O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi jizzax politexnika instituti

136 
 
Rasm 47. Kompyuter maxalliy tarmoqlarida ma'lumotlarni uzatish 
 
5. Ma'lum xududda joylashgan tarmoqlar mintaqaviy tarmoqqa birlashishi 
mumkin. Mintaqaviy tarmoqlarda ma'lumot almashish 
marshrutizatorlar 
yordamida amalga oshiriladi. 
6. Mintaqaviy tarmoqlar bir-biri bilan magistrallar orqali birlashtiriladi. 
Magistralda tezlik 155 Mb/s va undan yuqori bo`lishi mumkin. 
 
 
11.3. Lokal, mintaqaviy va global kompyuter tarmoqlari. 
Kompyuter tarmoqlarini ularning geografik joylashishi, masshtabi hamda 
hajmiga qarab bir nechta turlarga ajratish mumkin, masalan: 
Lokal tarmoq - bir korxona yoki muassasadagi bir nechta yaqin binolardagi 
kompyuterlarni o‗zaro bog‗lagan tarmoq. 
Mintaqaviy tarmoqlar – mamlakat, shahar, va viloyatlar darajasida 
kompyuterlarini va lokal tarmoqlarni maxsus aloqa yoki telekommunikatsiya 
kanallari orqali o‗zaro bog‗lagan tarmoqlar. 
Global tarmoqlar - o‗ziga butun dunyo kompyuterlarini, abonentlarini, lokal 
va mintaqaviy tarmoqlarini telekommunikatsiya (kabelli, simsiz, sun‘iy yo‗ldosh) 
aloqalari tarmog‗i orqali bog‗lagan yirik tarmoq. 
Axborot muhitida tezlik tushunchasi, birliklari va axborot kanallari 
sig‗imi. Ma‘lum vaqt oralig‗ida aloqa muhitlari orqali uzatiladigan axborot hajmi - 

137 
uning uzatilish tezligini belgilaydi. Xar qanday harakatlanuvchi jism va modda 
uchun tezlik tushunchasi va uning o‗lchov birliklari mavjud bo‗lganidek, 
axborotning ham uzatish tezligi hamda o‗lchov birliklari mavjuddir, bular: 
An example of a WAN 

Bit/sekund – bir soniyada aloqa muhiti orqali uzatiladigan bitlar soni; 

Kbit/sekund – bir soniyada aloqa muhiti orqali uzatiladigan minglab 
yaxlitlangan bitlar soni; 

Mbit/sekund – bir soniyada aloqa muhiti orqali uzatiladigan millionlab 
yaxlitlangan bitlar soni; 

Gbit/sekund – bir soniyada aloqa muhiti orqali uzatiladigan milliardlab 
yaxlitlangan bitlar soni. 
Axborot kanallarining sihimi ular orqali ma‘lum vaqt oralig‗ida uzatiladigan 
axborot hajmi bilan belgilanadi. Bu o‗z navbatida axborot kanallarining o‗tkazish 
qobilyatini anglatadi. 

Download 6,87 Mb.