Bitiruv malakaviy ishimizning amaliy ahamiyati: O’zbek tilida C#
dasturlash tilida sinflar ierarxiyasini tashkil etish bo’yicha uslubiy qo’llanma
tayyorlandi va undan o’quv jarayonida foydalanish juda katta ahamiyatga ega.
Bitiruv malakaviy ishimizning metodalogik asosi: Ushbu qo’llanmadan
dasturlash asoslari fanidan o’quv darslarida foydalanish mumkin. Bundan tashqari
C# dastrulash tilini mustaqil o’rganuvchilar ham ushbu uslubiy qo’llanmadan
foydalanishlari mumkin.
Bitiruv malakaviy ishimizning metodlari: C# dasturlash tilida sinf larni
tashkil etish usullari keltirilgan. Sinfni tashkil etishdan maqsad va undan
foydalanish usullari va qulayliklari keltirilgan.
Bitiruv malakaviy ishimizning tarkibi va hajmi: Bitiruv malakaviy ishi
kirish qismi, 2 ta bob, har bir bobning qisqacha xulosasi, adabiyotlar ro’yxati,
xotima va ilovalardan iborat bo’lib, 71 betda bayon qilingan.
10
I. C# dasturlash tili.
1.1. C# dasturlash tilida tiplar, o’zgaruvchilar va asosiy
operatorlar.
C# dasturlash tilida Consol rejimda dastur tuzish uchun yangi loyiha yaratamiz
(File/New Project/Visual C#/ Console Application). Ushbu loyihamizni
nomlaymiz. Bizga C# kodini yozish uchun yangi oyna ochiladi.Buni
kompyuterdagi ketma-ketligi quyidagicha:
1.1-chizma.Yangi loyiha yaratish.
Project types dan Visual С#ni tanlaymiz!
Templatesdan esa Console Application ni tanlaymiz.
Nom beramiz va ixtiyoriy joyga saqlab qo’yamiz.
11
Consol rejimida ishlash uchun .NET da Console sinfi ishlatiladi. Bu sinfning
afzalligi 2 ta qismdan iborat bo’lib : uning barcha metodlari o’zgarmas, sanoqli
bo’lib, uni ishlatish uchun nusxalash shart emas.U kiritish, chiqarish va
xatoliklarni chiqarishni o’z ichiga oladi. Odatda kiritish, chiqarish standart
Consolda amalga oshiriladi (agar u bo’lmasa, masalan oynali masalalarda chiqarish
amalga oshirilmaydi), lekin kiritish va chiqarish oqimlarini o’zgartirish
mumkin.Consol bilan ishlashda asosan 4 metod ishlatiladi : Read, Readline, Write,
Writeline, birinchi ikkitasi kiritish, qolgani chiqarish metodlari hisoblanadi.
Read metodi.
Read metodi kiritish qurilmalaridan belgini qabul qiladi. U int tipida kiritilgan
belgi kodini qaytaradi va hech narsa kiritilmagan bo’lsa, -1 ni qaytaradi.
Masalan:
int i = Console.Read();
Console.WriteLine(i) ;
Bu dastur kiritilgan belgi kodini ekranga chiqarib beradi.
Readline metodi.
Readline metodi kiritish qurilmalaridan matnning satrini qabul qiladi (uning
qiymati keyingi satrga o’tish belgisi bilan tugaydi ). U string tipidagi qiymat yoki
null (agar kiritish amalga oshmagan bo’lsa) qiymatini qaytaradi.
Masalan:
string s = Console.ReadLine();
Console.WriteLine("Kiritilgan satr : " + s) ;
Write va Writeline metodlari.
Write metodi unga yuborilgan o’zgaruvchi qiymatini ekranga chiqarish vazifasini
bajaradi. U string tipini qabul qiladi. U barcha bazali tiplar uchun ishlaydi. Shuning
uchun uni parametr sifatida chaqirish mumkin.
using
System;
using
System.Text;
namespace
_1_misol
{
12
class
Program
{
static
void
Main(
string
[] args)
{
Console
.Write(
" Hammaga salom !!!"
);
Console
.ReadKey();
}
}
}
Natija:
Ekranga :
Hammaga salom !!!
satri chiqadi.
Satrga o’zgaruvchi qiymatini qo’shib e‘lon qilish uchun quyidagi kodni yozish
kifoya :
Console.Write
(
" Hammaga salom !!!"
, I) ; yoki
Console.Write
(
" Hammaga salom !!!"
+ I);
Writeline metodining farqi shundaki, u keyingi (yangi) satrdan boshlab o’ziga
yuborilgan o’zgaruvchi qiymatini ekranga chiqarib beradi.
Endi ushbu metodlarga misolni kodini to’liq keltiramiz:
Masalan:
using
System;
using
System.Text;
namespace
fibonachi
{
class
Program
{
static
void
Main(
string
[] args)
{
int
i = 0, k = 1, n, j = 1;
13
Console
.Write(
"son kiritng ! N="
);
n =
int
.Parse(
Console
.ReadLine());
while
(k <= n)
{
Console
.Write(+k +
" "
);
k = i + j; i = j; j = k; }
Console
.ReadKey();
}
}
}
Bu dastur fibanachi sonlarini chiqaradi.
N=2
1 1 2
|
