7.6. Nisbiy o‘zgarishlar uchun geometrik o‘rtachani aniqlash
Nisbiy o‘zgarishlar uchun geometrik o‘rtacha quyidagi formula bilan ifodalanadi:
 (7.5)
yoki
 (7.5a)
Bu yerda:
Ki - dinamika qatorlarida davr sayin (zanjirsimon) o‘sish koeffitsiyentlari, variatsion qatorlarda esa - har bir hadni (varianta) o‘zidan oldingi hadga (variantaga) nisbati;
P - ko‘paytirish alomati.
Misol: O‘g‘it berish miqdoriga qarab paxta hosildorligi quyidagicha ifodalangan.
7.2-jadval
O‘g‘itlashtirilgan maydonda paxta hosildorligi
Ko‘rsatkichlar
|
O‘g‘it solinmagan maydonda
|
Nomiga o‘g‘it berilgan
|
Normadan ozroq berilgan
|
Normada berilgan
|
Normadan ko‘p berilgan
|
Hosildorlik (s/ga)
|
10
|
13
|
19,5
|
35,7
|
39,3
|
O‘zidan oldingi darajaga nisbatan (Ki)
|
-
|
1,3
|
1,5
|
1,83
|
1,1
|
O‘g‘it berilgan maydonlarda hosildorlikning o‘rtacha nisbiy o‘zgarishi:
Potentsiallashtirgandan so‘ng
 yoki 140,8 %.
Demak, o‘g‘itlashtirilgan maydonlarda o‘g‘it berish normasini ko‘paytirish hisobiga paxta hosildorligi 1,41 marta yoki 41% ga oshgan.
|
