|
Hududlar
Holati yomon yerlar
|
| bet | 2/7 | | Sana | 16.05.2024 | | Hajmi | 10,05 Mb. | | #237813 |
Bog'liq hisobot kundalikHududlar
|
Holati yomon yerlar
|
Yer osti sizot suvlari ko'tarilishi natijasida meliorativ holati yomonlashgan yerlar
|
Shurlanish darajasi yuqori yerlar, nkkplam pn shutschangan yerlar
|
O‘ta toshloq va GIPS qatlami mavjud yerlar
|
Suv ta’minoti yetishmaydigan va sug‘orish inshoatlari yaroqsiz holga kelgan yerlar
|
Qishloq xo‘jalik ekinlari ekilmaslik oqibatida yaroqsiz holatga tushgan yerlar
|
Qishloq xo‘jalik ekinlar ekilib kelinayotgan yerlar
|
Surunkali ravishda 2000 yildan buyon foydalanilmayotgan yerlar
|
1
|
Qaroqolpog‘iston respublikasi
|
134871
|
332
|
48265
|
-
|
54990
|
8584
|
26904
|
107967
|
2
|
Andijon
|
18572
|
11854
|
2020
|
131
|
3567
|
-
|
18559
|
13
|
3
|
Buxoro
|
19927
|
4417
|
3840
|
4244
|
426
|
-
|
18760
|
1167
|
4
|
Jizzax
|
37446
|
14851
|
4200
|
41
|
18354
|
-
|
32250
|
5196
|
5
|
Qashqadaryo
|
38706
|
6818
|
8138
|
234
|
23516
|
-
|
-
|
38706
|
6
|
Navoiy
|
10494
|
1596
|
872
|
1961
|
5725
|
385
|
5485
|
5009
|
7
|
Namangan
|
16804
|
2550
|
5016
|
2241
|
6967
|
30
|
13903
|
2901
|
8
|
Samarqand
|
20593
|
6086
|
2579
|
1795
|
10133
|
|
17459
|
3134
|
9
|
Surxondaryo
|
19594
|
7812
|
1990
|
1289
|
8138
|
365
|
11659
|
7935
|
10
|
Sirdaryo
|
16703
|
1671
|
9765
|
-
|
5267
|
-
|
16249
|
454
|
11
|
Toshkent
|
14334
|
4130
|
1142
|
1106
|
7934
|
22
|
11497
|
2837
|
12
|
Farg‘ona
|
38525
|
8207
|
16317
|
956
|
12891
|
154
|
37659
|
866
|
13
|
Xorazm
|
27143
|
8551
|
9459
|
188
|
8307
|
638
|
22124
|
5019
|
|
Jami:
|
413712
|
101575
|
113603
|
15141
|
173215
|
10178
|
232508
|
181204
|
Sho’rlangan sug’orish maydonlarida meliorativ tadbirlarni to’g’ri belgilash uchun avvalambor ularni nima sababdan sho`rlanganligini aniqlash kerak. Ma’lum bir cheklangan maydon uchun kompleks meliorativ tadbirlarni belgilash murakkab masaladir, chunki tuproqning suv va tuz rejimiga juda ko`plab omillar ta’sir qiladi.
1.2. Tuproqqa chuqur ishlov beruvchi qurollar to’g’risida umumiy ma’lumotlar.
GRX-2-50 chuquryumshatkich T4A zanjirli traktori bilan agregatlanadi. CHuquryumshatkichning qamrov kengligi-1.8m, ishchi organlarining ustunlari ramaga tik holatda maxsus moslamalar bilan mahkamlangan va ustun oldida kesuvchi pichoq joylashgan. GRX-2-50 chuquryumyumshatkichining ishchi organlari yopiq kesish sharoitida ishlaydi va shu sababli ularning tortishga qarshiligi katta. Talab qilingan chuqurlikka yumshatish uchun T4A-traktorining tortish imkoniyatlari etishmaydi, ishlov berish chuqurligini kamaytirishga to‘g‘ri keladi. Bu esa o‘z navbatida ish samaradorligini pasayishiga olib keladi [27].
1.1-rasm. GRX-2-50 CHuqur yumshatkich
SHuningdek ushbu AJ tomonidan GRP-3/5 rusumli chuquryumshatkich tayyorlangan(1.2-rasm) va uning keng xo‘jalik sinovlari o‘tkazilgan .
GRP-3/5 chuquryumshatkichi 50 sm chuqurlikkacha tasmali ishlov berishga mo‘ljalangan bo‘lib, serquvvat Magnum 8940, MX-135, MX-255, New Holland T7060, ARION630C, ARION850 traktorlariga agregatlashga mo‘ljallangan.
GRP-3/5 chuquryumshatkich rama, taqish moslamasi, ishchi organlar va tayanch g‘ildiraklardan iborat. Ishchi organlar egri ustunlarga o‘rnatilgan iskanalardan iborat bo‘lib, ular oralig‘ini ko‘ndalang yo‘nalishda 65 sm dan 93 sm gacha o‘zgartirish mumkin.
1.2-rasm. GRP-3/5 chuquryumshatkich
GNU-1MS chuquryumshatkich (1.10-rasm) rama, taqish moslamasi, ustunlarga o‘rnatilgan yumshatish panjalardan iborat. YUmshatuvchi panjalar soni 3 ta, umumiy qamrov kengligi 1,8 m, ishchi organlar orasidagi ko‘ndalang masofa 90 sm, ishlov berish chuqurligi 50 sm gacha bo‘lishi mumkin.
1.3-rasm. GNU-1MS chuquryumshatkich
YUqorida tahlil etib o‘tilgan ishchi qurollarning barchasi ish unumini pastligi, energiya sarfining yuqoriligi sababli ishlab chiqarishda keng qo‘llanilmay kelinmoqda.
1.4-rasmda Paraplau turidagi tuproq chuqurlatkich o‘rnatilgan “Lemken KG” plugining korpusi ko‘rsatilgan. U ustun va konussimon yumshatkichdan tashkil topgan. Tuproq chuqurlatkich ustuni korpus ostidagi maxsus kronshteynga mahkamlanadi. Tuproq chuqurlatkichlar haydov osti qatlamini 10-sm gacha qo‘zg‘ab ketish imkoniyatiga ega. Bu bilan haydov osti qatlamining 20-25% foizi yumshatiladi. Bundan ko‘rinib turibdiki haydov osti qatlamini to‘liq yumshatish imkoniyati mavjud emas.
Ushbu tuproq chuqurlatkichli plugning kamchiligi shundaki, bu erda qo‘llanilgan konussimon yumshatkich haydov osti qatlamni qo‘zg‘atib ketish bilan birga uning yon tomonlarida yangi zichlangan qatlam hosil qilib ketadi.
1.4- rasm. Paraplau turidagi tuproq chuqurlatkichli plug
Dalalardagi ortiqcha namiqqan suvni kamaytirish uchun tuynuk ochuvchi pluglar qo‘llaniladi, natijada asosiy korpus ostida 35-40 sm ag‘darilgan qatlam ostidan, diametri 4-6 sm bo‘lgan tuynuk hosil qiladi, u qattiq qatlamli tuproqlarda 2-3 yilgacha saqlanadi. SHudgorlangan dalalarda, tuynuk hosil qilish uchun maxsus qurilmalar (RK-1,2; MD-6 va boshqalar) ishlatiladi [28].
Tuproq chuqurlatgichlar haydov osti qatlamini yuzaga chiqarmasdan yumshatish uchun umumiy vazifali va ikki yarusli pluglarda qo‘llaniladi. Haydov osti qatlamini yumshatish tuproqning suv va havo rejimini yaxshilaydi hamda madaniy o‘simliklarning ildizlarini rivojlanishi uchun qulay sharoit yaratadi. Tuproq chuqurlatgich sifatida ko‘pincha asosiy korpus orqasida o‘rnatilgan tik tutqichli simmetrik panja (1.1a-rasm) xizmat qiladi. Ularning ishlov berish chuqurligini 6-15 sm oraliqda rostlash mumkin.
1.5-rasm. Chuqur yumshatgichli plug. a – panjali; b – paraplau turidagi.
Panjalar 8-10 mm qalinlikdagi 65G va 70G rusumli listli po‘latlardan yasaladi. Qamrash kengli b=350 mm bo‘lgan korpuslar uchun kengligi bn=300 mm bo‘lgan panjalar qo‘llaniladi. Panjaning ochilish burchagi 90 yoki 75°, uvalash burchagi β=30° yoki β=40°, tig‘ining charxlash burchagi i=16°, ensa burchagi ε=18° yoki 24°. Toshlar, yog‘ochlar va boshqa o‘simlik qoldiqlari bilan ifloslangan tuproqlarga ishlov berishda tuproq chuqurlatgichlar prujinali saqlagichlar bilan jihozlanadi. Haydov osti qatlamini yumshatish uchun yumshatgich lemexlar, pona turidagi pichoqlar, kichik plug korpuslari, tutqichi tik tekislikka o‘tkir burchak ostida o‘rnatilgan tuproq chuqurlatgich ham qo‘llaniladi. Haydov osti qatlamiga eng samarali ishlov beradigan ishchi organlardan biri "Paraplow" turidagi tuproq chuqurlatgichdir (1.5b-rasm). Uning tutqichi bo‘ylama tik tekislikda 18° burchak ostida va ko‘ndalang tik tekislikda 45° burchak ostida qiya bo‘lganligi tufayli palaxsa iskana bilan ko‘tariladi va egiladi. Bunda bu ishchi organ yuzaga keltirgan deformatsiyaning asosiy qismi eng kam quvvat sarfi talab qilinadigan cho‘zilish deformatsiyasiga to‘g‘ri keladi. Shuning uchun uning tik tutqichli tuproq chuqurlatgichga nisbatan tortishga qarshiligi 1020 % ga kam bo‘lib tuproq qatlamini yaxshi yumshatilishini ta‘minlaydi.
GRN-3 qurilmasi.xozirgi vaqtda takomillashtirib borilmoqda Tuproqni haydash sathi chuqurligi 50 sm chuqurlikda kultivatsiyalash (chuqur haydash) uchun mo'ljallangan, yoki ag’darmasdan haydash, kuzgi va bahorgi shudgorlash o'rniga ishlatiladi.Chuqur yeryumshatgich shudgorlangan yerlarda don ekinlari ang’izi ( ekin o’rib olingan yerlar) 24 sm balandlikda bo’lgan, dalani avvaldan haydash bilan chopiqtalab ekinlarni yigishtirib olgandan so’ng, tuproq namligi 30% gacha,qattiqligi 4 MPa gacha, qiyaliklari 8° , solishtirma qarshiligi 10 MPa gacha bo’lgan turli mexanik tarkibdagi tuproqlarida qo’llaniladi.Toshli tuproqlarni kultivatsiyalash ( chuqur haydash) 50 santimetrdan ortiq chuqurlikda joylashgan turli shakl va o'lchamlardagi toshlar va o’lchami (kattaligi) 10 smgacha bo’lib, tuproqning yuqori qatlamida joylashgan toshlari bor yerlarda amalga oshiriladi.Chuqur yer haydagich standart qo'shimcha mexanizmlar bilan jihozlangan 3 va 5 toifali traktorlarga birlashtirilgan.
|
| |
