|
O„zbekiston respublikasi oliy ta‟lim, fan
|
| bet | 107/119 | | Sana | 24.05.2024 | | Hajmi | 4,33 Mb. | | #252328 |
Bog'liq MM Mahsulot sifati nazorati-2022Sinovlardagi oʻlchash asboblari
Statik sinovlar uchun oʻlchash asboblari va ularni qoʻllanilish sohasi. Qurilish inshootlarini statik yuklar bilan sinovdan oʻtkazishda ham ta‘sir etuvchi kuch, hamda deformatsiyalarning asosiy turlari oʻlchanadi: burilishlar (siljishlar), boʻylama tola deformatsiyalari, konstruksiyalar va ular yelementlarining aylanish burchaklari, alohida strukturaviy elementlarning yoki ularning tolalarini bir- biriga nisbatan siljishi, qoʻshimcha ravishda kuchlanish holatining oʻzgarishi va tashqi yuk ta‘sirida struktura materialining oʻziga xos xususiyatlari kuzatiladi.
Statik sinovlarda oʻlchangan kattalikning qiymatlarini toʻgʻridan-toʻgʻri bavosita koʻrsatuvchi asboblar, shuningdek, masofadan turib oʻlchashga imkon
beradigan oʻlchov oʻzgartkichlari ham qoʻllaniladi, bu esa amalda muhandislik eksperimentlarining imkoniyatlarini sezilarli darajada kengaytiradi.
Ushbu oʻzgartkichlar boshqariladigan kattaliklarning qiymatlarini oʻlchash va roʻyxatdan oʻtkazish jarayonini avtomatlashtirishga va oʻlchash vositalari toʻgʻridan-toʻgʻri kira olmaydigan joylarda oʻlchashlarni bajarishga imkon beradi.
Kuch oʻlchash asboblari. Qurilish inshootlarini statik yuklar bilan sinovdan oʻtkazishda yukning intensivligini oʻlchash dinamometrlar yordamida amalga oshiriladi. Amalda dinamometrlarning ikki turi, ya‘ni statsionar va koʻchma turlari qoʻllaniladi.
Statsionar dinamometrlar asosan ishchi koʻchma dinamometrlarni qiyoslash uchun ishlatiladi. Ushbu dinamometrlar namunaviy dinamometrlar deb nomlanadi. Namunaviy dinamometrlar (22.1-rasm) bir nechta tayanch nuqtalari uchun yuklar va indikator koʻrsatkichlari oʻrtasidagi bogʻliqlik jadvali bilan davlat sertifikatiga ega boʻlishi kerak.
22.1-rasm. Namunaviy dinamometrlar: a – siqiluvchi; b – chuziluvchi.
1-korpus, 2-pastki elak, 3-yuqori toʻpiq, 4-bayroqlar, 5 - ishchi igna, 6-
indikator.
Konstruktiv xususiyatlariga koʻra, ishchi dinamometrlar prujinali, gidravlik va elektik dinamometrlarga boʻlinadi.
Gidravlik dinamometrning tuzlish sxemasi 22.2-rasmda keltirilgan.
|
| |
