O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi namangan davlat universiteti

14 
Ishning bajarilish tartibi: 
Dastlab uch xil usul bilan qavariq linzaning fokus oralig`i topiladi. 
Birinchi usul. Fokus masofasini linza bilan buyum va linza bilan tasvir o`rtasidagi 
masofalarga asosan topish.
Linzani optik taglik ustida ohista siljitib, strelkaning ekrandagi aniq tasviri hosil 
qilinadi. Bu holda buyumdan ya’ni strelkadan linzagacha bo`lgan masofa a
1
hamda 
linzadan tasvirgacha, ya’ni ekrangacha bo`lgan masofa a
2
yozib olinadi. Bularning 
qiymatlari optik taglikning shkalasidan santimetrlarda yozib olinadi. a
1
va a
2
ning 
qiymatlarini bilgan holda (1) formuladan foydalanib, linzaning fokus masofasini 
hisoblash mumkin. 
2
1
2
1
a
a
a
a
f



(1) 
Ikkinchi usul. Fokus masofasini buyum bilan tasvirning kattaligidan va linza 
bilan tasvir orasidagi masofadan foydalanib topish. Bu holda ham 1-mashqdagi singari 
strelkaning aniq tasviri hosil qilinadi. Tasvir kattalashtirilgan bo`lishi lozim. Buyumning 
(strelkaning) chiziqli o`lchami 

lineyka yordamida, tasvirning o`lchami L esa 
masshtabli ekrandan topiladi. Bularni bilgan holda linzaning fokus masofasini quyidagi 
formula bilan hisoblash mumkin: 
L
a
f




2
(2) 

Download 3,88 Mb.