|
Elementar bo`g`inlar va ularning harakteristikalari. Dinamik bo`g`inlar to‟g‟risida tushuncha
|
bet | 35/82 | Sana | 23.09.2024 | Hajmi | 1,8 Mb. | | #272089 |
Bog'liq avtomatik rostlagich Elementar bo`g`inlar va ularning harakteristikalari. Dinamik bo`g`inlar to‟g‟risida tushuncha
ABSlarining bo`g`inlari har xil fizikaviy tabiatga, ishlash prinsipiga, konstruktiv formaga hamda sxemalarga bo‘linishi mumkin. Lekin bu bo`g`inlarning dinamik xususiyatlarini o‘rganishda, tadqiq qilishda uning chiqishidagi hamda kirishidagi kattaliklarni bog‘lovchi tenglama muhim rol o‘ynaydi.Matematik ifodasi differensial tenglama bilan ifodalanadigan bo`g`inlarga dinamik bo`g`indeyiladi.
Tipik dinamik bo`g`indeb, tartibi ikkidan yuqori bo‘lmagan differensial tenglama bilan ifodalanadigan bo`g`inlarga aytiladi. Ularga asosan quyidagi bo`g`inlar kiradi:
Inersiyasiz (proporsional, kuchaytiruvchi) bo`g`in.
Integrallovchi bo`g`in.
Differensiallovchi bo`g`in.
Birinchi tartibli inersial (aperiodik) bo`g`in.
Tebranuvchi bo`g`in.
Birinchi tartibli tezlatuvchi bo`g`in.
Ikkinchi tartibli tezlatuvchi bo`g`in.
Quyida shu bo`g`inlarning vaqt hamda chastotali har ateristikalarini ko‘rib chiqamiz.
Proporsional (inersiyasiz, kuchaytiruvchi bo`g`in. Bu bo`g`inning umumiy tenglamasi quyidagicha ifodalanadi:
y(t) K x(t) , (6.4..1)
bu erda K – uzatish koeffitsienti.
Bunday bo`g`inning chiqishidagi kattalik kirishidagi kattalikka nisbatan proporsional ravishda o‘zgaradi.
Bu bo`g`inga elektron kuchaytirgich, potensiometr, taxogenerator kabi elementlar misol bo‘la oladi (6.4.1-rasm.)
Uч(y)
Uк(x)
6
а)
б) . в)
4.1-rasm. Elektron kuchaytirgich (a); potensiometr (b); taxogenerator (v), bu erda «ω» o‘qning aylanish tezligi.
W ( p)
y( p) K . (6.4.3)
x( p)
Shunday qilib, proporsional bo`g`inning uzatish funksiyasi kuchaytirish koeffitsienti « K» ga teng bo‘ladi.
Uzatish funksiyasi orqali bo`g`inyoki sistemaning vaqt harakteristikalarini aniqlash mumkin
h(t)
1 1 L1K 1 K 1(t) . (6.4.4)
L W ( p) p
p
W ( j) K;
A();
() 0 ,
L() 20 lg A() 20 lg K .
Bu bo`g`inlarning chastotali harakteristikalari 6.4.2-rasmda keltirilgan.
б)
U ()
г)
6.4.2-rasm. Amplituda-fazali (a); amplituda-chastotali (b); faza-chastotali (v); logarifmik amplituda chastotali (g) har aketistikalar
|
| |