• E s l a t m a
  • pH (rX) ni o‘lchashlardagi asosiy yo‘l qo‘yiladigan




    Download 5,37 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet114/286
    Sana16.05.2024
    Hajmi5,37 Mb.
    #236914
    1   ...   110   111   112   113   114   115   116   117   ...   286
    Bog'liq
    katta kitob

    pH (rX) ni o‘lchashlardagi asosiy yo‘l qo‘yiladigan
    xatoliklar chegaralarini aniqlash
    1. rN (rX) o‘lchashlardagi asosiy yo‘l qo‘yiladigan xatoliklar chegaralarini 7 bo‘limda aytib 
    o‘tilgan sharoitlarda, qo‘l bilan yoki avtomatik termokompensatsiyalash rejimida aniqlanadi.
    2. Ushbu bo‘lim bo‘yicha operatsiyalar buferli eritmalar - rN ishchi etalonlaridan foydalanib 
    o‘tkaziladi, va ular 3 va 5 bandlarga muvofiq quyidagi usullarda tayyorlanadi:
    2.1. (25 ± 0,2) °S eritma haroratida rN = 1,65 i rN = 9,18 qiymatlarga teng bo‘lgan buferli 
    eritmalar - rN ishchi etalonlari yordamida asbobni ED ko‘rsatmalariga binoan sozlash 
    (darajalashtirish) o‘tkaziladi. 
    2.2. O‘lchashlarni yo‘l qo‘yiladigan xatoliklari chegaralari 0,03 rN dan kam asboblar uchun,
    rN o‘lchashlarni uchta buferli eritmalarda – eritmalarning (25 ± 0,2) °S haroratlarida rN = 3,56, rN 
    = 4,01 va rN = 10,00 qiymatlarga teng bo‘lgan bufer eritmalarda o‘tkaziladi.
    O‘lchashlarni xar bir buferli eritmalarda uch martadan (

    ≥ 3) kam bo‘lmagan miqdorda 
    qaytarib o‘lchanadi. Agar rN o‘lchash natijalariga ko‘ra maksimal farqlanishlar EX da o‘rnatilgan 
    o‘lchashlarni asosiy yo‘l qo‘yiladigan xatoliklari chegaralaridan oshib ketmasa, o‘lchash natijalari 
    o‘rtacha qiymati aniqlanadi va ushbu bufer eritmasi uchun o‘lchangan rN
    o‘lch
    qiymatlarini o‘rta 
    arifmetik qiymati topiladi.
    2.3. O‘lchashni yo‘l qo‘yiladigan xatoliklari chegaralari 0,03 rN dan kam bo‘lgan asboblarda 
    rN uchtadan bittasidagi (asbobni ishlatishdagi muhim bo‘lgan diapozonni inobatga olgan holda) 
    bufer eritmalarda – eritma haroratlari (25 
    ±
    0,2) °S bo‘lgandagi rN = 3,56, rN = 4,01 va rN = 10,00 
    ga teng bo‘lgan bufer eritmalarda aniqlanadi. Keyin 2.2 bo‘yicha operatsiya bajariladi. 


    167 
    3. rN o‘lchashni asosiy yo‘l qo‘yiladigan xatoliklari chegarasi 
    pH
    E
    buferli eritmalarning xar 
    bir rN qiymatlariga quyidagi formula bo‘yicha hisoblab chiqiladi ( 2.2 qarang): 
    pH
    E
    = rN
    o‘lch
    - rN
    et
    , (1) 
    bunda rN
    o‘lch
    - buferli eritmani rN ko‘rsatkichini o‘rta arifmetik qiymati; 
    rN
    et
    - 25 °S haroratda bufer eritmaning GOST 8.134 bo‘yicha qiymati.
    4. Agar (1) formula bo‘yicha hisoblab chiqilgan har bir (2.2. qarang) va (yoki) tanlangan 
    (2.3. qarang) 
    pH
    E
    bufer eritma qiymati EX ko‘rsatilgan o‘lchashda yo‘l qo‘yiladigan xatoliklar 
    chegaralaridan ortib ketmasa, asbob keyingi qiyoslashlarni o‘tkazish uchun yaroqli hisoblanadi. 
    Aks holda, o‘lchashlar yangi tayyorlangan buferli eritmalarda qayta o‘tkaziladi. Agar qayta 
    o‘lchashlarda xatoliklar ED ga muvofiq kelmasa, asbob yaroqsiz deb topiladi.
    E s l a t m a
    – Agar asbob ko‘p kanalli bo‘lsa, unda qiyoslashga barcha o‘lchanadigan kanallar 
    jalb qilinadi.
    5. rX o‘lchashlarning asosiy yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan xatoliklar chegarasi 1- 4 
    bandlarda ko‘rsatilgan usul bo‘yicha aniqlanadi, bunda bufer eritmalar o‘rniga 3 banddagi 
    ko‘rsatmalar asosida tayyorlangan ishchi etalon attestatsiyalangan aralashmalardan foydalaniladi.

    Download 5,37 Mb.
    1   ...   110   111   112   113   114   115   116   117   ...   286




    Download 5,37 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    pH (rX) ni o‘lchashlardagi asosiy yo‘l qo‘yiladigan

    Download 5,37 Mb.
    Pdf ko'rish