|
O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali
|
| Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 242,85 Kb. | | #250919 |
Bog'liq Hayot faoliyati xavfsizligi 1 amaliy
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI
TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT
AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
SAMARQAND FILIALI
Kompyuter injenering fakulteti
ATS yo’nalishi 21-06 guruh talabasi
Nabiyev Muhammadtoxirning
Hayot faoliyati xafsizligi fanidan bajargan
1-amaliy ishi.
Topshiriq: Bosim bilan ishlaydigan qurulmalarni xavfsiz ishlatish
Topshirdi: Nabiyev.M
Tekshirdi: Davronov.B
Reja:
1 . Bosimning Turi va Chegara
2 . Xavfsizlik Protokollari va Standartlar
3 . Bosim ostida ishlaydigan qurilma hamda idishlam i ro‘yxatdan o'tkazish
va ularni nazorat qilish
1 .
BOSIM — biror jismning boshqa jism sirtiga tik yo’nalishda ta’sir qiladigan kuchlar intensivligini ifodalovchi fizik kattalik. Pa yoki kgk/sm2 da o’lchanadi. Jism sirtiga tik ta’sir qiladigan kuchlar
Bosim kuchlari deb ataladi (masalan, bino poydevorining zaminga ta’siri, suyuqlikning idish devoriga ta’siri va hokazolar). Kuchlar sirt bo’ylab tekis taqsimlangan bo’lsa, u holda Bosim P=F/Ѕh bunda F — jism sirtiga ta’sir qiladigan kuch, S — jism sirti. Bosimning bir necha turi mavjud. Gidromexanik Bosim — suyuqlikning biror nuqtasidagi bosim. U gidrostatik (tinch holatdagi suyuqlikka oid) va gidrodinamik (harakatdagi suyuqlikka oid) xillarga bo’linadi. Gidromexanik Bosimning atmosfera bosimidan ortishi ortiqcha Bosim, atmosfera bosimidan kichik Bosim vakuummetrik Bosim deb ataladi. Dinamik Bosim — harakatdagi suyuqlik zarrasining hajm birligidagi kinetik energiyasini ifodalovchi tushuncha. Bundan tashqari, havo bosimi, bug’bosimi, parsial bosim (gazga oid), yonilg’i ichki yonuv dvigateli tsilindrida yonganda hosil bo’ladigan gaz bosimi va boshqa xil Bosimlar bo’ladi. Biror idish, qozon hamda boshqalar ichidagi va atrofdagi muhit Bosimlari birgalikda mutlaq Bosim deyiladi. Bunday Bosim ata bilan ifodalanadi. Fan va texnikada juda kichik va juda yuqori Bosimlar bilan ish ko’riladi. Kichik Bosimlar asosan tor bilan, atmosfera Bosimidan yuqori Bosimlar atmosfera (ATM), millimetr simob ustuni (millimetr sim. ust.) yoki millimeter suv ustuni (millimetr suv ust.) bilan o’lchanadi. Meteorologiyada Bosim birligi bar yoki millimetr sim. ust. bilan ifodalanadi. MKS tizimida Bosim birligi sifatida N/m2 (kvadrat metrga Nyuton), SGS tizimida — Dina/sm2 (kvadrat santimetrga Dina), MKGSS tizimida — kgk/m2 (kvadrat metrga kilogramm kuch) qabul qilingan. Bosim barometr, datchik va manometr bilan o’lchanadi.
Bosim Sensori Nima?
Bosim sensori - bosim signalini sezadigan va bosim signalini ma'lum qoidalarga muvofiq foydalanish mumkin bo'lgan chiqish elektr signaliga aylantiradigan qurilma.
Bosim sensorlari turli xil strukturaviy turlarga ega. Keng tarqalgan turlari - deformatsiya o'lchagich, piezorezistiv, sig'imli, piezoelektrik, tebranish chastotasi bosimi sensorlari.
Bosim sensorlari asosan kuchaytirgich tsilindrlarida qo'llaniladi. Pnevmatik-gidravlik kuchaytiruvchi silindr. Gaz-gidravlik kuchaytirgich. Konditsioner va sovutish uskunalari va boshqa sohalar. Bosim Sensorlarining Turlari
Bosim sensorlari ular o'lchagan bosim diapazoni, ish harorati oralig'i yoki ular o'lchagan bosim turiga ko'ra tasniflanishi mumkin. Bosim turi bo'yicha bosim sezgichlarini bir nechta asosiy toifalarga bo'lish mumkin.
Mutlaq bosim sezgichlari
Mutlaq bosim sezgichlari bosimni ideal vakuum bosimiga (0 PS yoki bosimsiz) nisbatan o'lchaydi. Vakuumga kelsak, dengiz sathidagi atmosfera bosimi 101.325 kPa (14.7PSI) ni tashkil qiladi.
O'lchagich bosim datchiklari
O'lchov bosimi sensorlari turli xil ilovalarda qo'llaniladi, chunki ular ma'lum bir joyda ma'lum bir atmosfera bosimiga nisbatan bosimni o'lchash uchun sozlanishi mumkin. Shinalardagi bosim o'lchagichi bosim ko'rsatkichiga misoldir. Batafsil: Diafragma bosim o'lchagich nima?
Vakuum bosimi sensorlari:
Vakuum bosimi sensorlari ma'lum bir joyda atmosfera bosimidan past bo'lgan bosimlarni o'lchash uchun ishlatiladi.
Differentsial bosim sensori
A differentsial bosim sensori yoki transmitter Sensor birligiga kirish sifatida kiritilgan ikki yoki undan ortiq bosim o'rtasidagi farqni o'lchaydi. Bunga misol qilib ni o'lchash mumkin yog 'filtri bo'ylab bosimning pasayishi. Differensial bosim bosimli idishdagi oqim yoki darajani o'lchash uchun ham ishlatiladi.
Muhrlangan bosim datchiklari
Kengaytirilgan o'qish: Tanlangan diafragma muhri bosim o'tkazgichlari
Muhrlangan bosim o'tkazgich o'lchagich bosim o'tkazgichiga o'xshaydi, faqat dengiz sathi bosimiga nisbatan bosimni o'lchash uchun ishlab chiqaruvchi tomonidan sozlangan.
2 .
Xavfsiz ishlatishni ta'minlash uchun zarur bo'lgan barcha xavfsizlik protokollari, standartlar va ta'limotlar haqida ma'lumot berilishi kerak. Bu protokollar va standartlar ishlatilgan qurulmalarning amal qilish standartlarini aniqlaydi va xavfsizlikni ta'minlaydi.
3 .
Hamma bug' qozonlari: 0,7 kgk/sm2 (0,7 ati) dan yuqori bosim va 1 15°S dan
yuqori suv harorati ishlaydigan idishlar “Gosgortexnadzor” qo'mitalarida
ro'yxatdan o'tkazilishi zarur. Qurilma yoki idishlar ular qarashli bo'lgan korxona
ma’muriyatining yozma arizasi va arizaga ilova qilinadigan tegishli hujjatlar
asosida ro'yxatdan o'tkaziladi. Nazorat qo'mitasi ro'yxatga o'tkazilganlik
to'g'risidagi javobni hujjatlar olingandan so'ng uzog'i bilan besh kundan keyin
berishi kerak. Qurilma va idishlar ishga tushirilishidan oldin va ishga
tushirilgandan keyin vaqt-vaqtida texnik ko'rikdan o'tkazib turiladi. Texnik
ko'rikdan o'tkazish kamida to'rt yilda bir marta ichki ko'zdan kechirishdan va
kamida sakkiz yilda bir marta gidravlik sinovlardan o'tkazishdan iborat. Ko'zdan
kechirishni va sinov ishlarini kotlonadzor inspektori korxona vakili ishtirokida
o'tkazadi. Qozon, kompressor, avtoklav, bug' va issiq suv trubalari, ballonlami
texnik ko'rikdan o'tkazish natijalari hamda ulami ishlatish mumkinligi xaqidagi
xulosa va ular uchun yo'l qo'yilgan bosim hamda muddatlar fkevingi texnik
ko'rikdan o'tkazilgunga qadar) qurilma yoki idishning pasportiga yozib qo'yiladi
va buni ko'rikni o'tkazgan va ularni ishlatishga ruxsat bergan sliaxs o'z imzosi
www.ziyouz.com kutubxonasi
bilan tasdiqlaydi. Qurilma yoki idishlar korxona ma'muriyatining yozm a ruxsati
asosida ishga tushiriladi. Ularni ishga tushirishdan oldin barcha xizmat
ko'rsatuvchi kishilar meditsina ko'rigidan o'tishlari, maxsus o'g'ishlari va bosim
ostida ishlaydigan qurilma yoki idishning texnik tuzilishi (o'rnatilishi) hamda
ularga xavfsiz xizmat ko'rsatish qoidalari va instruksiyalari yuzasidan olgan
bilimlari tekshirilishi kerak.
Korxona va qurilishlarda bosim ostida ishlaydigan bug' donlari, idishlami
xavfsiz ishlatish uchun ko'pgina tashkiliy-tadbirlar o'tkazilishi lozim. Bu tadbirlar
jumlasiga qurilma va idishlarning benuqson holatda bo'lishiga va xavfsiz
ishlatilishiga javobgar shaxsni tayinlash, instruktsiyalar sxemalar, smena hamda
remont juriallari va boshqa hujjatlar ishlab chiqish va ulami xizmat ko'rsatuvchi
kishilarga be-rish kiradi. Qozonlami nazorat qilishda qozonlarni suv rejimiga oid
talablami bajarilishiga e ’tibor berish va bu haqda ta’minlash xamda qozon suvlari
sifatini nazorat qilish jurnaliga tegishli yozuv yozib qo'yish zarur. O'tirindi va
ishlamning qalinligi xaqidagi ma’lumotlar, shuningdek qozonlarni puflash rejimi
suv rejimiga oid instruktsiyaga to'g'ri kelish xaqidagi ma’lumotlar remont
jurnaliga yozib qo'yiladi.
Bug' qozoni qoplamasining va portlovchan klapanlaming holatini, saqlash
klapnlari va manometrlar, suv ko'rsatish jihozlari hamda suv sathi signalizatorlari,
ozonxonani ta’minlash, yoritish avtomatik regulyatorlarining benuqson ishlanishi
muntazam nazorat qilib turishga alohida e ’tibor beriladi. Bosim ostida ishlaydigan
idishlami nazorat qilishda ularni remont qilish va ko'zdan kechirishning, armatura
hamda xavfsizlik jihozlari ishni tekshirishning qulayligiga, ballonlarda korroziyaga
qarshi himoya qoplamalarining va ballonlarning xavfsizligi to'qrisidagi
ranglarning mavjudligiga, idishlar qopqoqining holati va mahkamlash detallarining
komplektliligiga, idishlami cho'kindi va o'tirindilardan lozalashga oid instruktsiya
talablarining bajarilishiga, o'rnatilgan saqlash plastinkalarining ruxsat etilgan
bosimga mos kelishiga ahamiyat beriladi.
Bug' va, issiq suv irubalariga oid tashkiliy ladbirlarga quyidagilar kiradi:
barcha trubalar shartli rangga (bug' trubalari qi/.il rangga. suv trubalari yashil
www.ziyouz.com kutubxonasi
rangga va hokazo) bo‘yab qo'yilishi, qoldiq deformatsiyalarining kattalashuvi
muntazam kuzatib turilishi, remont qilish vaqtida ishlatilgan materiallar va
payvandash sifati xaqidagi ma’lumotlar truba pasportiga yozib borilishi, kanallar
hamda trubalar kameralarida bajariladigan qar qanday ishlarga .m 1
berilishi zarur. Aytib o'tilgan kotlonadzor ob’ektlarida mehnat xavfsizligining
oshirilishi yangi texnikaning, ishlab chiqarish jarayonlarini kompleks
mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirishni joriy qilishga, ob’ektlarni ishonchli
himoya hamda blokirovka vostitalari, nazorat va signalizatsiya jihozlari bilan
jixozlashga imkon beradi. Masalan, bug' qozonlarini suv sathi xavfli darajada
pasayganda o'txonaga yonilqi berilishini to'xtatib qo'yadigan avtomatik
qurilmalar, avtomatik suv tayyorlash qurilmalari bilan ta’minlash alohida
ahamiyatga ega. Biror texnologik jarayon buzilganda avtoklavning ishga
tushishiga yo'l qo'ymaydigan avtomatik signalizatsiya va blokirovka o'rnatish
ham muhim ahamiyatga ega
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali
|
