Bucket saralashning kodlari.
Misol.
Chiqish.
Bu misolda ‘bucket_sort’ funksiyasi bucket saralash algoritmini amalga oshiradi. Ma'lumotlar to'plamidagi sonlarni mos keluvchi qutblarga joylashtirib, har bir qutbni ichki saralash orqali saralaydi, va natijada, qutblarni birlashtiradi. Bucket saralashi odatda malumotlar to'plamidagi elementlar sonining amplitudasi (max - min) qisqunligida yaxshi ishlaydi.
Comb saralashi (Comb Sort).
Comb saralashi (Comb Sort) - bu saralash algoritmi, u 1980 yilida Stephen Lacey va Richard Box tomonidan taqdim etilgan, shuningdek puzlik saralashi (puzlik saralash) va uchirish saralashidan (bubble sort) olingan tajriba natijasida paydo bo'lgan. Comb saralashi, gap (interval) orqali massivni saralashda ishlaydi va gapni kichikaytirib, bu gapni o'ngga olib boryapti. Bu usul bilan puzlik saralashda turgan o'sish va kamayish bosqichlari ommalashadi.
Comb saralashning asosiy qadamlari.
1.Barcha elementlar orasida bir gapni tanlash (masalan, shuhrat gapi).
2. Massivni bu gap orqali o'zlashtirish.
3. O'ngdan chapga saralashda (masalan, puzlik saralashda) elementlarni almashtirish.
4. Gapni kichikaytirish va 2-dan takrorlash.
5. Gap kichik bo'lganida saralashni yakunlash.
Comb saralashning kodlari.
Misol.
Chiqish.
Bu misolda ‘comb_sort’ funksiyasi comb saralash algoritmini amalga oshiradi. Comb saralashi, uchirish saralashdan farq qiladigan va gapni kichikaytirib borish orqali ma'lumotlar to'plamini saralashda foydalaniladi.
3. Saralash asosiy vazifalar.
1.Tartiblash (Ordering); Saralash asosiy vazifalardan biri ma'lumotlarni biror tartibda joylash uchun olib keladi. Bu tartib o'zida boshqa tartiblarni, masalan, kichikdan katta, alifbo tartibida, yoki boshqa manfiy o'zgaruvchilardan musbatga o'zgaruvchilarga, kichikliktan kattalikka o'zgartirishni o'z ichiga oladi.
2. Qidirish (Searching); Saralash odatda qidirish (searching) algoritmilariga kerak, chunki qidirishda tez-tez saralgan ma'lumotlar to'plamidan foydalaniladi. Saralangan ma'lumotlarni qidirish, ularni birlashtirilgan tartibda joylashtirishdan ko'ra tezroq amalga oshiriladi.
3. Birlashtirish (Merging); Ba'zi saralash algoritmalarida saralgan ma'lumotlar to'plami qismlarga bo'linadi, so'ng esa ularni birlashtirib ketish orqali saralashning tuzilmasiga erishiladi. Misol uchun, burchakli saralashda (merge sort) ma'lumotlar to'plamini ikki qismina bo'lib saralashdan foydalaniladi.
4. Tanlagan elementni toppish (Finding the kth element); Saralangan ma'lumotlar to'plamidan biron bir elementni (masalan, k-son) topish juda tez amalga oshiriladi. Agar ma'lumotlar saralgan bo'lsa, buni bajara olish osonroq bo'ladi.
5.Stasistik tahlil (Statistical Analysis); Saralash, ma'lumotlar to'plamida statistik ma'lumotlarni topish va tahlil qilish uchun ham ishlatiladi. Misol uchun, kichikdan katta bo'lgan elementlarning o'rta qiymatini topish, ikki qismlarga bo'linib, ularning o'rta qiymatlarini olish orqali amalga oshiriladi.
Saralash algoritmlari ushbu vazifalarni bajarish uchun mos ravishda tanlanadi va ulardan foydalanib, ish mashqlarini osonlashtirish uchun juda muhimdir. Har bir vazifa uchun optimal saralash algoritmini tanlash, dasturni to'g'ri ishlatish va ishni tez amalga oshirish imkonini yaratadi.
Xulosa.
Saralash algoritmlari ma'lumotlar tuzilmasini optimallashtirishda va qidirish operatsiyalarini tezlashtirishda foydalaniladi. Odatda har bir saralash algoritmi uchun eng yaxshi hodisa va tuzilma bog'lanib qoladi. Ba'zi algoritmlar masofaviy tuzilma bo'yicha, ba'zilari esa qidirish jarayonlarida va ma'lumotlarni chetlatish uchun yaxshi bo'lab beradi. Ma'lumotlar hajmini o'sish va tuzilma turini ko'rsatib berish orqali saralash algoritmlari mavzusidagi qiyinchiliklar paydo bo'ldi.
Adabiyotlar.
1. Nurmuhammad Xasanov. “Vatanparvarlik ma’naviy yetuklik belgisidir” Xalqaro ko'p tarmoqli tadqiqot jurnali.
2. Narzullaev U.X., Qarshiev A.B., Boynazarov I.M. Ma’lumotlar tuzilmasi va algoritmlar. //O’quv qo’llanma. Toshkent: Tafakkur nashriyoti, 2013 y. – 192.
3. DinmanM.I. C++ osvoynaprimerax. SPb. BXV-Peterburg. 2006. Glava 2.2.
4, Adam Drozdek. Data structures and algorithms in C++. Fourth edition.Cengage Learning, 2013.
| 