51
Davlat tasarrufidagi yerlar
“mulki sultoniy” deb yuri til gan.
Hukmron
sulola vakillari, mulkdor dehqon va aslzo dalarning
tasarrufidagi katta-katta yer maydonlaridan tor tib mehnatkash
qishloq aholisiga
tegishli mayda xususiy yer
largacha “mulk
yerlari” hisoblangan. Masjid xona qoh va madrasalarga vaqtincha
yoki abadiy foydalanish uchun berilgan yerlar “vaqf yerlari”
deb atalgan. Bunday turlardagi yerlardan foydalanuvchilarning
barchasi dav latga hosilning 1/3 hajmida xiroj to‘lar edi.
Oliy martabali ruhoniylar va sayyidlar qo‘l ostidagi yerlar
“mulki xos” deb yuritilgan. Bunday imtiyozga ega bo‘lgan
mulkdorlar davlatga ko‘pincha hosilning 1/10
hisobida ushr
soli g‘ini to‘lagan, xolos. Hukmron sulola hamda oliy tabaqa
vakil lariga davlat oldidagi xizmatlari evaziga hadya qilingan
yerlar –
mulki iqto yerlari deb yuritilgan.
Bundan
tashqari, qishloq jamoalari tasarrufida ham ma’lum
hajm da yer maydonlari saqlanib, ular
“jamoa yerlari” hisob lan -
gan. Ular asosan lalmikor va tog‘oldi yerlaridan iborat bo‘l gan.
