|
Kompyuter tizimlari va tarmoqlarining xavfsizligi
|
| bet | 3/5 | | Sana | 18.01.2023 | | Hajmi | 12.23 Kb. | | #38557 |
Bog'liq Mavzu Iqtisodiy axborot tizimlarida axborotlarni himoyalash usu-fayllar.org (1) KXA56SHIXE, The Algorithm Design Manual, Tolalar haqida, Behzod Boltaboyev, САО005 оқими учун мустақил иш мавзулари, Do\'stmurodov Xusan, Коди cal 1316 Номи (1), Plitalar, 84078527a4, ciziqli1932, ehtimol yakuniy, Taklifnoma, Final Interview, Mustaqil ish qanday yoziladi. Is\'hoqova ZKompyuter tizimlari va tarmoqlarining xavfsizligi deganda, ularni me’yoriy ishlash jarayoniga tasodifiy yoki oldindan mo‘ljallangan aralashishdan hamda ularni tashkil etuvchilarini o‘g‘irlashga, o‘zgartirishga yoki buzishga bo‘lgan intilishlardan himoya qilish tushuniladi.
Kompyuter tizimlari va tarmoqlarida axborotni himoya qilish usullari
-Huquqiy usullar;
-Tashkiliy usullar;
-Texnik usullar;
-Axborotni zaxiralash yoki nusxalash usullar;
-Kriptografik usullar;
-Simmetrik va nosimmetrik shifrlash usullari;
-Almashtirish usullari;
Axborotni himoya qilishning huquqiy usullari ixtiyoriy vazifani bajaruvchi himoya qilish tizimini rasmiy ravishda qurish va ishlatishni asosi bo‘lib xizmat qiladi.
Tashkiliy usullar bir nechta xavflarni bartaraf etish uchun ishlatilsa, texnik usullar tashkiliy va texnik tadbirlarga asoslangan holda ko‘pchilik axborotlarni himoya qiladi.
Axborotni himoya qilishning huquqiy usullarida huquqiy xarakterli masalalar ko‘rib chiqiladi:
kompyuter jinoyatchiligi uchun jazolash me’yorlarini ishlab chiqish;
programma tuzuvchilarning mualliflik huquqlarini himoya qilish;
jinoiy va fuqarolik qonunchiligi sohasida sud ishini mukammallashtirish;
kompyuter tizimlarini ishlab chiquvchilar ustidan jamoat nazoratini o‘rnatish va mos xalqaro shartnomalarni qabul qilish
Axborotni ximoya qilishning texnik usullari apparatli, programmali va apparat-programmaliga bo‘linadi. Texnik usullarda quyidagi xarakterdagi masalalar ko‘rib chiqiladi:
-kompyuter tizimlari va tarmoqlarida axborotga ruxsatsiz murojaat qilishdan himoya qilish;
-virusga qarshi himoya qilish;
-elektromagnit, akustik maydon va nurlanishlar orqali «ushlab» olishni bartaraf etish;
-kriptografik usul asosida xabarlarni yuqori tuzilishli berkligini ta’minlash;
|
| |
