|
O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi qarshi filiali muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti
|
| Sana | 10.08.2024 | | Hajmi | 5,49 Mb. | | #269353 |
Bog'liq Mustaqil ish-5 O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI QARSHI FILIALI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI “Elektronika va sxemalar” fanidan 5-sonli mustaqil ish.” Tayyorlagan 2-kurs KI-16-22 guruhi talabasi Qo‘ziboev Saidazim QARSHI -2024 MAVZU: “Operatsion kuchaytirgichlar va ular asosidagi analog signallar o’zgartirgichlari.” Ma‘lumotlar taqdimot shaklda topshiriladi
Operatsion kuchaytirgichlar va ular asosidagi analog signallar o'zgartirgichlari
Operatsion kuchaytirgichlar (OKlar) va ular asosidagi analog signallar o'zgartirgichlari elektron qurilmalarda keng qo'llaniladi. Bu qurilmalar signal kuchaytirishda, tarmoqlar yaratishda, analog-raqamli va raqamli-analog o'zgartirishda muhim rol o'ynaydi. Ular analog elektron elektronikaning asosini tashkil etib, murakkab elektron tizimlarning eng muhim qismlariga kiradi.
Operatsion kuchaytirgichlarning turlari
Kuchaytirgichlar
Kuchaytirgichlar qo'shimcha energiya manbai yordamida kiruvchi signalni kuchaytiradi. Ular olingan signalni deyarli buzmasdan, sifatini sezilarli darajada yaxshilaydi. Kuchaytirgichlar ko'pchilik analog elektronika qurilmalarida asosiy element bo'lib xizmat qiladi.
Ajratuvchi kuchaytirgichlar
Ajratuvchi kuchaytirgichlar kiruvchi va chiquvchi signallarni bir-biridan mustaqil qilib, ular orasidagi aloqani uzishga imkon beradi. Bu turlari signalning asosiy parametrlarini o'zgartirmasdan, uni ajratish yoki ishlash nuqtasini o'zgartirish imkonini beradi.
Farqlovchi kuchaytirgichlar
Farqlovchi kuchaytirgichlar ikkita signalning farqini kuchaytiradi. Ular differensial kirishlarni qo'llaydi va differensial chiqishni beradi. Bu tur kuchaytirgichlar shovqin, xalaqit va buzilishlarni kamaytirishda muhim rol o'ynaydi.
Operatsion kuchaytirgichlar asosidagi analog signallar o'zgartirgichlari
Teskari kuchaytirgich
Teskari kuchaytirgich kiritilgan signalni teskari faza va kuchaytirilgan holda chiqaradi. Ular asosan kuchaytirishda, ayirish, integrallash va differensiallash funksiyalarida qo'llaniladi.
Teskari bo'lmagan kuchaytirgich
Teskari bo'lmagan kuchaytirgich kiritilgan signalni bir xil fazada, lekin kuchaytirilgan holda chiqaradi. Ular asosan quvvat kuchaytirgichlarida, bufer kuchaytirgichlarda va kuchaytirgich sifatida qo'llaniladi.
Yig'uvchi kuchaytirgich
Yig'uvchi kuchaytirgich bir nechta kiritilgan signallarni yig'ib, ularning yig'indisini kuchaytirilgan holda chiqaradi. Bu tur kuchaytirgichlar analog kompyuterlar, arifmetik operatsiyalar va signal jamlash yoki tarqatish uchun ishlatiladi.
Integrator kuchaytirgich
Integrator kuchaytirgich kiritilgan signalning integralini hisoblab, uni kuchaytirilgan holda chiqaradi. Ular bir nechta sohalarda, masalan, analog kompyuterlar, signallar tahlili, sezgirlar va boshqalarda qo'llaniladi.
Operatsion kuchaytirgichlar asosidagi analog-raqamli va raqamli-analog o'zgartirgichlar
ADC
Analog-raqamli o'zgartirish (ADC) analog signallarni raqamli kodlarga aylantirish jarayonidir. Operatsion kuchaytirgichlar bu jarayonga kuchaytirib, sifatni yaxshilash va ma'lumotlarni qayta ishlashda muhim rol o'ynaydi.
OKga asoslangan OA/RA o'zgartirgich
Operatsion kuchaytirgichlar asosidagi analog-raqamli va raqamli-analog o'zgartirgichlar analog va raqamli sxemalarni integratsiyalashda muhim vosita bo'lib xizmat qiladi. Ular analog signallarni raqamli shakliga aylantirish yoki aksincha, raqamli ma'lumotlarni analog signallarga o'zgartirish uchun qo'llaniladi.
DAC
Raqamli-analog o'zgartirish (DAC) raqamli kodlarni analog signallarga aylantirish jarayonidir. Operatsion kuchaytirgichlar bu jarayonda muhim rol o'ynab, raqamli ma'lumotlarni sifatli analog signallarga aylantiradi.
Operatsion kuchaytirgichlarning afzalliklari
Keng qo'llanish sohalari
Operatsion kuchaytirgichlar analog elektronikada keng qo'llaniladi. Ulardan kuchaytirgichlar, ajratuvchilar, yig'uvchilar, integratorlar va boshqa analog qurilmalar yaratishda foydalaniladi.
Yuksak samaradorlik
Zamonaviy operatsion kuchaytirgichlar yuqori kuchaytiruv koeffitsientiga, kichik shovqin darajasiga va keng chastota diapazonga ega. Bu ularning samaradorligini oshiradi va aniq, barqaror natijalarni ta'minlaydi.
Oson dasturlash
Operatsion kuchaytirgichlar asosidagi analog sxemalarni yaratish va sozlash nisbatan oson. Ular tuzilishi va ishlash prinsipi oson bo'lganligi uchun murakkab analog qurilmalar yaratishda keng qo'llaniladi.
Ishonchlilik
Operatsion kuchaytirgichlar ishonchli va barqaror ishlaydi. Ularning kam ishdan chiqish darajasi va uzoq xizmat muddati analog qurilmalar yaratishda ulardan keng foydalanishga olib keladi.
Operatsion kuchaytirgichlarning qo'llanish sohalari
1
Audio texnologiyalari
Operatsion kuchaytirgichlar audio tizimlarida keng qo'llaniladi. Ular signal kuchaytirishda, ajratishda, qayta shakllantirish va filtrlovchida ishlatiladi.
2
Boshqarish tizimlar
Operatsion kuchaytirgichlar avtomatlashtirilgan boshqarish va monitoring tizimlarida ham muhim rol o'ynaydi. Ular sensor signallarini qayta ishlashda, boshqaruv sxemalarini yaratishda qo'llaniladi.
3
Tibbiy texnologiyalar
Operatsion kuchaytirgichlar tibbiy diagnostika va monitoring qurilmalarida muhim qismlar hisoblanadi. Ular sensor signallarini kuchaytirish, qayta ishlash va filtrlovchi vazifalarini bajaradi.
Operatsion kuchaytirgichlarning rivojlanish tendensiyalari
1
Minimal kuchlanishlar
Zamonaviy operatsion kuchaytirgichlar kichik kuchlanish, kam energiya sarfi va yuqori samaradorlikka ega. Bu ularni portativ qurilmalarda, sensorlarda va mikrokontroller asosidagi tizimlar uchun juda qulay qiladi.
2
Kichik o'lchamlar
Texnologik taraqqiyot tufayli operatsion kuchaytirgichlar kichkina o'lchamlarga ega bo'lmoqda. Bunday kompakt qurilmalar elektron jihozlar dizaynida keng qo'llaniladi, ayniqsa yuqori integrasiya va hajmni tejash muhim bo'lgan hollarda.
3
Kuchli funktsionalligi
Yangi avlod operatsion kuchaytirgichlari turli xil analog va raqamli funksiyalarni bir qurilmada mujassam qiladi. Ular kuchaytirgich, ajratkich, yig'uvchi, integrator va boshqa vazifalarni bajarishga qodir.
4
Keng qo'llanish sohalari
Operatsion kuchaytirgichlar doimiy ravishda yangi sohalarda qo'llanilmoqda. Ulardan vaqt-vaqti bilan energiya tizimlarida, tibbiy qurilmalarda, sensorlarda va avtomatlashtirilgan boshqarish tizimlarida foydalanish paydo bo'lmoqda.
Xulosa
Asosiy vazifasi
Analog signallarni kuchaytirish, ajratish, qayta shakllantirish
Qo'llanish sohalari
Audio, boshqaruv, tibbiyot, sensorlar va boshqa analog qurilmalar
Afzalliklari
Keng qo'llanish, yuqori samaradorlik, oson dasturlash, ishonchlilik
Rivojlanish tendensiyalari
Minimal kuchlanishlar, kichik o'lchamlar, kuchli funktsionalligi, keng tarqalish
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi qarshi filiali muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti
|
