|
O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. L. Haqberdiyev kon korxonalarini elektrlashtirishBog'liq Кон корхоналарини электрлаштириш 2023 й Туғирланган варианти (1)Л
Ф
0
0
А
В
С
КМ2
Т1
С1
Т2
КМ1
С2 С2
EL
FV
6.14–rasm. Ksenonli lampani yoqish sxemasi
Ksenonli lampa 380/220 V li tarmoqqa maxsus vosita orqali ula-
nadi. Tarmoqning kuchlanishi 0; A,B,C kontaktlariga ulanadi. T1
transformatori KM2 kontaktori (g‘altagi sxemada ko‘rsatilmagan)
orqali oziqlanadi.
FV zaryadsizlantirgich C1 kondensatorlardan tuzilgan uchqun
generatori yuqori chastotali, yuqori kuchlanish (30–50 kV) ishlab
chiqaradi va T2 impuls transformatoriga uzatadi. U o‘z navbatida
kuchlanishni yana ham ko‘taradi va lampa elektrodlariga uzatadi.
Natijada gazli muhit yorib, o‘tilib lampa yonadi. Lampa yonganidan
keyin kontaktor uziladi va KM1 kontakti bilan T2 impuls
transformatorini shuntlaydi va KM2 kontakti bilan T1 transformatorini
uzib qo‘yadi. Lampa tarmoq kuchlanishiga ulanganligicha qoladi. C2
kondensatori tarmoqni yuqori chastotali yuqori kuchlanishdan himoya
qilish uchun qo‘llaniladi.
Hozirgi kunga kelib konchilik korxonalarining barcha jabhalarida
svetodiod
lampalar
va
yoritqichlardan
keng
ko‘lamda
foydalanilmoqda. Garchi svetodiod lampalar XX asrda yaratilgan va
takomillashtirilgan bo‘lsa ham, XXI asrda ilm–fan rivojlanishi yoritsh
lampalari va yoritqichlarining rivojlanishida o‘z hissasini qo‘shib,
svetodiod lampalarni keng ko‘lamda ishlab chiqarish imkoniyatini
berdi.
158
Svetodiod lampalar chug‘lanma lampalarga nisbatan yorug‘lik
samaradorligi 4–5 barobar yuqoridir. Agar yoritish uskunalarining
energiya samaradorligi ko‘rsatkichi chug‘lanma lampalarda 1 vatt
elektr quvvatiga 13 lumen/vattdan kam bo‘lmagan miqdorni tashkil
etsa, luminessent lampalarda 65 lyumen/vattni, svetodiod lampalarda
110 lyumen/vattni tashkil etadi.
Bu svetodiod lampalarning ingliz tilida nomlanish LED bo‘lib,
LED lampalar va LED lentalar ko‘rinishda ishlab chiqariladi.
LED lampalarining eng muhim afzalliklari:
– uzoq muddat foydalanilishi 100 ming soatgacha;
– energiya sarfini sezilarli darajada kamligi boshqa lampalarga
qaraganda o‘rtacha 5 baravar kam;
– yorug‘lik oqimining quvvati 50–110 lyumen/Vt.
– atrof–muhitga zararsizligi zaharli tarkibiy qismlar va
chug‘lanish elementlarining yo‘qligi;
– pishiqlik – pishiq korpusga ega, chunki tuzilmaning eng nozik
elementi plastikdan tayyorlanadi.
– tabiiy yorug‘lik ranglarni uzatish ko‘rsatkichi 80–85 birlikni
tashkil qiladi, tabiiy quyosh nuri esa 100 birlikni tashkil qiladi.
Ushbu yoritish lampalari va yoritqichlarini konchilik korxonala-
rining og‘ir kon sharoitlariga mo‘ljallangan (gazdan, suvdan, changdan
himoyalangan) turlari respublakamiz va xorijiy ishlab chiqaruvchilar
tomonidan ishlab chiqarilmoqda.
Hozirgi kunda kon lahimlari uchun svetodiod lentalari barcha
mavjud bo‘lgan yorug‘lik manbalaridan eng samaradori hisoblanadi.
Bir xil energiya sarflaganda svetodiod metall–galogenli tizimga
nisbatan 3 marta, chug‘lanma lampaga nisbatan 5 marta ko‘p yorug‘lik
chiqaradi.
|
| |
