O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti "mashinosozlik texnologiyasi va mashinasozlik ishlab chiqarishlarini avtomatlashtirish" kafedrasi

Qirqimlar.

Qirqimlar.

Buyumni ichki ko’rinishini chizmada bitta yoki bir necha tekislik bilan fikran kesib ko’rsatilgan tasvir qirqim deyiladi.

Qirqim turlari

Qirqim turlari

1. Kesuvchi tekislik soniga qarab oddiy va murakkab qirqimlarga bo’linadi;

2. Kesuvchi tekislikni gorizontal tasvir tekisligiga nisbatdan xolatiga qarab frontal, gorizontal, profil va qiya qirqimlar bo’ladi.

3. Kesuvchi tekislikni buyumning bosh o’lchamlariga (gobarit) nisbatan joylashishiga qarab bo’ylama va ko’ndalang kesilgan qirqimlar bo’ladi.

Bitta tekislik yordamida bajarilgan qirqim oddiy qirqim bo’ladi. Oddiy qirqim frontal, gorizontal, profil, ko’ndalang, bo’ylama, qiya va mahalliy qirqimlarga bo’linadi. Agar kesuvchi tekislik frontal tasvir tekisligiga parallel bo’lsa, hosil bo’lgan qirqim frontal qirqim deyiladi. Agar kesuvchi tekislik profil tasvir tekisligiga parallel bo’lsa, u holda qirqim profil qirqim bo’ladi.

Bo’ylama qirqim. - Bo’ylama qirqim hosil qilish uchun kesuvchi tekislik buyum uzunligi yoki balandligi bo’yicha yo’nalgan bo’lishi kerak.

Bo’ylama qirqim. - Bo’ylama qirqim hosil qilish uchun kesuvchi tekislik buyum uzunligi yoki balandligi bo’yicha yo’nalgan bo’lishi kerak.

Ko’ndalang qirqim. - Agar kesuvchi tekislik buyumni uzunligi yoki blandligiga perpendikulyar yo’nalgan bo’lsa, bunday qirqim ko’ndalang qirqim deyiladi.

Qiya qirqim. - Buyumning gorizontal tasvir tekisligiga nisbatan og’ma vaziyatdagi tekislik bilan kesishda hosil bo’lgan qirqim qiya qirqim deyiladi.

Murakkab- bunda qirqim bir yoki bir nechta kesuvchi teksiliklar yordamida hosil qilinadi.

Murakkab qirqim – Agar qirqim hosil qilishda ikkita va undan ortiq tekisliklardan foydalanilsa qirqim murakkab bo’ladi. Murakkab qirqim pog’onalik va siniq qirqimlarga bo’linadi.

KESIMLAR