48
o‗zgarmasni leksema sifatida aniqlaydi, unga xotiradan joy ajratadi, ko‗rinishi va
qiymatiga (turiga) qarab mos guruhlarga bo‗ladi.
C++ dasturlash tilida o‗zgarmaslarni tasvirlash quyidagicha.
const =;
Dasturni ijro etish jarayonida o‗z qiymatini o‗zgartirmaydigan kattaliklar
(identifikatorlar) o‗zgarmaslar deyiladi. O‗zgaruvchilarni initsiyalizatsiya
qilmasdan (ya‘ni boshlang`ich qiymatini bermasdan) e‘lon qilish mumkin.
Lekin
o‗zgarmaslar, albatta, initsiyalizatsiyalanishi shart va bu qiymatni,
dasturni
bajarish davomida o‗zgartirib bo‗lmaydi.
O‗zgarmaslar ham o‗zgaruvchilar kabi oldindan e‘lon qilinadi. Ularni e‘lon
qilishdan maqsad ham bu o‗zgarmaslar uchun xotiradan joy ajratishdir.
O‗zgarmaslarni e‘lon qilish uchun
const kalit so‗zidan foydalaniladi, undan
keyin o‗zgarmas turi va nomi yozilib,
yuqorida qayd qilganimizdek, dastlabki
qiymati ko‗rsatiladi va bu qiymat fiksirlangan qiymat hisoblanadi.
Sonlardan
tashqari belgili o‗zgarmaslar tutuq belgisi (apostrof) ichiga olib yoziladi. Misol
tariqasida quyidagi dasturni tahlil qling:
#include
using namespace std;
int main( )
{
int n,m,k=5; int const x=3,y=12;
n=k*2;m=x+n;k=n+y;
cout <<"n="<return 0;
}
Dastur natijasi quyidagicha bo‘ladi:
n=10 m=13 k=22
Manfiy o‗zgarmaslarni ham aslida ishorasiz o‗zgarmas deb qaraymiz, faqat
unga ishorani o‗zgartirish amali qo‗llangan deb tushunamiz. Masalan, -3
o‗zgarmasni ishorasiz 3 soniga minus ishora qo‗yilgan yoki 3 ishorasiz soni -1ga
ko‗paytirilgan deb tushunish kerak.
Misol: O‗zgarmaslarni tasvirlash.
#include
int main ();
49
{ const a=45; // a o‗zgarmasni e‘lon qilish
return 0;
}
