Международныйнаучныйжурнал
№
5
(100),
часть
2
«
Научный импульс
»
Декабрь
, 2022
1758
Sana
Keng
ma’nodagi pul
massasi
Milliy
valyutadagi pul
massasi
Tor
ma’nodagi pul
massasiM1
Muomilad
agi
naqd
pullarM0
1
2=3+8
3=4+7
4=5+6
5
2013
278,894
214,458
214,585
71,788
2014
356,447
290,557
207,112
98,272
2015
425,489
359,583
256,931
119,237
2016
530,332
447,215
298,318
137,464
2017
712,908
543,777
370,234
208,175
2018
894,873
594,699
419,735
248,031
2019
1,033,838
701,331
476,839
283,427
2020
1,180,245
819,012
558,458
314,518
2021
4,352,196
3,106,034
2,123,584
1,191,615
Manba: Pul-kredit siyosatining sharhi:2021-yil chorak. Toshkent 2021. O’zR Markaziy
banki.57b
Pul agregatlarini o'rganish bizga avvalambor, mamlakatning moliyaviy barqarorligi va
umumiy iqtisodiyoti to'g'risida asosiy ma'lumotlarga ega bo'lishimiz mumkin. Misol qilib
aytganda, juda tez o'suvchi pul agregatlari inflyatsiyaning haddan tashqari ko'tarish
qo'rquviga olib kelishi mumkin. Agar muomalada bir xil hajmdagi tovarlar va mahsulotlar
uchun to'lash uchun zarur bo'lgan miqdordan ko'p pul bo'lganda, narxlar oshishi mumkin.
Ammo ortiqcha inflyatsiya yuzaga kelsa, markaziy bank guruhlari foiz stavkalarini
ko’tarishga yoki pul massasining o'sishini to'xtatishga majbur bo'lishi mumkin. Milliy
valyutaning barqarorligini ta’minlash O‘zbekiston iqtisodiyotini rivojlantirishning zamonaviy
innovatsion rivojlantirish maqsadida dolzarb masalalardan biridir. Xususan, O‘zbekiston
Respublikasi Prezidentining 2017-yil 7-fevraldagi PF-4947-sonli farmoni bilan tasdiqlangan
“O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi”da ilg‘or
xalqaro tajribada qo’llaniladigan instrumentlardan foydalangan holda pul-kredit siyosatini
takomillashtirish, valyutani tartibga solishda zamonaviy bozor mexanizmlarini bosqichma-
bosqich joriy etish va milliy valyutaning barqarorligini ta’minlash makroiqtisodiy
barqarorlikni yanada mustahkamlash va yuqori iqtisodiy o‘sish sur’atlarini saqlab
qolishning zaruriy shartlaridan biri sifatida belgilab berilgan. Monetar siyosatning
makroiqtisodiy o’sish sur’atlarining barqarorligini ta’minlashdagi ahamiyati, avvalo, milliy
valyutaning barqarorligini ta’minlash va inflyatsiya darajasining oshishiga yo’l qo’ymaslikda
namoyon bo’ladi.
2-rasm
