• To„liqsiz induksiya
  • O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vfzirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti




    Download 1,17 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet34/59
    Sana20.05.2024
    Hajmi1,17 Mb.
    #245620
    1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   59
    Bog'liq
    Mamadiyeva N.X. Falsafa (Mantiq qismidan)

    To„liq induksiya
    induktiv xulosa chiqarishning shunday turiki, unda birorta 
    belgining ma‟lum bir sinfga mansub har bir predmetga xosligini aniqlash 
    asosida, shu belgining berilgan sinf predmetlari uchun umumiy belgi ekanligi 
    haqida xulosa chiqariladi. 
    To„liq induksiya predmetlarning kichik sinfiga, elementlari yaqqol 
    ko„zga tashlanib turadigan, miqdor jihatdan cheklangan yopiq sistemalarga 
    nisbatan xulosa chiqarishda ishlatiladi. Masalan, Quyosh sistemasiga 
    kiruvchi planetalar, NATOga a‟zo davlatlar, birorta shaharda joylashgan 
    korxonalar va shu kabilar haqida xulosalarni to„la induksiya yo„li bilan 
    olish mumkin. Xususan, Quyosh sistemasiga kiruvchi planetalar 
    harakatining yo„nalishi soat strelkasi harakati yo„nalishiga teskari ekanligi 
    haqidagi xulosa aynan ana shu usul yordamida hosil qilinadi. Xuddi 
    shuningdek, “Barcha metallar elektr tokini o„tkazadi”, “NATOga a‟zo 
    davlatlar shu tashkilotning ustaviga rioya qiladilar”, “Toshkent shahridagi 
    barcha korxonalar elektr energiyasi bilan to„la ta‟minlangan” kabi umumiy 
    hukmlar orqali ifoda qilingan xulosaviy bilimlar ham to„liq induksiyani 
    qo„llash asosida shakllanadi. 
    To„liqsiz induksiya
    shunday ehtimoliy xulosa chiqarish turiki, unda 
    birorta belgining bir mantiqiy sinfga tegishli predmetlarning bir qismiga 
    (bir nechtasiga) xosligini (yoki xos emasligini) aniqlash asosida, shu 


    47 
    belgining berilgan sinfga mansub barcha predmetlarga xosligi (xos 
    emasligi) haqida xulosa chiqariladi. 
    To„liqsiz induksiyada fikrimiz, xuddi to„liq induksiyadagidek, 
    juz‟iylikdan (yakkalikdan) umumiylikka, kamroq umumiylashgan 
    bilimdan ko„proq umumiylashgan bilimga qarab harakat qiladi. Lekin 
    unda, to„liq induksiyadan farqli o„laroq, xulosa kuzatish, tajriba davomida 
    qayd etilmagan, o„rganilmagan predmetlarga ham tegishli bo„ladi. 
    To„liqsiz induksiyaning evristik mohiyati aynan ana shundadir. 
    To„liqsiz induksiyada xulosaviy bilimning empirik asosi to„liq 
    aniqlanmaydi, ana shuning uchun ham undagi amalga oshirilgan 
    umumlashtirish to„liqsiz bo„ladi.
    Kishilarning kundalik hayotiy tajribasiga asoslangani, sog„lom aql 
    yuritishga xos xususiyatlarni o„zida mujassamlantirgani uchun ham xulosa 
    chiqarishning bu usulini 

    Download 1,17 Mb.
    1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   59




    Download 1,17 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vfzirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

    Download 1,17 Mb.
    Pdf ko'rish