺, Si⁴⁺

A)1,2,3

B) 3,2,1

D) 1,3,2

1 - Ultrabənövşəyi

2 - Qısadalğa

3 – Uzundalğa

4- Uzaqultrabənövşəyi

A) 3

C) 1,4

E) 2

A) *

C)  – ; εδ

D) n;μα

E) ; νβ

1 - Ultrabənövşəyi

2 - İnfraqırmızı

3 - Görünən

4- Uzaqinfraqırmız

5-Uzaqgörünən

A) 1

B) 1, 2;4

D) 2, 3

1- 8-oksixinolinin

2- 8-merkatroxinolin

3- difeniltiokarbazon

4- difenilquanidin

A) 1,2, 3,4

B) 4,3,2,1

C) 2,4,1,3

D) 3,1,2,4

E) 1,3,4,2

1 - Auksoxrom

2 - Antiauksoxrom

3 - Karboksil

A) 1

B) 1, 2

D) 3

1 - Çoxvalentli metallarla kompleks əmələ gətirirlər.

2 - pH indikatorlarıdır.

3 - Həssas deyil, seçicilikləri yüksəkdir.

A) 1, 2

B) 3

D) 2, 3

A) – F < - CH₃< - Cl < -OCH₃< - N(CH₃)₂<-NHC₆H₅<-O^-

B) –COCH₃< - CHO < - NO₂< - Br<-OH<-OCH₃

C) - CO< - CN < COOH< - Cl < -OCH₃< - N(CH₃)₂

D) - NH<-N(CH₃)₂<-NHC₆H₅<-O^-< - SO₂NH₂< - CO

E) COOH < -Br<-OH<-OCH₃< - COOCH₃< - COCH₃