Oʻzbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi oʻzbekiston milliy universitetining jizzax filiali amaliy matematika fakulteti «axborot tizimlari va texnologiyalari»

Download 1,3 Mb.
bet	2/6
Sana	04.10.2024
Hajmi	1,3 Mb.
	#273510

1 2 3 4 5 6

Bog'liq
Mahliyo

I. Nazariy qism
1.1 Tarmoq tushunchasi va tarmoq turlari
Tarmoq - kompyuterlar,terminallar va boshqa qurilmalarning ma’lumot almashishini ta’minlaydigan aloqa kanallari bilan o‘zaro bog‘langan majmuyi.
Kompyuterlararo ma’lumotlarni almashinishni ta’minlab beruvchi bunday tarmoqlar kompyuter tarmoqlari deyiladi.
Tarmoq axborotlarni uzatish, alohida foydalanilayotgan kompyuterlarni birgalikda ishlashini tashkil etish, bitta masalani bir nechta kompyuter yordamida yechish imkoniyatlarini beradi.
Kompyuter tarmoqlari axborotlarni elektr signallari ko‘rinishida uzatish va qabul qilishga ixtisoslashgan muhit hisoblanadi. Tarmoq xizmatlariga quyidagi misollar tariqasida keltirish mumkin:

Fayl server хizmati. Bunda tarmoqdagi barcha kompyuterlar asosiy kompyuterning (server) ma‘lumotlaridan foydalanish yoki o‘z ma‘lumotlarini asosiy kompyuter хotirasiga joylashtirishi mumkin;
Print server хizmati. Bunda tarmoqdagi barcha kompyuterlar o‘z ma‘lumotlarini хizmat joriy qilingan kompyuter boshqaruvi orqali qog‘ozga chop qilishi mumkin;
Proksi server хizmati. Bunda tarmoqqa ulangan barcha kompyuterlar хizmat joriy qilingan kompyuter boshqaruvi orqali bir vaqtda Internet yoki boshqa хizmatlardan foydalanishi mumkin;
Кompyuter va foydalanuvchi boshqaruvi хizmati. Bunda tarmoqqa ulangan barcha kompyuterlarning va ularda qayd qilingan foydalanuvchilarning tarmoqda o‘zini tutishi hamda faoliyat yuritishi belgilanadi va nazorat qilinadi.

Tarmoq axborotni ishlab chiqaruvchi va undan foydalanuvchi ob'ektlar tarmoq ob'ektlari deyiladi. Tarmoq ob'ektlari alohida kompyuter, kompyuter kompleksi, ishlab chiqarish robotlari va boshqalar bo‘lishi mumkin. Axborotni territorial joylashuviga karab kompyuter tarmoqlarini 3 ta asosiy sinfga ajratish mumkin:

Global tarmoqlar.
Regional (mintaqaviy) tarmoqlar.
Kampus tarmoq
Lokal (mahalliy) tarmoqlar.
Shaxsiy tarmoq

Shaxsiy tarmoq (PAN) – bu kompyuter qurilmalarining simsiz tarmoq Bluetooth texnologiyasi yordamida oʻzaro bogʻlanishi tushuniladi
Lokal tarmoqlar bir binoda yoki bir-biriga yakin binolarda joylashgan kompyuterlarda o‘zaro axborot almashish imkonini beruvchi tarmoq hisoblanadi.

1.1-rasm.Lokal tarmoq
Kampus tarmoq - oʻzaro yaqin binolarda joylashgan lokal tarmoqlarni birlashtirish uchun moʻljallangan.
Mintaqaviy tarmoqlar – mamlakat, shahar, va viloyatlar darajasida kompyuterlarini va lokal tarmoqlarni maхsus aloqa yoki telekommunikatsiya kanallari orqali o‘zaro bog‘lagan tarmoqlar.

1.2-rasm.Mintaqaviy tarmoq

Download 1,3 Mb.

1 2 3 4 5 6

Download 1,3 Mb.