|
O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi
|
| bet | 1/5 | | Sana | 24.11.2023 | | Hajmi | 0,88 Mb. | | #104722 |
Bog'liq 23-variant
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOShKENT AXBOROT TEXNOLOGIYaLARI UNIVERSITETI
“Energiya ta’minlash tizimlari” kafedrasi
“Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish”
fanidan
Mustaqil ish
Bajardi: KIF ta’lim yo‘nalishi
218 – 21 guruh
Mo’minov Dilyorbek
Qabul qildi: Xaydarbekova Mohira
Toshkent 2023
Mavzu:Elektr zanjir parametrlarini o‘lchash.
Reja:
O‘zgarmas tok zanjirida elektr parametrlarini o‘lchash.
Uch fazali zanjirlarda aktiv va reaktiv quvvatni o‘lchash.
Tok va kuchlanishni o‘lchash
Elektr zanjiri — elektr energiyasi manbalari, qabul qilgichlari (isteʼmolchilari) va ularni bir-biriga tutashtiruvchi oʻtkazgichlar (simlar) majmui. Elektr zanjiri tarkibiga ulabuzgichlar (viklyuchatellar), qayta ulagichlar (pereklyuchatellar), saqlagichlar, himoyalash va kommutatsiya (uzibulash) apparatlari, oʻlchash va nazorat asboblari va boshqalar ham kiradi. Elektr zanjiri yordamida elektr energiyasi (elektromagnit energiya yoki zanjirida elektr toki, elektr yurituvchi kuch EYUK, potensiallar farqi mavjud boʻlgan boshqa tur energiya) uzatiladi, tarqatiladi hamda kuchlanishi pasaytiriladi yoki oshiriladi. Elekt energiyasi manbalarida biror turda gi energiya (suv, issiklik va boshqalar ener giyasi) elektr energiyasiga, qabul qil gichlar (isteʼmolchilar)da elektr ener giyasi issiqlik, mexanik va boshqalar tu| energiyaga aylantiriladi. Elektr zanjiri rejim" (ish maromi) barcha qismalardagi tok va kuchlanish qiymatiga bogʻliq boʻladi. Elektr zanjiridagi tok, EYUK va kuchlanish oʻrtasidagi munosabat Kirxgof qonunlari bilan tushuntiriladi (qarang Kirxgof koidalari). Elektr zanjiri oʻzgaruvchan va oʻzgarmas tok zanjirlariga boʻlinadi. Elektr zanjirining asosiy elementlari: rezistor, induktivlik gʻaltagi, elektr kondensator va boshqalar
Elektr o‘lchash asbobining asosiy qismlari undagi o‘lchash zanjiri va o‘lchash mexanizmidir. O‘lchash zanjiri (kuchlanish, quvvat, chastota va boshqalar) ni unga proporsional bo‘lgan va o‘lchash mexanizmiga ta’sir etuvchi kattalikka aylantirib beradi. Masalan, voltmetrning o‘lchash zanjiri o‘lchash mexanizmining cho‘lg‘amidan va qo‘shimcha qarshilikdan iborat. Bunday qarshilik zanjiri o‘zgarmasdir. Demak, o‘lchash mexanizmi orqali kuchlanishga proporsional bo‘lgan tok o‘tadi. O‘lchash mexanizmi (O‘M) o‘lchash asbobi konstruksiyasining bir qismi bo‘lib, elementlarning o‘zaro ta’siri natijasida ularning bir-biriga nisbatan harakatini vujudga keltiradi. O‘lchash mexanizmi qo‘zg‘almas va qo‘zg‘aluvchan qismlardan iborat. O‘lchash mexanizmi chulg‘amidagi tokning qo‘zg‘almas qismining magnit (yoki elektr) maydoni bilan ta’sirlashishi natijasida mexanizmning qo‘zg‘aluvchi qismi suriladi. Aylantiruvchi moment Mayl o‘lchanayotgan midorlarga bir xilda bog‘liq.O‘lchanayotgan kattalikning qiymati qo‘zg‘aluvchi qismning surilishiga qarab aniqlanad
Bunda: E- manba EYuK, rich - manbaning ichki qarshiligi, Ryuk-yuklama qarshiligi
Kirxgof qonunlari murakkab (ikki va undan ortiq konturli) elektr zanjirlarni hisoblash va ularning elektr holatlatlarini to’la aniqlash uchun xizmat qiladi. Murakkab zanjirlar uchun tarmoq, tugun va kontur tushunchalar qo’llaniladi.O'zgarmas tok zanjiri yoki elektromagnitli parametrlarni o'lchash uchun, bir nechta muhim elektr parametrlar mavjud bo'lishi mumkin. Bu parametrlar orasida:
|
| |
