O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. L. Haqberdiyev kon korxonalarini elektrlashtirish

156
EL–lampani yoqish uchun ulagich ulanadi va manbaning
Ф qutbidan SA ulagich va EL lampa orqali 0 qutbiga tok oqadi, so‘ng 
lampa yonadi. O‘chirish uchun EL uziladi. 
Lyumenistent lampani yoqish uchun quyidagi sxema qo‘llaniladi: 
6.13–rasm. Lyumenistent lampani yoqish sxemasi 
 
Lampa tarmoqqa ulanganda CT neonli starter kontaktlariga 
kuchlanish uzatiladi, kontaktlar orasida neon gazining atmosferasida 
uchqun hosil bo‘ladi, uchqun ta’sirida harorat ko‘tariladi, buning 
natijasida bimetall plastinadan yasalgan kontaktlardan biri egilib, 
ikkinchi kontaktga ulanadi, zanjir butun bo‘lib, tarmoq – L drossel – 
EL lampaning birinchi elektrodi – CT starterning ulangan kontaktlari – 
EL lampaning ikkinchi elektrodi – tarmoq orqali tok oqadi. EL 
lampaning elektrodlari qiziydi. Buning natijasida simob tomchisi 
bug‘lanadi va agar yetarli haroratgacha qizigan bo‘lsa, volfram spiralli 
elektrodlardan elektronlar ajralib chiqadi. Starter kontaktlari ulanganda 
uchqun so‘nib harorat pasayadi, bimetall plastina sovib, 1–2 sek. 
o‘tgach tok zanjirini uzadi. Natijada tarmoqning kuchlanishi va 
drosseldagi to‘plangan magnit energiya hisobiga hosil bo‘lgan 
kuchlanish impulsidan elektrodlardagi kuchlanish keskin oshadi. Shu 
jarayon tufayli lampada elektr yoyi razryadi hosil bo‘ladi. Yoy inert 
gazi va simob bug‘i muhitidan o‘tganida ultrabinafsha nur hosil 
bo‘ladi. Ultrabinafsha nur lumenaforga ta’sir qilib, lampa yorug‘lik 
tarqatadi. C1 – kondensatori radioto‘lqinlardan himoya uchun, C2 – 
kondensatori quvvat koeffitsiyentini oshirish uchun qo‘llaniladi. 

157
Lampa yoqilgandan so‘ng drossel kuchlanishning miqdorini barqaror 
ushlab turadi. 
Ksenonli lampani yoqish sxemasining ishlash prinsipi quyi-
dagicha bo‘ladi.

Download 7,14 Mb.