|
O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. Karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti “elektronika va avtomatika” fakulteti
|
| bet | 3/16 | | Sana | 30.05.2024 | | Hajmi | 1,35 Mb. | | #257854 |
Bog'liq 999 ДИПЛОМ СОБИРЖОНОВ2. RATED_VIRTUAL OILASI.
Bu oilaga hamma narsadan oldin o’quv maqsadiga mo’ljallangan elementlar kiradi. Bu virtual elementlar ishdan chiqadi (“eskiradi”) agar modellash jarayonida ularga ruxsat etilgandan yuqoriroq bo’lgan parametrli signallar berilsa yoki “nominal” “qiymat” (rated – nominal hisoblangan) bu qiymat foydalanuvchi tomonidan Value element hossalari ro’yxatida o’rnatiladi. Foydalash jarayonida hisoblangan parametrlardan ortiq bo’lsa element “kuyadi” yoki ishdan chiqadibundan oldin. Rated virtual oilasiga quyidagi elementlar kirad.
1. Bitta muvozanat holatiga ega bo’lgan nominal multivibrator yoki generator – 555_Timer _ kuchlanishi bilan bo’shqariladi. Foydalanuvchi maksiymal ruxsat etilgan ta’minot kuchlanishi qiymatini o’rnatishi mumkin – Maximum Supply Voltage chiqish tokini maksimal ruxsat etilgan qiymatini ham Maximum Output Current. Agar modellash jarayonida ta’minot manbayiga yoki chiqish toki ortib ketsa shunda Vcc va taymerni OUT ishlari “kuyadi”.
2. n-p-n va p-n-p hildagi nominal bi qutubiy tranzistorlar - va chegaraviy ruxsat etish parametrlari, tranzistorni ishdan chiqishga olib keluvchi kollektor – emitterning maksimal ruxsat etilgan kuchlanishi kollektor bazani maksimal ruxsat etilgan kuchlanishi emitter bazani kuchlanishini maksimal ruxsat etilgan qiymati maksimal kollektor toki – Maximum Collector Current; to’yinish tokini maksimal ruxsat eilgan qiymati Saturation Current va tranzistor to’g’ri ulanganda koeffisientini mumkin bo’lgan maksimal qiymati
3. Nominal elektrolitik (qutubli – polar) va odatdagi kondensatorlar - va Capacitance parametri sig’im qiymatini aniqlaydi boshlang’ich shart esa- - zaryadni boshlang’ich darajasini. Kondensator “kuyadi”, agar undagi kuchlanishni maksimal ruxsat etilgan qiymatidan katta bo’lsa – Voltage Rating. O’zgaruvchan sig’imga ega bo’lgan nominal kondensatorlar uchun – VARIABLE_CAPACITOR_RATED sig’imni oshiruvchi qo’shimcha qadam o’rnatiladi – Increment va klavishni belgilanishi – Key uning yordamida kondensatorni sig’imi Increment parameter maydonida ko’rsatilgan qiymatlarga ortadi. Sig’imni qiymati (Capacitance) bunday kondensatorlar uchun maksimal o’rnatiladi.
4. Nominal diod – DIODE_RATED ishchi parametrlar: teshilishini teskari kuchlanishi - teshilish kuchlanishidagi tok - o’tish jarayonini uzunligi – Transit Time. Diod “kuyib ketad” agar maksimal ruxsat etilgan to’g’ri tokdan oshib ketsa - .
5. Nominal saqlagich – FUSE RATED . saqlagich “kuyadi”, agar maksimal ruxsat etilgan tok oshib ketsa – Maximum Current.
6. Nominal induktivlik – INDUCTOR RATED. Ishchi parametrlari: g’altakni induktivligi – Inductance; induksiv g’altakni faol qarshiligi – Coil Resistance va induktivlik orqali oqadigan tokni boshlang’ich qiymati – Initial Contitions. Induktiv g’altagi “kuyib ketadi” cho’qqi toki ruxsat etilgan tokdan oshganida – Current Rating.
O’zgaruvchi induktivlikga ega bo’lgan g’altak uchun – VARIABLE_INDUCTOR_RATED induktivlik oshishi uchun qo’shimcha qadam o’rnatiladi – Increment va klavishchani belgilanishi – Key uni yordamida induktivlik g’latagi Increment parametrlar maydoni deb ko’rsatilgan qimatga oshadi. Induktivlik qiymati (Inductance) bunday g’altaklarda maksimal o’rnatiladi.
7. Ko’k, yashil, qizil va sariq nominalli svetodiodlar ishchi parametrlar: sveto diotni yonishi uchun tok qiymati – On Current; ulanish vaqtidagi sveto diotda kuchlanishni tushuvi – Forward Voltage Drop va teshilishni teskari kuchlanishi – Reverse Breakdown Voltage. Svetodiot “yonib ketadi” svetodiod da sochiladigan ruxsat etilgan qiymatni maksimal qiymati oshganda – Maximum Rated Power.
8. O’zgarmas tokning nominal dvigeteli – MOTOR_RATED. Ishchi parametrlari: nominal kuchlanishi va yakor toki - g’alayonlantiruvchi cho’lg’amni nominal kuchlanishi – Rated Field Voltage; yakor cho’lg’amini induktivligi va qarshiligi - g’alayonlantiruvchi cho’lg’amni induktivligi va qarshiligi - valni ishqalanishi – Shaft Friction; inersiya momenti – Rotational Inertia; aylanishni nominal tezligi (daqiqadagi aylanihlar soni) – Rated Rotation Speed yuklanma momenti – Load Torque. Dvigetil kuyadi yakorni kuchlanishi yoki tokini maksimal qiymatidan oshiq bo’lganida – Maximum Armature shuningdek g’alayonlanish cho’lg’amini maksimal ruxsat etilgan kuchlanish qiymati – maximum field Voltage.
9. Normal ulangan normal uzilgan va uzib ulovchi kontaktli nominal relyelar –NC_RELAY_ va .relyelarni ichki parametrlari: g’altakni induktivligi – Coil Inductance va uning faol qarshiligi – coil resistance; relyeni ishlab ketish toki va kontaktlarini qo’yib yuborishi – On Current va Off Current. Relyeni g’altagi kuyib ketadi agar relyega berilayotgan kuchlanish maksimal ruxsat etilganidan oshib ketsa – Maximum Rated Voltage g’altag orqali oqib o’tadigan ruxsat berilgan tokni maksimal qiymatidan oshishida – Maximum Rated Current.
10. Nominal amaliy kuchaytirgich – OPAMP_RATED. kuchatirgich “yonib ketadi” har qanday parametrlarni ta’minot manbayini kuchlanishini ruxsat etilgan maksimal qiymatidan oshishida (+) - kirishdagi kuchlanishni maksimal ruxsat etilgan qiymati – Maximum Input Voltage; kirishlardagi kuchlanishlar farqini maksimal ruxsat eilgan qiymatdan oshishi – Maximum va ruxsat etilgan (oqib chiqayotgan) chiqish kaskadini yuklamasini maksimal qiymatdan oshishida – maximum
11. Nominal foto diod - yorishishi foto transistor tomonidan qabul qilinishi mumkin. Har bir diod boshqa diodlardan farq qiladigan optik kanal nomeriga ega bo’lishi kerak. Foto diodlar uchun ulanish toki o’rnatiladi – On Current; to’g’ri kuchlanishda foto diotdagi kuchlanishni tushuvi - invert ulanishdagi foto diotni teshilish kuchlanishi - va optik kanalni (butun sonli parametri) – Light Channel, u foto tranzistorni tegishli kanal nomeri bilan mos kelishi kerak. Foto diod “yonib ketadi” agar modellash jarayonida maksimal quvvat maksimal ruxsat etilgandan ortiq bo’lsa -
12. Nominal foto tranzistor – PHOTO_TRANSISTOR_RATED. Foto diot nurlaydigan yorug’likni qabul qiladi. Qoidaga ko’ra juftlikda ishlatiladi. Foto tranzistor uchun ham optik kanalni nomeri o’rnatiladi (butun sonli parametr) – Light channel, va u tegishli foto diotni kanali nomeri bilan mos kelishi kerak bir necha foto tranzistorlar bir hil optik kanallarda ishlatilishi mumkin. Foto tranzistor “kuyib ketadi” agar modellashtirish jarayonida kollektor emitter kuchlanishi maksimal qiymatdan oshsa - yoki kollektorni maksimal ruxsat etilgan toki -
13. Nominal rezistor – RESISTOR_RATED. Ishchi parametrlari: qarshilik – Resistance; rezistor harorati – Temperature; nominal ishchi harorati va ikkita nominal harorati – Nominal Temperature rezistor “yonib ketadi” rezistordagi sochilgan quvvatni maksimal quvvatidan oshib ketishi – Maximum Rated Power. Nominal potensio metr uchun – POTENTIOMETR_RATED qarshilikni oshiruvchi qo’shimcha qadam o’rnatiladi – increment va – Key klavishi belgilanadi uning yordamida rezistorni qarshiligi increment parameter maydonida ko’rsatiladigan qiymatgacha oshadi. Potensio metr qarshilugini qiymati – Resistance maksimal o’rnatiladi.
14. Rezistorni tortuvchi potensialni korreksiyalashni nominal qismi – Pullup_RATED. Ishchi parametrlari: qarshilik – Resistance va manba kuchlanishi rezistorni chiqishlardan biriga ulanuvchi – Voltage. Tortadigan rezistor boshlanishida kuyib ketadi unda sochilayotgan qiymatni maksimal ruxsat etilgan quvvatdan oshib ketganida – Maximum Rated Power.
15. Odatdagi nominal transformator o’rta nuqtaga ega bo’lgan chiqish cho’lg’amiga ega – TRANSFORMER_RATED VA TRANSFORMER_CT_RATED. Ishchi parametrlari transformatsiya koeffisienti (ikkilamchi cho’lg’am o’ramlari sonini birinchi cho’lg’am o’ramlari soniga nisbati) – Primary – to – Secondary Truns Ratio; indektivlikni sochilishi - magnitlanishni induktivligi - birlamchi va ikkilamchi cho’lg’amlarni qarshiligi – Primary Winding va
Transformator kuyib ketadi parametrlaridan bittasi bo’lsa ham maksimal ruxsat etilgan birlamchi yoki ikkilamchi cho’lg’amlardagi ruxsat etilgan kuchlanishdan oshib ketsa - yoki birlamchi va ikkilamchi maksimal ruxsat etilgan tok qiymatini ortib ketishida - yoki va maksimal chiqish qiymati ortib ketganida – Maximum Output Power.
Bu oilaning barcha virtual elementlari uchun animatsiya uchun kechikishni ko’paytgichini o’rganish – Animation Delay Factor. Bu parametrni oshirish elementni “qarish” tezligini kamayishiga olib keladi. Parametr real vaqtdagi modellash jarayoni bilan bog’lanmagan.
Ko’rib chiqilgan oilani 10 ta elementi uchun: BTJ_NPN va BJT_PNP, va va virtual panelida Rated Virtual Components (View menyusida Toolbars buyrug’i tatqiq qilingan.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. Karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti “elektronika va avtomatika” fakulteti
|
