TMGES ≤ TEET (9.1.)
Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxona va tashkilotlar faoliyat yuritishlarini mablag‘ bilan ta’minlash iqtisodiy muammolardan biri bo‘lib, katta tavakkalchilikni talab etadi. Sarflangan mablag‘larni qaytarish, qoplash muddati qanchalik uzoq bo‘lsa, bu xavf darajasi ham shunchalik oshib boradi. Chunki, bu muddat ichida bozor kon’yukturasi ham, narx-navolar ham, ish haqi to‘lovlari zimdan oshib boradi. Shning uchun, iqtisodiyot barqaror bo‘lmagan sharoitlarda (ayniqsa bu holat nafaqat ayrim tovar bozori, balki butun mamlakat uchun xos bo‘lsa) xarajatlar tezroq qoplanadigan samarali loyihalarga mablag‘ sarflash maqsadga muvofiq hisoblanadi. Bunday yondashuvlar taraqqiyotining sur’ati eng yuqori bo‘lgan va yangi texnologiya yoki mahsulotlarning respublikamizga kirib kelishi oldingi ishlab chiqilgan ishlanmalarni tezda qadrsizlantirib yuboryapti. Bundan tashqari, ishlab chiqilayotgan qurilma uchun mablag‘ tejalmasa sarf etilgan mablag‘ni qoplash muddatini surilishiga sabab bo‘lmoqda.
Mikrogidroelektrostansiyaning tayyorlash, o‘rnatish va ishga tushirish uchun sarf qilingan pul miqdorini quyidagi formuladan aniqlash mumkin:
K = KT + KYB + KP + KO’ + KM + KIT + KK + KBX, (9.2.)
bunda KT – tayyorlash uchun, so‘m.; KYB – etkazib berish uchun, so‘m.; KP – poydevor uchun, so‘m.; KO’ – o‘rnatish uchun, so‘m.; KM – montaj uchun, so‘m.; KIT
– ishga tushirish uchun, so‘m.; KK – kabellar uchun, so‘m.; KBX – boshqa xarajatlar, so‘m.
Elektr energiyasi ishlab chiqarishda yillik ekspluatatsion xarajatlar quyidagicha aniqlanadi:
mikrogidroelektrostansiya uchun,
bunda IIX – xizmat ko‘rsatuvchi xodimlarning ish haqi, so‘m/yil; IAX – yillik amortizatsiya xarajatlari, so‘m/yil; IJT – joriy ta’minlash xarajatlari, so‘m/yil.
Oylik ish haqi quyidagicha aniqlanadi (mikrogidroelektrostansiya uchun), bir yil uchun:
IIX
12 Pi ni ,
so‘m, (9.4.)
bunda Pi –oylik ish haqi, so‘m; ni – xizmat ko‘rsatuvchi ishchilar soni.
Amortizatsiya xarajatlari quyidagi formula orqali topiladi (mikrogidroelektrostansiya uchun):
IJT
0,029 K,
so‘m, (9.5.)
bunda K – qurilmaning balans qiymati, so‘m.
Joriy ta’minlash xarajatlari quyidagi formula orqali topiladi (mikrogidroelektrostansiya uchun):
Iax 0,03 K,
so‘m (9.6)
Yuoridagi formulalarga tayanib, bir yil davomidagi mikrogidroelektrostansiya uchun sarf etilgan ekspluatatsion xarajatlarini aniqlashimiz mumkin.
Mirziyoyev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining lavozimiga kirishish tantanali marosimiga bag‘ishlangan Oliy Majlis palatalarining qo‘shma majlisidagi nutqi. T. “O’zbekiston” NMIU, 2016. – 56 b.
Mirziyoyev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash – yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganining 24 yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosimdagi ma’ruza 2016 yil 7 dekabr. T. “O’zbekiston” NMIU, 2016. 48 b.
Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. T. “O’zbekiston” NMIU, 2017. – 488 b.
O’zbekiston Respublkasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida. T. 2017 yil 7 fevral, PF-4947-sonli Farmoni.
Тенденции и перспективы технологий солнечной энергетики Материалы 6-ого заседания Азиатского форума солнечной энергии – Ташкент. 2013. 20-23 ноября. С.54
Мейтин М. Пусть всегда будет Солнце// Электроника: Наука, технология, Бизнес. – 2000. – №6. С.40-46
Алферов Ж.И, Андреев В.М, Румянцев В.Д «Тенденции и перспективы развития солнечной фотоэнергетики» ФТП. 2004. – Том.38. Вып.8. – C. 937-947
В.И. Виссарианов, Г.В. Дерюгина, В.А. Кузнецова, Н.К. Малинин Солнечная энергетика // Учебное пособие для вузов. Подготовлено на кафедре нетрадиционных и возобновляемых источников энергии Московского энергетического института. Москва. 2008
Апариси P.P., Тепляков Д.И. Солнечные печи. Труды научно- технической конференции по гелиотехнике. Ереван, 1959.
Байерс Т. 20 конструкций с солнечными элементами. М. Мир, 1988.
Байрамов Р. Тойлиев К.Т., Аширбаев М. Тепловой режим солнечного дома с пассивгыми термоэлементами. Изв. АН РТадж. Сер.ФТХ и ГН. 1981.
№1.
Васильев Д.В., Филиппов Г.С. Основы теории и расчета следящих систем. М:, JL: Госэнергоиздат, 1959.
Гарднер М.Ф., Бернс ДжЛ. Переходные процессы в линейных системах М.: Гостехиздат, 1949.
Гарф Б.А. Мехинизм вращения подвижных солнечных установок//Использование солнечной энергии. Вып.1. М.: Издательство АНР, 1957. С. 62-84.
Даффи Дж.А., Бекман У.А. Тепловые процессы с использованием солнечной энергии. М.: Мир, 1977.
Динамика и энергетические характеристики следящих приводов прерывистого управления. /Под ред. Кистика С.В. Труды МАИ. Вып. 217. М., 1971.
Харченко Н.В. Индивидуальные солнечные установки. М.: Энергоатомиздат, 1991. -208 с.
Патент №НДР 950032.7.1. от 04.04.95 г. Мухитдинов М.М., Эргашев С.Ф., Исакулов Ж.И.
The journal of Industrial Ecology 2012b. http://www.is4ie.org/jie, accessed on 8 March 2012.
Y. & Chen, Y., 2010. Global perspective on hydrology, water balance, and water resources management in arid basins. Hydrological Processes, 24(2): 129-135.
http://www.azmiu.edu.az/?/az/content/489/
|