OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGILARVAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
OʻQUV AMALIYOTI HISOBOTI
Guruh:
|
711-20
|
Bajardi:
|
Baxshilloyev Bobir
|
Ilmiy rahbar:
|
Mardiyev Ulug’bek
|
TOSHKENT 2024
MUNDARIJA
KIRISH……………………………………………………………………..
|
2
|
1
|
“Ozoda betakror dizayn qurilishi” MCHJ faoliyati va xavsizlik qoidalari bilan tanishish ………………………………………………...
|
3
|
|
1.1
|
“Ozoda betakror dizayn qurilishi” MCHJ haqida qisqacha tasnif……………………………………………………………….
|
3
|
|
1.2
|
Xavfsizlik qoidalari bilan tanishish…………………………........
|
4
|
2
|
Axboratni ximoyalanganligi darajasini baholovchi mavjud xalqora va miliy standartlar tahlili…………………………………………………..
|
7
|
|
2.1
|
Lokal tarmog’ serverlari, pochta aloqasi va internetga ulanish ishlari…………………. ..................................................................
|
7
|
|
2.2
|
Lokal tarmog’ qurilmalari va ularning vazifalari …………………
|
22
|
|
2.3
|
Lokal, Global va Mintaqaviy tarmloqlar haqida…………….…...
|
35
|
|
|
|
|
1.
|
“Ozoda betakror dizayn qurilishi” MCHJ faoliyati va xavsizlik qoidalari bilan tanishish
|
1.1 “Ozoda betakror dizayn qurilishi” MCHJ haqida qisqacha tasnif
Samarqand viloyati Payariq tumanida joylashgan “Ozoda betakror dizayn qurilishi” MCHJ 2016-yilda tashkil etilgan bo’lib yangi binoga 2018-yilda yangi zamonaviy binoga ko’chirilgan.
Korxona hzoirgi kunda 60 ish o’rniga ega bo’lib 50 ta ishchi kuchiga ega hamda hozirgi kunda korxona 10 ta ish o’rniga vakansiya e’lon qilgan.
Korxona ishchilari jamoasining
15 nafari oliy ma’lumotli.
15 nafari to‘liqsiz oliy
20 nafari o‘rta maxsus
Korxona hozirgi kunga qadar xalqimizning ishonchini oqlab kelmoqda va doimiy ravishda rivojlanib bormoqda.
Korxona raxbari: N. Muxammadiyev
1.2 Xavfsizlik qoidalari bilan tanishish
Shaxsiy himoya vositalari : PPE ning ahamiyatini tushunib, tashkilotning ko‘rsatmalariga va bajarilgan aniq vazifalarga muvofiq, xavfsizlik ko‘zoynagi kabi kerakli xavfsizlik vositalaridan foydalanldi.
Xavfsizlik qo‘mitalari: tashkilot ichidagi xavfsizlik qo‘mitalari bilan hamkorlik qilish imkoniga ega bo‘lindi. Ushbu qo‘mitalar potentsial xavflarni aniqlashda, xavfsizlik tekshiruvlarini o‘tkazishda va xavfsizlikni yaxshilashni taklif qilishda hal qiluvchi rol o‘ynadi.
Uzluksiz ta'lim: Xavfsizlik doimiy jarayon ekanligini tan olindi va bu sohada uzluksiz o‘rganishga sodiq qolindi. Tashkilotning xavfsizlik madaniyatiga ijobiy hissa qo‘shishga intilib, sohaga xos xavfsizlik standartlari va eng yaxshi amaliyotlar haqida ma’lumotga ega bo’lindi.
Xulosa qilib aytganda, Korxonada xavfsizlik qoidalari va protokollari bilan tanishishga bo‘lgan sadoqat xavfsiz va sog‘lom ish muhitini ta'minlashga sodiqligimning muhim qismi edi. Mashg‘ulotlarda, uchrashuvlarda va amaliy mashg‘ulotlarda faol qatnashildi va hisobot berish va xavfsizlik choralariga rioya qilishning ahamiyati tushunildi. Ushbu bilim nafaqat shaxsiy xavfsizligni oshirdi, balki tashkilotning umumiy xavfsizlik madaniyatiga ham hissa qo‘shdi.
Shubhasiz, ishchilarga xavfsizlik qoidalari to‘g‘risida asosli tushuncha berish ularning farovonligi va rivojlanishiga muhim hissa qo‘shadi. Korxonada ishchilarga xavfsizlik qoidalari haqida ma'lumot berishda hal qiluvchi rol o‘ynash sharafiga muyassar bo‘lindi.
Ta'lim mashg‘ulotlarini jalb qilish: Korxonada ish yurituvchi sifatida ishchilar uchun maxsus tayyorlangan o‘quv mashg‘ulotlarini ishlab chiqildi va osonlashtirildi. Ushbu mashg‘ulotlar xavfsizlik qoidalarini yosh kadrlar uchun tushunarli va jozibali tarzda joriy etish uchun puxta tuzilgan.
Yoshga mos ko‘rsatma: kadrlarning turli xil kognitiv va hissiy rivojlanish bosqichlarini tan olib o‘qitish uslub va tarkibi yosh guruhiga mos ravishda moslashtirildi. Bu xavfsizlik ma'lumotlari ularning tushunish darajasiga mos keladigan tarzda taqdim etilishini ta'minladi.
Interfaol o‘quv faoliyati: xavfsizlik bo‘yicha ta'limni qiziqarli va interaktiv qilish uchun turli xil ijodiy o‘qitish strategiyalaridan foydalanildi. Bunga xavfsizlikning asosiy tushunchalarini samarali etkazish uchun o‘yinlar, amaliy mashg‘ulotlar, hikoyalar va ko‘rgazmali qurollardan foydalanish kiradi.
Amaliy stsenariylar: Haqiqiy hayot stsenariylarini darslarga kiritildi, bu kadrlar xavfsiz o‘quv muhitida qaror qabul qilish va muammolarni hal qilishni mashq qilish imkonini berdi. Ushbu yondashuv ularga kundalik hayotlarida xavfsizlik qoidalarini qo‘llash huquqini berdi.
Keng qamrovli xavfsizlik mavzulari: Yo‘l harakati xavfsizligi, yong‘in xavfsizligi, begona xavf, shaxsiy gigiena va birinchi tibbiy yordamning asosiy ko‘nikmalarini o‘z ichiga olgan ko‘plab muhim xavfsizlik mavzularini qamrab olindi. Har bir mavzu chuqur o‘rganilib, bolalarga ushbu qoidalarning ahamiyatini tushunishga imkon berdi.
Mas'uliyatli xatti-harakatlarga urg‘u: xavfsizlik qoidalarini oddiygina ro‘yxatlashdan tashqari, mas'uliyatli xatti-harakatlarning muhimligini ta'kidlanildi. Kadrlarni potentsial xavflar haqida tanqidiy fikr yuritishga va xavfsizlik tamoyillarini tushunishlariga asoslanib xavfsiz tanlov qilishga undaldi.
Ijobiy mustahkamlash: kadrlarni xavfsizlik qoidalarini qabul qilishga va ularga rioya qilishga undash uchun ijobiy mustahkamlash usullaridan foydalanildi. Bu ularni xavfsiz xatti-harakatlarini namoyish qilgani uchun maqtash va mukofotlashni o‘z ichiga olgan, bu esa o‘z navbatida xavfsizlikni anglash madaniyatini rag‘batlantirgan.
Ochiq muloqot: Kadrlar o‘zlarini qulay his qiladigan va xavfsizlik masalalari bilan o‘rtoqlashadigan muhit yaratildi. Ushbu ochiq muloqot har qanday noto‘g‘ri tushunchalarni hal qilish, qo‘rquvni engillashtirish va samarali yo‘l-yo‘riq berish imkonini berdi.
Xulosa qilib aytganda, Koroxonada kadrlar xavfsizlik qoidalarini tushunishda yangi hodimlarning rolim ham qoniqarli, ham muhim edi. Qiziqarli va yoshga mos xavfsizlik bo‘yicha ta'lim berish orqali bolalarni o‘z dunyosini xavfsiz boshqarish uchun zarur bo‘lgan bilim va ko‘nikmalar bilan jihozlashni maqsad qilingan edi. Kadrlarda xavfsizlik to‘g‘risida xabardorlikning mustahkam poydevorini yaratish nafaqat ularni hozirgi paytda himoya qiladi, balki hayotlari davomida xavfsiz tanlov qilish imkoniyatini beradi.
2-BOB Axboratni ximoyalanganligi darajasini baholovchi mavjud xalqora va miliy standartlar tahlili.
2.1 Lokal tarmog’ serverlari, pochta aloqasi va internetga ulanish ishlari
Apparat qurilmalari va tarmoq dastur ta’minoti orqali o’zaro bir-birlari bilan hamohang ishlay oladigan kompyuterlar majmuiga tarmoq deyiladi.
Tarmoqlarni turli me’yorlarga ko’ra sinflarga ajratish mumkin. Bular:
1) o’tkazish qobiliyati, ya’ni ma’lumotlarni tarmoqqa uzatish tezligiga muvofiq:
- past 100 Kbit/ s gacha;
- o’rta 0,5-10 Mbit/s gacha;
- yuqori 10 Mbit/s dan ortiq.
2) uzoq kommunikatsiya tarmoqlari bilan ishlash tezligi, ularning fizik o’lchoviga muvofiq:
- LAN ( Local-Area Network) lokal tarmoq (bir ofis, bino ichidagi aloqa);
- CAN (Campus-Area Network) - kampus tarmoq, bir-biri bilan telefon yoki modemlar bilan ulanish, ammo etarlicha bir-birlaridan uzoqda joylashgan kompyuter lokal tarmoq;
- MAN (Metropolitan-Area Network) katta tezlik bilan aloqa uzatish (100 Mbit/s) imkoniyatiga, katta radiusga (bir necha o’n km) axborot uzatuvchi kengaytirilgan tarmoq;
- WAN (Wide-Area Network) keng masshtabli (mintaqaviy) maxsus qurilma va dasturlar bilan ta’minlangan alohida tarmoqlarni birlashtiruvchi yirik tarmoq;
- GAN (Global-Agea Network) global (xalqaro, qit’alararo) tarmoq;
3) tarmoq tugunlari turi bo’yicha (tugun - hisoblash tarmoqlari va ularning alohida elementlari ulangan joyi). Boshqacha aytganda, tugunga shaxsiy, mini- va katta kompyuterlar, alohida tarmoq ham kiradi. Masalan, umumiy foydalanish tarmoqlaridagi alohida kompyuterlar (boshqachasiga ularni stantsiyalar deb ham yuritishadi) tugunlarga misol bo’la oladi. Unchalik katta bo’lmagan alohida tarmoqlar kampus tarmog’i uchun tugun bo’ladi.
4) tugunlar munosabatiga ko’ra:- bir xil rangli (peer-to-peer), uncha katta bo’lmagan, bir xil mavqega ega kompyuterlar (bu erda hamma kompyuterlar ham «mijoz», ya’ni tarmoqning oddiy foydalanuvchisi, ham «server», ya’ni tarmoq foydalanuvchilariga xizmat ko’rsatishni ta’minlovchi bo’lishi mumkin). Macalan, WINDOWS 95 OS tarmog’i tarqatilgan (Distributed) tarmoqlar. Bunda serverlar tarmoq foydalanuvchilariga xizmat ko’rsatadi, biroq tarmoqni boshqarmaydi;
-server (Server based) yoki markazlashgan boshqarishga ega tarmoqlar. Bu erda tarmoqning bosh elementi serverdir. Qolgan tugunlar serverning resurslaridan foydalanishi mumkin (masalan, Novell NetWare, Microsoft LAN Mananger va boshqalar).
5) tarmoq operatsion sistemalarini ishlatish bo’yicha (tarmoq OS): gomogenli - hamma tugunlarda bir xil yoki yaqin operatsion sistemalardan foydalaniladi (masalan, WINDOWS OS tarmog’i);
geterogenli - bir vaqtning o’zida bir nechta tarmoq operatsion sistemalari ishlatiladi (masalan, Novell NetWare va WINDOWS).
Tarmoq servisi
Tarmoqda bir necha xil serverlar bo’lishi mumkin. Kompyuter tarmog’i o’z mijozlariga qanday xizmatlar turkumini taklif etishi, ularning servisi qanday bo’lishi juda muhimdir. Ular bilan tanishamiz:
-fayl - server - mijozga axborot saqlash qurilmalarida saqlanuvchi fayllardan foydalanish imkonini beradi. Bunda server barcha ishchi stantsiyalaridan fayllarga kirish imkonini berishi zarur. Shunigdek, axborotlarni himoya qila olish vazifasi ijobiy hal etiladi;
|
