Rasm 40. Berilgan funksiya ko`rinishi. Misoldan ko‘rinadiki koordinata o‘qlarini va grafikni ko‘rinishini grafikni
ustiga sichqonchaning chap tugmasini ikki marta bosib o‘zgartirish mumkin va
xuddi ifoda kabi grafikni siljitish, katta-kichik qilish, qirqish, nusxalash
mumkin.
Funksiyani [a,b] oraliqda grafigini chizish.
Biror ffunksiya berilgan bo‘lsin va bu funksiyani grafigini [a,b] oraliqni n ta
bo‘lakka bo‘lib chizish uchun i diskret o‘zgaruvchi olib [a,b] kesmani quyidagicha
n ta bo‘lakka bo‘lamiz. h qadam sifatida
n a b
ni olamiz va i diskret o‘zgaruvchini
quyidagicha aniqlaymiz i:= 0..n xi ni quyidagicha aniqlaymiz xi:=a+h*i va bizga
xi va f(xi) nuqtalar hosil bo‘ladi. Bu nuqtalarga mos funksiyani grafigini chizish
mumkin.
Rasm 41. Berilgan oraliqdagi funksiya grafigi.
111
Rekursiv funksiya.
Mathcad dasturida rekursiv funksiyalar hosil qilish imkoniyatiga ham ega.
Funksiyani rekursiya orqali qiyMatni hisoblash deganda funksiyani qiyMatni
hisoblashda funksiya ichida yana shu funksiyadan foydalanish tushiniladi. Buni n!
ni hisoblash misolida ko‘rib chiqamiz.
fakt(n):=if(n=0,1,n∙fakt(n-1)) fakt(3)=6, fakt(5)=120.
Satr ustida bajariladigan funksiyalar.
Mathcad dasturida o‘zgaruvchilarning satrli tipi mavjud bo‘lib ularning
qiymatlari qo‘shtirnoq ichida beriladi va ular ustida bir qancha amallarni bajarish
mumkin. Quyida satr ustida bajariladigan funksiyalar keltirilgan:
Rasm 42. Uch o‘lchovli grafiklarni hosil qilish.
concat(s1,s2) – s1 va s2 satrlarni birlashtiradi;
num2str(z) – z sonni satrga aylantiradi;
str2num(s) – s satrni songa aylantiradi;
str2vec(s) – s vektorni songa aylantiradi;
vec2str(v) – v vektorni satr ko‘rinishda aniqlaydi;
strlen(s) – s satr uzunligini aniqlaydi;
search(s,s1,n) – s satrda s1 belgini n-marta qatnashgan o‘rnini aniqlaydi;
substr(s,n,m)- s satrni n- belgisidan boshlab m- belgisigacha qirqib oladi.
Satr ustida bajariladigan funksiyalarga doir misollar.
112
Uch o‘lchovli grafiklar.
Mathcad dasturida uch o‘chovli grafiklarni ham tasvirlash mumkin. Uch
o‘lchovli grafik sohani hosil qilish uchun
1. Menyu satridan Insert – Graph-Surface plot ni tanlang.
2. Klaviaturadan Ctrl+2 ni tanglang.
