O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti s. Eshtemirov, F. M. Nazarov

93 
#include  
using namespace std; 
int main() 
{ 
int x,y,s=0; 
for(x=1;x<=10;x++) {if((x==9)||(x==5)) continue;s+=x;}; 
cout<<"s="<system("pause"); 
return 0; 
} 
Dastur natijasi s=41 kabi bo‗ladi. Chunki sikl parametrining 9va 5 ga teng 
qiymatlarini continue operatori yordamida o‗tkazib yuboradi va 1 dan 10 gacha 
bo‗gan boshqasonlar yig‗indisini hisoblaydi. 
Agar ushbu dasturda {if(x==9) continue;s+=x;}; blokni {if(x>5) break;s+=x;}; 
kabi o‗zgartirsak, natija s=15 kabi bo‗ladi. Chunki x=6 bo‗lganda break operatori 
sikl tanasining bajarilish jarayonini to‗xtatadi. 
break va continue operatorlaridan tarmoqlanish buyrug‗i bloklarida foydalanib 
b‘lmaydi. Masalan,
if(x>=6) {x=x+a; beak;}; else {x=x-a; continue}; kabi buyruqlarni kompilyator 
xato deb hisoblaydi. Ammo yuqorida keltirilganidek, if(x>=6) beak; else
continue; kabi buyruqlarga ruxsat etiladi. 
Tanlash operatori 
 
Dasturlash tillarida algoritmlarni dasturini tuzish vaqtida shartlarning 
qiymatlari ikki va undan ortiq bo‗lgan holatlarda dastur tuzuvchilarga bir muncha 
qiyinchiliklar tug‘diradi. Agar shartlar qiymati ikkitadan ortiq holatlarni e‘tiborga 
olish kerak bo‗lgan holatlarda, har bir shart uchun alohida kod yozishga to‗g‘ri 
keladi.
Agar shartlar soni ko‗p bo‗lgan holatlarda, albatta, tanlash operatorlaridan 
foydalanish maqsadga muvofiqdir. C++ dasturlash tilida tanlash jarayonlarini if 
qisqa shartli operator ko‗rinishda ham ifodalash mumkin. Bunday holatda, albatta, 
har bir tanlov uchun shartli kod yoziladi. 
Misol: Ranglarni ajratadigan robit faqat ranglarni tartib raqamiga qarab 
ajratadi. Siz robitga ranglarni ajratishga yordam bering(1-oq, 2-qora, 3-qizil, 4-
sariq, 5-yashil, 6-kO‗k). 
 
#include  

94 
int main ()
{ int i; 
cout<<‖ranglarni tartib raqamini kiriting‖; 
cin>>i;
if(i==1) cout<<‖oq‖;
if(i==2) cout<<‖qora‖; 
if(i==3) cout<<‖qizil‖; 
if(i==4) cout<<‖sariq‖; 
if(i==5) cout<<‖yashil‖; 
if(i==6) cout<<‖kO‗k‖; 
return 0;
}

Download 2,67 Mb.