O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti s. Eshtemirov, F. M. Nazarov

114 
}
Kirituvchi ma‘lumotlar 
n=3 
Dastur natijasi 
Misol 
Misol 
Misol
while
so‗zidan keyin qavs ichida qiymat berish buyruqlari ham bo‗lishi 
mumkin va bu buyruqlar mantiqiy ifodadan vergul 
(,)
belgisi bilan ajratiladi hamda 
ushbu qiymat berish buyug‗i bajarilib, keyin mantiqiy ifodaning qiymati 
tekshiriladi. Qavs ichidagi oxirgi ifoda mantiqiy ifoda bo‗lishi kerak. 
Sikl buyrug‗i quyidagi ko‗rinishda bo‗lsa ham ishlaydi. While (s+= i++,
i<=10); 
Qiymat berish buyrug‗i ikki yoki undan ortiq bo‗lishi ham mumkin.
Masalan, quyidagicha o‗zgarish qilinsa juft sonlar yig‗indisi hisoblanadi. 
while (i+=1, s+=i++, i<=10); 
Agar sikl buyrug‗ida buyruqlar yoki buyruqlar bloki bo‗lmasa ham (;) 
bo‗lishi shart, aks holda keyingi buyruqni sikl tanasi deb tushunadi. Masalan, 
oxirgi buyruqda (;)bo‗lmasa, ya‘ni while (i+=1; s+=i++, i<=10) kabi bo‗lsa 
dastur natijasi quyidagicha bo‗ladi: 
s = 2 
s = 6 
s = 12 
s = 10 
Demak, while sikl buyrug‗ida qavsdan keyin (;) qo‗yish buyruqlar blokining 
bo‗shligini bildiradi.
Misol.
Tanlangan natural sonning raqamlari ko‗paytmasini topish dasturini 
tuzing. 
#include  
using namespace std; 
int main( ) 
{ int a, a1, p; cout << "a sonini kiriting " << '\n'; 
cin >>a; 
p=1; while(a1=a%10, a=a/10, p=p*a1, a); 
cout << "sonning raqamlari ko‗paytmasining " <
system (―pause‖); 
return 0; 
}

115 
Ushbu misolda takrorlanish buyrug‗ini quyidagicha ham tashkil qilish 
mumkin edi. 
p=1; while (a) {a1 = a%10, a=a/10; p=p*a1}; 
bunda takrorlanish buyrug‗ining bajarilish tartibi bo‗yicha buyruqlar har 
bajarilganda tanlangan sonning o‗ng tomonidan bitta raqami qirqib olinib, p ga 
ko‗paytirilib borilaveradi, toki a=0 bo‗lguncha. 
Demak while tarkibidagi shart son qiymat bilan berilsa, bunda kamayish 
tartibida berilish kerak va berilgan son 0 ga tenglashganda takrorlanish to‗xtatiladi. 

Download 2,67 Mb.