Reja: 1. Matnli axborotlarni turli usullarda kodlash. 2. Grafik axborotlarni kodlash, ularni qayta ishlash

Download 3,81 Mb. Pdf ko'rish
bet	89/193
Sana	13.05.2024
Hajmi	3,81 Mb.
	#230005

1 ... 85 86 87 88 89 90 91 92 ... 193

Bog'liq
Majmua IVRT 1-SEMestr 123

Reja:
1.
Matnli axborotlarni turli usullarda kodlash.
2.
Grafik axborotlarni kodlash, ularni qayta ishlash.

Nazariy qism.
Kodlash – axborotlar ustida amallar bajarish qulay bo‗lishi uchun ularni aniq bir qoidalar
asosida boshqa ko‗rinishga o‗tkazishdir.
Axborotlarni kodlash jarayonida har bir belgiga bitta kod, ya‘ni belgi yoki belgilar ketma-
ketligi mos qo‗yiladi.
Kodlangan axborotni birlamchi ko‗rinishiga o‗tkazish dekodlash deb ataladi.
Kodlashda belgiga mos qo‗yilgan kod uzunligi turlicha bo‗lsa, notekis kodlash usuli, belgiga
mos qo‗yilgan kod uzunligi bir xil bo‗lsa, tekis kodlash usuli deyiladi.
Axborotlarni kodlash insoniyat tomonidan faqat amallar bajarish qulay bo‗lishi uchun emas,
balki axborotni sir saqlash uchun ham qo‗llanilgan. Kodlashning bu ko‗rinishi shifrlash deb ataladi.
Shifrlangan axborotni birlamchi ko‗rinishiga o‗tkazish deshifrlash deb ataladi.
Qadimda axborotlarni kodlash Hayotda axborotni kodlashning ko‗pdan ko‗p usullari mavjud.
Birinchi kodlashni qo‗llagan inson Qadimgi Gretsiyaning sarkardasi Lisandro hisoblanadi. U axborotni
mahfiy saqlash, ya‘ni kodlash uchun ma‘lum bir qalinlikdagi «Ssital» tayoqchasini o‗ylab topgan.
Kodlashning bu usuli o‗rin almashtirish usuli deb ataladi.

Qadimgi Rim imperatori Yuliy Sezar ham axborotning mahfiyligini saqlash uchun matnni
kodlash usulini o‗ylab topgan. «Sezar shifri»da matndagi harf alifboda o‗zidan keyin kelgan uchinchi
harfga almashtiriladi. Bunda alifbo doiraviy yozilgan hisoblanadi. Bu kodlash usuliga alifboni surish
usuli deyiladi. Sezar usulidan foydalanganda belgini istalgancha surish mumkin.
Matn: «O‗zbekiston–kelajagi buyuk davlat»
«Sezar
shifri»
usuli
qo‗llanilganda:

«Ashfhnlvxrq–nhoemejl fyo‗yn gezoex»

Download 3,81 Mb.

1 ... 85 86 87 88 89 90 91 92 ... 193

Download 3,81 Mb.

Pdf ko'rish