• 2 bayt=16 bit 1 bit son ishorasi uchun 15 bit sonning absolyut qiymat uchun Agar sxema bo`yicha 15 bitning hammasi 1
  • 4 bayt=32 bit
  • Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta‘limi vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti fizika – matematika fakulteti




    Download 3,81 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet97/193
    Sana13.05.2024
    Hajmi3,81 Mb.
    #230005
    1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   193
    Bog'liq
    Majmua IVRT 1-SEMestr 123

     
    Nazariy qism: 
    Kompyuter sonli axborotlarni 
    qanday tartibda qayta ishlashi
    , unda foydalanilayotgan 
    prosessorga bog`liq bo`ladi. 
    Har bir prosessor ma`lum bir uzunlikdagi ikkilik kodlarni qayta ishlash uchun mo`ljallangan 
    bo`ladi. Eng birinchi yaratilgan shaxsiy kompyuterlarda bir buyruq bilan faqat bir bayt axborotlarni 
    qayta ishlovi prosessorlar qo`llanilgan. Bu kompyuterlar sakkiz razryadli hisoblangan. Ko`pchilik 
    zamonaviy kompyuterlar 16 razryadlidir. Bu kompyuterlarda bitta buyruq bilan 2 bayt axborotni qayta 
    ishlash mumkin. 
    16–razryadli kompyuterlarda butun sonlarni saqlash va qayta ishlash uchun xotiraning 2 bayti 
    ishlatiladi. Bunday kompyuterlar qanday butun sonlarni qayta ishlashi mumkin degan savol hosil 
    bo`lishi tabiiy. Bizga ma`lumki, butun sonlar musbat va manfiy bo`lishi mumkin. Shuning uchun son 
    shiorasini qanday kodlash mumkin? Buning uchun 
    16 
    bitdan bittasi, ya`ni chap tomondagi bit 
    ishlatiladi. Agar u 
    0
    ga teng bo`lsa, demak on ishorasi musbat, agar u 
    1
    ga teng bo`lsa, u holda son 
    manfiy bo`ladi. Quyida butun sonlarni saqlash sxemasi keltirilgan. 


    2 bayt=16 bit
    1 bit son 
    ishorasi uchun 
    15 bit sonning absolyut qiymat uchun 
    Agar sxema bo`yicha 
    15
    bitning hammasi 
    1
    ga teng 
    7
    bo`lsa, u holda butun son eng katta 
    absalyut qiymatiga ega bo`ladi: 
    (111 1111 1111 1111
    2
    +1)-1=1000 0000 0000 0000
    2
    -=2
    15
    -1=32767 
    16-razryadli kompyuterlar qayta ishlashi mumkin bo`lgan eng katta butun son 32767 ga teng. 
    Agar katta miqdordagi butun sonlarni qayta ishlash kerak bo`lsa, u holda ularni saqlash uchun 2 
    baytdan ziyod xotira lozim bo`ladi. Prosessor bitta buyruq bilan bunday axborotni qayta ishlay 
    olmaydi. Shuning uchun 32767 dan katta sonlarni qayta ishlash uchun maxsus dastur tuzish kerak 
    bo`ladi. 
    Butun sonlarni qayta ishlash jarayoni bo`yicha aytilgan fikrlar haqiqiy (kasr) sonlari uchun ham 
    tegishli bo`ladi. Odatda 16-razryadli kompyuter kasr sonlarnini qayta ishlay olmaydi, buning uchun 
    maxsus dastur ishlatiladi. 
    Kompyuter xotirasida haqiqiy sonlar odatda 4 baytni egallaydi. Haqiqiy sonning o`zi 
    eksponensial (qo`zg`aluvchan nuqtali) ko`rinishda tasvirlanadi. 
    Masalan, 
    -184.525 soni -
    0.184525Ye+3 ko`rinishida yoziladi. Bu yerda 184525 
    sonning mantissasi
    , 3 esa son tartib (Ye+3 
    yozuv 10
    3
    ni anglatadi. 4 baytdan iborat yacheykada sonning mantissasi ishorasi bilan tartibi ishorasi 
    bilan saqlanishi lozim. Haqiqiy sonlarning saqlanilish sxemasi quyida berilgan. 
    4 bayt=32 bit
    7 bit tartib
    25 bit son mantissasi uchun
    Bu sxema bo`yicha son eng katta absalyut miqdori 2
    6
    -1=63 ga teng, mantissasi eng katta 
    qiymati 

    Download 3,81 Mb.
    1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   193




    Download 3,81 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta‘limi vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti fizika – matematika fakulteti

    Download 3,81 Mb.
    Pdf ko'rish