Главнаяmenyusida “создатьслайд”, “макет”, va tugmalar va boshqa
kerakli bo‘lgan tugmalar qo‘shilgan.
Amaliy mashg’ulot
Mavzu:Taqdimot dasturlari. MS Power Point dasturi
yordamida taqdimotlar yaratish asoslari.
Mashg’ulotning maqsadi: Talabalar slaydlar yaratishni bajara
oladilar va quyidagilarga ega bo’ladilar:
a)
Slayd, slaydning turliko’rinishlari haqida tushinchalarga.
b)
Slaydlarga rasm va boshqa ob’yektlarni qo’yish amallarini bajara
oladilar.
c)
Taqdimotni ko’rgazmali qilishda rasm, diagramma elementlaridan
foydalana oladilar.
Amaliy topshiriq
1. Tarjimai holingiz ifodalangan yangi matnli slayd yarating.
2. Hafta kunlari aks ettirilgan jadval shaklidagi avtorazmetkani tanlang
va yangi slayd yarating.
3. Slayd shablonlari ichidan rasm qo‘yish imkoniyati bo‘lgan
avtorazmetkani tanlang va hozirgi faslni ifodalovchi slayd yarating.
4. Diagrammali slayd yarating.
134
Mavzu-5. Boshlang’ich ta’limga oid axbprotlarni namoyish qilish
vositalarini yaratish texnologiyalari. Power Pointda namositalarini
yaratish.Tasvirlarni saqlash, yiklash va ulardan foydalanish.
Reja:
1.
Boshlang’ich ta’limga oid axbprotlarni namoyish qilish
vositalarini yaratish texnologiyalari.
2.
Power Pointda namositalarini yaratish.
3.
Tasvirlarni saqlash, yiklash va ulardan foydalanish.
5.1. Boshlang’ich ta’limga oid axbprotlarni namoyish qilish
vositalarini yaratish texnologiyalari.
Dars materiallarini tushuntirish (materiallarni tushuntirish dars
prezentatsiyasi va videorolik, amaliy harakatlar, tayyor ishlar
ko’rgazmasini namoyish qilish bilan birgalikda olib boriladi).
Zamonaviy kompyuter texnikasining ishlatish va undan
foydalanish uchun turli vazifalarni bajaruvchi dasturlar mavjud. Ish
faoliyatida shunday masalalar uchraydiki, yuqorida sanab o’tilgan
muharrirlar va dasturlardan foydalanib hal etish yoki ko’zlangan
maqsadga erishish mumkin emas yoki ko’p vaqt, mehnat va mablag’
talab qiladi. Multimedia tizimlari hozirgi paytda ta’im va kasbga
tayyorlash sohasida, nashriyot faoliyotida (elektron kitoblar), biznesni
kompiyuterlashtirish uchun (reklama, mijozlarga xizmat ko’rsatish),
axborot
markazlarida
(kutibxona,
muzey)
va
Hakozolarda
muvaffaqiyatli qo’llanilmoqda.
135
Camtasia Studio dasturi – bu kompyuter monitori ekranidagi
tasvirlarni yozib olish imkonini beruvchi juda ham qulay kuchli dastur
hisoblanadi. Ushbu dastur yordamida biz ekrandagi jarayonlari oson
tasvirga olishimiz, veb-kameralar orqali videoga olishimiz, PowerPoint
taqdimotlarini, hamda audio yozuvlarni yaratishimiz mumkin. Dastur
videoni tahrirlash imkonini beradi: turli effektlar berish, to’g’rilash,
ravshanlik, ularning o’lchamlarini almashtirish, kerakli formatlarda
saqlash va boshqalar.
Adobe Captivate (avvalgi RoboDemo sifatida tanilgan) —
Microsoft Windows va dasturiy ta’minotni namoyish etish, video-
darslarni yozish, dastursimulyasiyasini yaratish, o`quv taqdimotlarni
yaratish va .swf formatda turli testlarni yaratish uchun qo’llanilishi
mumkin bo’lgan Mac OS Xning 5 versiyalari uchun elektron ta’limda
qo’llaniladigan elektron kurslarni yaratish va tahrirlash dasturi. Adobe
Captivatedagi generatsiyalangan .swf ni .aviga videoxosting saytlarga
konvertatsiya qilish imkoniyati mavjud.
Multimedia-tizimlar hozirgi paytda ta’im va kasbga tayyorlash
sohasida,
nashriyot
faoliyotida
(elektron
kitoblar),
biznesni
kompiyuterlashtirish uchun (reklama, mijozlarga xizmat ko’rsatish),
axborot
markazlarida
(kutibxona,
muzey)
va
Hakozolarda
muvaffaqiyatliqo’llanilmoqda.
Camtasia Studio dasturi – bu kompyuter monitori ekranidagi
tasvirlarni yozib olish imkonini beruvchi juda ham qulay kuchli dastur
hisoblanadi. Ushbu dastur yordamida biz ekrandagi jarayonlari oson
tasvirga olishimiz, veb- kameralar orqali videoga olishimiz, PowerPoint
taqdimotlarini, hamda audio yozuvlarni yaratishimiz mumkin. Dastur
videoni tahrirlash imkonini beradi: turli effektlar berish, to’g’rilash,
ravshanlik, ularning o’lchamlarini almashtirish, kerakli formatlarda
saqlash va boshqalar.
Camtasia Studio – video darsliklar, taqdimotlar va boshqa shunga
o’xshash kuzatuvchilarga namoyish etiladigan materiallar yaratish uchun
mo’ljallangan. Camtasia Studio dasturida monitor ekranidagilarni video
tasvirga olishdan tashqari videoni tahrirlash imkoniyati ham mavjud.
Camtasia Studio dasturidan foydalanib kompyuter monitorida yuz
berayogan barcha jarayonlarni osonlik bilan yozib borish mumkin.
Monitor ekranidagi butun sohani yoki uning alohida ajratilgan sohasini
yozib olish mumkin, shundan so’ng video va audioning turli effektlarini
berishimiz
mumkin
bo’ladi. Monitor ekranida kuzatilayotgan
jarayonlarni yozib olish uchun etarlicha yuqori unumdorlikka ega
136
bo’lgan kompyuter tanlansa ish unumdorligi ortadi albatta. Camtasia
Studio dasturining yana bir afzalligi shundaki, u o’zining shaxsiy
TechSmit Screen Capture Codec kodekiga ega bo’lib, tasvirni
kodlashtirishda yaxshi natijalarni beradi. Uning algoritmi tizimga
bo’lgan ortiqcha yuklanishlarni minimallashtiradi, shuning uchun ushbu
dasturdan unumdorligi past bo’lgan kompyuterlarda ham foydalanish
mumkin.
Dasturning asosiy imkoniyatlari:
1.
Monitor ekranidagi va veb-kameralar orqali kuzatilayotgan
jarayonlarni, mikrofondagi ovozni sifatli yozibolish.
2.
Videolavhalarga turli xil vizual effektlarberish.
3.
Videoyo’laklarni kesib olish, birlashtirish, o’chirish
vaqo’shish.
4.
Audio yozuvlar qo’yish vatahrirlash.
5.
Videoni bizga qulay bo’lgan formatlarda saqlash SWF, FLV,
AVI, MOV, WMV, PPT, GIF, RM,CAMV.
Video tasvirni ushlab olish funksiyasini bajarishga mo’ljallangan
dasturlar soni kun sayinortiq bormoqda. Bu esa Internetda video-kurslar
va video- darslarning ko’payishi va ommalashishi bilan bog’liq. Ammo
ushbu dasturlarning barchasi ham bizga kerakli natijani bera olmaydi,
Camtasia Studio dasturi esa boshqalardan video tasvirni sifatli ushlab
olishi bilan farqlanadi.
Dastur ish stolida sodir bo’layotgan barcha holatlarni yozib oladi,
shu jumladan kursor harakatini ham (11-rasm).
137
Dastur interfeysi
1. Ish stoli; 2. Boshqaruv paneli; 3. Vaqt shkalasi; 4. Proigryvatel
Camtasia Studio dasturida to’rtta utilitalar qamrab olingan:
Camtasia Recorder, Camtasia Theater, Camtasia Player, Camtasia
MenuMaker. Camtasia Studio dasturida yaratilgan lavhalar YouTube
tipidagi saytlarda, iPhone apparatlarida, shuningdek odatdagi shaxsiy
kompyuterlarda videoni ko’rishga mo’ljallangan har qanday dasturlarda
a’lo darajada ishlaydi va muayyan dasturiy muhitda ishlashni
o’rgatuvchi media fayllarni Internetda ko’plab uchratishimiz mumkin.
Shu bilan birga dastur tasvir sifatini hech qanday yo’qotishlarsiz saqlash
va minimal hajmda videoni saqlash imkonini beradi.
Ish stolida navbatdagi lavhani yozib olgandan so’ng, video va audio
fayl aks etadi. Olingan natijani ko’rish va tahrirlash uchun, uni
sichqoncha orqali vaqt shkalasi maydoniga olib o’tish lozim.
Camtasia Studio dasturining boshqaruv paneli.
Boshqaruv panelida quyidagilarga murojaat qilish mumkin: ADD
qismi.
Import Media – audio yoki videomateriallarni import qilish.
Title Clips – yuklanuvchi ekranni tayyorlash. Dasturda yaratilgan
videolavhani yuklashdan oldin, foydalanuviga belgilangan axborotlarni
(reklama, tabriknoma va b.) ko’rsatish kerak bo’lsa, ushbu bandda buni
bajarish mumkin.
Voice Narration bu opsiya fonli musiqalar yoki o’zining ovozli
sharhlarini yozish imkoniniberadi.
138
Record Camera – bu opsiya suratda rasm effektini yasash imkonini
beradi, masalan, videolavhaning burchagida yana bitta lavhani
joylashtirish.
EDIT qismi.
Picture in Picture – suratda rasm effektini tahrirlash.
Transitions – agarda bir qancha videolavhalar bor bo’lsa, ushbu
uskuna bilan bitta videolavhadan boshqasiga chiroyli o’tishlarni yaratish
mumkin.
Callouts – videodarsning har qanday kadrida tushuntirish xatini
qo’yish imkonini beradi.
Zoom-n-Pan – ushbu bo’limda, ekrandagi muhim sohani ajratib
ko’rsatish uchun videolavhaga lupa effektini qo’llash mumkin.
Flash Quiz – bu funksiya Camtasia Studio dasturidan videolavhaga
bevosita so’rov qo’yishga yordam beradi, javob natijasi bo’yicha
lavhaning o’qilishi davom etadi yokito’htaydi.
Captions – ushbu uskuna lavhani ixtiyoriy joyidan o’qitish,
proigrvatelya oynasi ostiga yozuv qo’yish imkonini beradi.
PRODUCE qismi.
Produce video as – bu opsiya Camtasia Studio dasturida yaratilgan
lavhani avi, swf, mov, wmv va boshqa formatlarda saqlash imkonini
beradi.
Create CD menu – ushbu bandda punkte, mojno sozdat menyu dlya
CD disk uchun
menyu
yaratish mumkinki, unda ko’pgina
videodarslarjoylashadi.
Create Web menu – bu opsiya, web-sahifalarda joylashtiriladigan
swf lavhalari bo’yicha qulay navigasion menyuni yaratish imkonini
beradi.
Batch Production – bu funksiya dasturda yaratilgan turli loyihalarni
bitta paketli faylga birlashtirish imkonini beradi.
139
Vaqt shkalasida butun videofilm aniqifodalanadi.
Videoyo’lak.
Qo’shimchafishkalar.
Audioyo’lak.
Vaqt shkalasining yuqori panelida turli uskunalar mavjud bo’lib,
ular
ovozlar
bilan ishlash, yo’laklarni kichiklashtirish yoki
kattalashtirish, yozib olingan materiallarni kesib olish va boshqa
amallarni bajarishga yordamberadi.
Proigrvatel.
Camtasia Studio dasturida tasvirga olingan videolavhalar
proigrvateli, videolavhani tahrirlash va turli hil effektlarni qo’shish
jarayonida uni ko’rish uchunmo’ljallangan.
Uskunlarapaneli.
Uskunlara panelida dasturning har xil funksiyalarito’plangan
New Project – yangi loyihayaratish.
Open Project – ilgari yaratilgan loyihaniochish.
Save Project – loyihanisaqlash.
Import Media Files – media faylni importqilish.
Produce Video As – tayyor lavhani dastur quvvatlaydigan
formatlardan birigao’tkazish.
Undo – oldinga holatgaqaytish.
Redo – keyingi holatgao’tish.
Show/Hide Task List – boshqaruv paneliniberkitish/ko’rsatish.
Launch other tools – boshqa utilitalarni ishga solish (Camtasia
Recorder, Camtasia Menumaker, Camtasia Audio Editor, Camtasia
Theater, Camtasia Player).
Camtasia Studio Help – dastur bo’yichayordam.amtasia
Studioutilitalari.
Camtasia Recorder – paketning eng muhim utilitasi hisoblanib,
videolavhani bevosita yozib borish uchunmo’ljallangan.
Record the screen bosadigan bo’lsak quidagi oyna chiqadi oyna
chiqadi.
140
Bu oyna orqali biz ekranning qancha yoki qanday qismini
vidioga olishimiz mumkinligini tanlashimiz mumkin. Undan tashqari
camera tugmasini bosish orqali biz veb kamerani ishga tushirib undan
foydalanishimiz mumkin. Audio tugmasi esa ovoz bilan yozish yoki
yozmaslikni tanlash imkoniyatini beradi. Rec tugmasini bosishimiz bilan
tasvirga olish jarayoni boshlanadi. Bu jarayonni to’xtatish uchun f10
tugmasini bosish yetarli.
F10 tugmasi bosilgandan so’ng quidagi oyna chiqadi. Bu oyna
orqali vidio faylni oçhirish, saqlash , o’zgartirish kabi vazifalarni
bajarishimiz mumkin.
Shundan keyin Save and Edit tugmasiga bosib video ni saqlab
olamiz. Bunday saqlashda biz vidio faylni ikki xil formatda saqlashimiz
mumkin: *.camrec va *.avi.
| 