Grafik axborotni ikkita belgi yordamida kodlash




Download 3,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet91/193
Sana13.05.2024
Hajmi3,81 Mb.
#230005
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   193
Bog'liq
Majmua IVRT 1-SEMestr 123

Grafik axborotni ikkita belgi yordamida kodlash
Nol va birlar ketma-ketligi bilan grafik axborotlarni ham kodlash mumkin. Buning uchun quyidagi 
usuldan foydalaniladi. 
Ro'znomadagi rasmga diqqat bilan razm solsangiz, u mayda nuqtalardan (ularni poligrafiya 
tilida "rastr" deyishadi) tashkil topganligini ko'rasiz. Turli poligrafiya uskunalaridan foydalanganlik 
bois, bu nuqtalarning zichligi turlicha bo'ladi. Ko'pchilik ro'znomalardagi rasmlarda bir santimetrlik 
uzunlikda 24 ta nuqta bo'ladi, ya'ni 10 x 10 santimetr o'lchovidagi rasm taxminan 60 ming nuqtadan 
iborat bo'ladi. Agar bular bir xil darajadagi oq va qora nuqtalardan iborat bo'lsa, u holda ularning har 
birini 0 yoki 1 qiymatni qabul qiluvchi bitta bit bilan kodlasa bo'ladi. Agar nuqtalar holati har xil 
bo‘lsa, u holda bitta nuqtaga bir bit yetarli bo'lmaydi. Ikki bit bilan nuqtaning to'rt xil rangni: 00 - oq, 
01 - och kul rang, 10 - to'q kul rang, 11 - qora rangni kodlash mumkin bo'lsa, uch bit 8 xil rangni, 4 bit 
16 xil rangni kodlash imkoniyatini beradi va hokazo. 
Kompyuterda rangni ifodalash uchun uch xil - qizil, yashil va ko'k ranglardan foydalaniladi. Bu 
qurilma RGB modul deb nomlanadi. 


Ovozni ham shu tariqa kodlash mumkin. Musiqaga yozilgan notalar ovozni kodlashning bir 
turidir. Masalan, nota belgilariga raqamlar mos keltirilib, ovozni bitlar orqali ifodalash ham mumkin. 
Paint dasturida rasm chizib, so‗ng uni kattalashtirganingizda rasm kvadratlardan tashkil 
topganini ko‗rgansiz (quyida chapdagi rasm). Bunga kompyuter ekranidagi tasvirlar rastr deb ataluvchi 
chiziqlar yordamida bo‗lingan piksel (ingl. pixel – picture element – rasm elementi) deb ataluvchi juda 
mayda kvadratlardan iborat satrlardan tashkil etilishi sababchidir (quyida o‗ngdagi rasm). Demak, har 
qanday rasm kompyuterda piksellar yordamida, ya‘ni silliq rasmni diskretlashtirish asosida tasvirlanar 
ekan. 
Endi oq va qora rangdan iborat rasm uchun ikkilik kodini aniqlaymiz. Buning uchun pikselning 
oq rangiga 0 ni, qora rangiga 1 ni mos qo‗yamiz, ya‘ni ikkita rang uchun 1 bit uzunlikdagi kod zarur 
bo‗ldi. Shu usulda har qanday rasmni 0 va 1 lar ketmaketligi orqali tasvirlay olamiz. Masalan, 
o‗ngdagi oqqora tasvirni quyidagicha yoza olamiz: 
000000001100000000000000011110000000000000111111000000… 
Agar piksellar rangi ikkitadan ortiq bo‗lsa, u holda kodlash uchun 1 bit yetarli bo‗lmaydi. 
Ranglar soni ko‗p bo‗lganda, ikkilikda kodlash uchun yana formulaga murojaat qilamiz: 
N = 2r , 
bu yerda N – kodlanayotgan ranglar soni, r – rang chuqurligi, ya‘ni ikkilik kodi uzunligi.
Demak, bu holda 2r–1 < Ranglar soni ≤ 2r tengsizligidan 3 ta va 4 ta rang uchun r = 2; 5, 6, 7 
va 8 ta ta rang uchun r = 3; …; 129 tadan 256 ta rang uchun r = 8 ekanligini aniqlash mumkin.
Monitor ekranining imkoniyatlari (piksellari soni) aniq bo‗lsa, u hol da ekrandagi tasvirning axborot 
hajmini ham aniqlash mumkin. 

Download 3,81 Mb.
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   193




Download 3,81 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Grafik axborotni ikkita belgi yordamida kodlash

Download 3,81 Mb.
Pdf ko'rish