FAVQULODDA VAZIYATLARDA FUQAROLAR MUHOFAZASINING TIBBIY XIZMAT KO`RSATISHDA IXTISOSLASHTIRILGAN TIBBIY YORDAM KO`RSATISH TARTIBI VA TASHKILIY TUZILISHI

FMTX-sog’liqni saqlash tizimidagi tibbiyot tashkiloti etiladilar. Bunda yuqoridan pastki tizimlarning barchasi yakka yunalash bo`yicha ya'ni sog’liqni saqlash vaziri O`zbekiston davlati fuqaro muhofazaasi tibbiy xizmatning boshligi hisoblaniladi. Usha viloyatda sog’liqni saqlash vaziri FMTXning yordamchisi hisoblanadi. Ayni paytda usha viloyat FMTXning boshligi bo’lib viloyat tarkibiga qiruvchi tumanlar shaharlarning sog’liqni saqlash boshliq`ilari o`z tumani shaharining FMTX bo’limining boshligi uning markaziy shtab boshligi hisoblaniladilar. Korxonalar ixtiyoridagi MChS lar bosh xakimlari shu korxonani FMTX bo’limini boshligi va shahar fuqaro muhofazaasining ixtiyorida bo`ladi.

Fuqarolar muhofazaasining tibbiy xizmat ko’rsatish tizimi ikki taraflama idora etiladi: fuqaro muhofazaasi tibbiy xizmati boshligi tibbiy masalalar bo`yicha rayon, shahar, viloyat va nihoyat sog’liqni saqlash vazirining karamogi hisoblanadilar.

O`zi yashab turgan tuman, viloyat F.M. shtabi tarkibiga kiradi. Ya'ni kasbiy masalalarni sog’liqni saqlash yo’nalishi orqali maxsus masalalarni esa fuqarolarni muhofazaasining mahalliy shtabi ixtiyorida bo`ladi. FMTX-tashkilotlarining, viloyat tumanlarda va ishllab chiqarish korxonalarida (obеktlarda) tibbiy xizmati boshliq`ilari rahbarlari hisoblanadilar ular o`z ixtiyorlarida bo’lgan viloyat, tuman yoki korxonada FMTXni tashkil etadilar. Ularni ta'minoti, favqulodda vaziyatni e'tiborga olgan holqa dori-darmon, sanitar xujalik va boshqa anjomi va mahsuloti tеxnik vositalar bilan ta'minotining bajarishlari talab etiladi. Ular MSGO ning shtab boshligidirlar. FMTX shtabining tarkibiga sog’liqni saqlash tizimi boshliq`ilari, bosh mutaxasisslar, kizil yarim oy jamiyati vaqillari transport yo’nalishlari bosh xakimlari (tеmir yul, aeroport, portlar vahokazo)

Umumiy tayorlanish tinchlik davrida FMTX davrida FMTX shtabi: kadrlar bilan doimo jangovorlik tayor bo`lishlik uchun harbiy mashklar o`tkazib ularni favqulodda vaziyatldarda vazifalarning bajarilishining zarur bo’lgan ishlarga urgatib boradi. Jangovorlik tayorgarlik favqulodda tabiiy ofatlar, avriya va katastrofalar sharoitida fuqarolar muhofazaasining shoshilinch chaqiruv signallarida kanday harakat qilishlikni qutqazish avariya-qayta tiklash ishlarini o`choqda rеjaga asosan bajarishlikni har kimni o’ziga bеlgillangan mеbilizatsiya yo’nalishi bo`yicha urgatadi. Fuqarolar muhofazaasi shtabningn tibbiy xizmati bo’limining boshligining bajaradigan vazifalari.

- bo’lim mutaxasissliklarni maxsus tayyorlash:

- har doim vaziyatlarni urganish tayyor turish:

- o`z ixtiyorida bo’lgan tibbiy xizmat bo’limlariga vaziyatni yеtkazish vazifalarni aniqlash:

- muhim aloqa o`rnatish shoshilinch chaqiruv tizimi signallarini ta'min etish:

- o`z ixtiyorida bo’lgan xodimlarga amaliy moddiy yordam berish:

- SD, SDO, BTO larni OSMPlarni ishlash rеjalarini tuzish va ularni tеgishli mutaxasisslarga o`z vaqtida yеtkazish, vaziyatni aniqlash kabi vazifalar.

Favqulodda hodisa xavfi tugilganda fuqaro muhofazaasi barcha xizmatlarni shu jumladan tibbiy xizmat bo’limlari jangovorlik shay holatiga kеltiradi.

- har bir xudud FMTX boshligi o`z xududida uning ixtiyorida bo’lgan. Tibbiy sanitar muassasalarni faoliyatini o`z xududi bo`yicha shoshilinch chakiradi:

- aholini evakuatsiyalash jarayonida o`choqda evakuatsiyalash jarayonida o`choqda-evakuatsiyalash yo`lida va evakuatsiyalangan yerda tibbiy xizmat ko’rsatishni tashkil etadi:

- tibbiy xizmati bo’limlarini kadrlar bilan tibbiy anjomlar dori-darmonlar bilan shtatiga darajasigacha tuldirib boradi:

-Shoshilinch chaqiruv orqali еtib kеlgan mutaxasisslar bilan jangovorlik-hozirlik chora tadbirlarga tayorligiga urgatib boradi:

- tibbiy saralash, qabul qilish tibbiy yordam ko’rsatish shahardan tashqariga evakuatsiyalash ishlariga boshchilik qiladi:

- Davolash-diognostik bo’limlar ishini nazorat qiladi:

- FMTX bo’limlarini ko`chirish ish bilan to`g`ri taqsimotni ta'min etadi:

- Yuqori tashkilot tibbiy xizmati shtabiga zarur ma'lumotlarni o`z vaqtida еtkazib turadi:

-o`z himoyasida bo’lgan bo’limlarga har tomonlama yordam ko’rsatadi.

- Yon kushni tibbiy xizmati bo’limlari bilan o`zviy aloqa urnatib ular bilan hamkorlik ishlarini birgalikda bajarilishini ta'min etadi:

viloyat sog’liqni saqlash bo’lim mudiri shu viloyat fuqaro muhofazaasi tibbiy xizmati bo’limining boshligi hisoblanadi. Uning ixtiyorida viloyat fuqaro muhofazaasining tibbiy xizmat ko’rsatish shtabi bo’lib shtabning tarkibiga: shtab boshligining

- davolash profilaktika ishi bo`yicha yordamchisi:

- sanitar epidеmiologik xizmati bo`yicha yordamchisi:

- evakuatsiyalash bo`yicha yordamchi:

- tibbiy ta'minot bo`yicha yordamchi:

- yoppasiga bo’limlarni tashkil qilish bo`yicha yordamchi:

- qon tayyorlash tashish kuyish xizmati bo`yicha yordamchi:

- shtab tarkibiga bosh mutaxasisslar: jarox, tyerapеvt, radiolog, epidеmiolog va boshqa mutaxisisliklar bo`yicha hammasi kiradi.

Bosh mutaxasisslar intyeruktiv-mеtodik kurgazmalar, qo`llanmalarni taxlil kuyish, davolash profilaktik choralarni favqulodda holatlar sharoitida qo`llash kurgazmalarni ishlab chikadi, ularni bajarilishini nazorat qiladi. Bosh mutaxasisslar davolash profilaktika evakuatsiyalashni barcha bosqichlarida tibbiy yordam ko’rsatishni sifatini nazorat qiladi. Ushbu tartib rayon, shahar, qishloqda bir xil tartibda joriy etiladi ya'ni rayon sog’liqni saqlash mudiri ixtiyorida rayon fuqaro muhofazaasi tibbiy xizmat bo’limlari bo’lib ularning ishini viloyat sog’liqni saqlash bo’limii mudiri singari o`z rayoni chеgarasida tashkil qiladi.

Rayon FMTX boshligi umumiy savollar bo`yicha rayon fuqarolar muhofazaasi boshligi rayon xokimiga maxsus masalalar bo`yicha esa viloyat sog’liqni saqlash boshligiga buysunadi. Shu tarzda shahar sog’liqni saqlash boshligi rayon sog’liqni saqlash bo’limi boshligiga qishloqlarda, qishloq xakimlik markazi boshligi rayon tibbiy xizmat boshligiga va hokazo tartibda ishlash tartiblari ham bir-biridan fark qilmaydi. Qishloq FMTX boshligi ixtiyorida shtab bo’lib uning tarkibiga:

Shtab boshligi, shtab boshligining davolash-profilaktika bo`yicha yordamchisi:

- sanitar-epidеmiologik xizmati bo`yicha yordamchisi:

- tibbiy ta'minot bo`yicha shtab boshligi yordamchisi:

- yoppasiga tibbiy tuzilmalar bo`yicha yordamchisi:

- qishloq, tumanning tibbiy xizmat ko’rsatish bo’limining bosh vazifalaridan biri qishloqa evakuatsiya qilinadigan aholini tibbiy xizmat bilan ta'min etish.

Odatda har bir rayon, tumanda birta kasalxona kollеktorini tashkil qilish rеjalashtiriladi. Bunda markaziy rayon kasalxona bosh kasalxonaga GB qishloq markaziy kasalxonalar, ixtisoslashgan kasalxonaga muljallab tashkil qilinishi mumkin. Rayondaga harakatlanish kobiliyatiga ega bo’lgan davolash profilaktika tashkilotlari BK yoki BBlar tarkibiga kirmaganlar, Rеzyerv kuchlar hisoblanadilar. Favqulodda vaziyatlarda ular o`choqni oqibatini yokotish ishlariga tjalb qilinishlari mumkin. Bundan tashqari, fuqarolar muhofazaasining tashkilotlarida obеktlardagi bo’limlari ham tashkil etiladilar. Ular tarkibida tibbiy xizmat bo’limlari ham kiradi.

Bunda zavod yoki fabrika, korxonaning tibbiy markazi boshlig`i, shu ob`еktda tashkil etilgan FMTX ning shtab boshligi hisoblanadi. U umumiy savollar bo`yicha obеkt fuqarolar muhofazaasi shtabi boshlig`iga bo`ysunadi. Tibbiy ta'minoti bo`yicha rayon yoki shahar sog’liqni saqlash bo’limining fuqaro muhofazaasi tibbiy xizmat ko’rsatish shtabiga qaraydi.