|
O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rtaBog'liq 1-mavzu UZGTL-HDC-INS-41-72-0-0004 Instrument Connection Diagram, Sumobot roboti dasturi, O’zbekiston Dorivor o’simliklarining xom ashyo bazasi2, 2 5287366133085643049, 6-7modul, 33148, Optik teodolitda gorizontal burchak oʻlchash usullari, MTT LARDA MUSIQA MASHG, Iqtisodiy tahdidlar, stat 1 amaliy, Elektronika va sxemalar 2 fani, mazmuni va usullari hozir org, 5 ТестларAxborot texnologiyasi — bu ahboriy ma’lumotni bir ko’rinishdan ikkinchi, sifat jihatidan yangi
ko’rinishga keltirish, axborotni yig’ish, qayta ishlash va uzatishning usul va vositalari majmuasidan
foydalanish jarayonidir.
Moddiy ishlab chiqarish texnologiyasining maqsadi insonning talabini qondiradigan yangi
mahsulot ishlab chiqarishdan iborat. Axborot texnologiyasining maqsadi esa insonning biror-bir
ishni bajarishi uchun zarur bo’lgan, uni tahlil etish va u asosida qaror Qabul qilishi kerak bo’lgan
yangi axborotni ishlab chiqarishdan iborat. Turli texnologiyalarni qo’llab, bitta moddiy resurslardan
turli mahsulotlar olish mumkin. Huddi shu narsani axborot texnologiyalariga nisbatan ham aytish
mumkin. Misol: matematikadan nazorat ishini bajarganda har bir o’quvchi boshlang’ich axborotni
qayta ishlash uchun o’zining bilimini qo’llaydi. Masalaning echimi bo’lgan yangi axborot
mahsuloti, o’quvchi tanlay olgan masalani echish texnologiyasi, usuliga bog’lik.
Moddiy ishlab chiqarishda turli mahsus jihozlar, stanoklar, uskunalar va boshqalar ishlatiladi.
Axborot texnologiyalari uchun ham uzining «uskunalari», vositalari mavjud. Bo’lar kseroks,
telefaks, faks, skaner va boshqa vositalardir. Bu vositalar orqali axborotga ishlov berilib,
o’zgartiriladi. Hozirgi paytda axborotga ishlov berish uchun kompyuterlar va kompyuter tarmoqlari
keng qo’llanilmokda. Axborot texnologiyasida kompyuterlar va kompyuter tarmoqlarining
qo’llanishiga urg’u berish maqsadida ko’pincha kompyuter va kommunikatsion texnologiya haqida
gapirishadi.
Axborot texnologiyasi o’zi uchun asosiy muhit bo’lgan axborot tizimlari bilan bevosita
bog’likdir. Chunki axborot texnologiyasi axborot tizimlarida mavjud bo’lgan ma’lumotlar ustida
bajariladigan turli hil murakkablikdagi operatsiyalar, amallar va algoritmlarni bajarishdan iborat
bo’lgan tartiblashtirilgan jarayondir.
Axborot texnologiyalari faqat fan va texnika hodisasi bo’lmasdan, iqtisodiy rivojlanishning
muhim omiliga aylanmoqda. Axborot bilan qamrab olinmagan biror muhim ho’jalik sektorini
(ishlab chiqarish, transport, kredit-moliya sohasi, savdo) misol keltirish qiyin. Ayni paytda
kompyuterlar va aloqa vositalari asosida axborotni to’plash, saqlash va taqdim etishning zamonaviy
usullari, yangi axborot texnologiyalari va hizmatlarni sotish (tarqatish) maqsadlarida ishlab
chiqarish mustaqil tarmoq sifatida shakllandi va ajralib chikdi. Shunday qilib, halq ho’jaligini
axborotlashtirish kelgusiga yorib o’tish demakdir.
Axborot texnologiyalari, shu jumladan, kompyuterlar keng qo’llanilib kelayotgan ayrim
sohalarni ko’rib chiqamiz.
O’quv muassasalarida axborot texnologiyalarining ahamiyati juda kattadir. Bizning tibbiyot
kollejimizda yangi axborot texnologiyalaridan foydalanish standart tizimga nisbatan o’quv
jarayonini jadallashtirib, talabada ilmga qiziqishni oshiradi, ular ijodiy faoliyatini o’stiradi, bilim
berishga differentsial yondashish, olingan bilimlarni takrorlash, mustahkamlash va nazorat qilishni
engillashtiradi. Talabani o’quv jarayonining sub’ektiga aylantiradi.
Robototexnika sohasi
Ma’lumki, «robot» suzi bizning tilimizga ilmiy fantastikadan kirib kelgan. Birinchi bor bu
so’zni oltmish yil oldin taniqli cheh fantast yozuvchisi karel chepek ishlatgan. Ammo «mehanik
odamlar» undan oldinrok ham ma’lum edi. Urta asrlarda inson iste’dodlariga ega bo’lgan
musiqachi-kug’irchok yoki rassom-kug’irchoqlar paydo bo’lganligi ma’lum.
Kompyuter asri boshlanishi bilan insonni og’ir va zararli mehnatdan ozod etadigan robotlar
paydo bo’ldi.
Ular garchi odam qiyofasida bo’lmasa-da, ko’plab funktsiyalarni (ishlarni) bajara oladilar.
Masalan, uzdaewoo avto uzbekiston — koreya kushma avtomobil’ korhonasida turli ishlarni
bajaradigan robotlar keng qo’llanilmokda.
Bugungi kunda robotlar mashinasozlik zavodlarida, po’lat qo’yish tsehlarida, himiyaviy
laboratoriyalarda, qurilishda keng qo’llanilmokda. Robotlarni yaratish bilan shug’o’llanadigan
texnikaning mahsus shohobchasi — robototexnika paydo bo’ldi.
Robotlar orasida keng tarqalgani bu robot manipulyatorlardir. Manipulyatorlar — o’ta sezgir va
kuchli mehanik qo’ldir.
O’QUV MATERIALLAR
11
Robotlarni kompyuter boshqarib turadi, ya’ni kompyuter robotning «miyasi»dir, ular
telekameralar orqali «ko’rib», mikrofonlar yordamida «eshitadilar», ya’ni axborot Qabul qiladilar.
Mahsus datchiklar «sezgi» organi vazifasini utaydi.
|
| |
