155
chir tirilib, u 20 ta turli mazmun va manzarali
rangdor mi niaturalar bilan bezatilgan.
Husayn Boyqaro va
Alisher Navoiy
saroy kutubxonasini nodir asarlar bilan
boyitishga g‘amxo‘rlik qiladilar.
Tasviriy san’at.
XV asrda ulkan yutuq-
larga erishgan tasviriy san’at – portretlar,
hayotiy
lavhalar, tabiat manza
ralari, bino
va badiiy asar
larga ishlangan tasvirlardan
iborat bo‘l gan. Siymolar qiyofasi tasvirlari
ora sida
Jomiy, Navoiy, Abdullo Xo tifiy,
Behzod, Husayn Boyqaro, Bobur va
boshqalarning tasvirlari biz gacha saqlanib
qolgan. Musavvirlar bu
tarixiy shaxslarning
tashqi qiyofasini aniqroq va mukammalroq
tasvirlashga, ayrim hollarda hatto ularning ma’naviy dunyosini
ochishga intilganlar. Masalan, mashhur rassom
Mahmud
Muzahhib tomonidan chizilgan Navoiy tasvirida shoir hassaga
tayangan, uning
qomati birmuncha bukchaygan, qarashlarida
ham horg‘inlik alomatlari, ham ulug‘vorlik va oliyjanoblik
ko‘zga yaqqol tashlanib turadi.
Kamoliddin Behzod (1455–1536) XV asr tasviriy
san’atining ulug‘ namoyandasidir. U musavvirlikda
“Hirot
maktabi” deb nomlangan yangi bir
ijodiy uslubning asoschisi
bo‘ldi. Behzod o‘z davrida
Moniyi Soniy (Ikkinchi Moniy)
deb ulug‘langan. U ustoz san’atkor sifatida O‘rta Osiyo,
eron, Ozarbayjon va boshqa o‘lkalar tasviriy san’atining
taraq qiyotiga samarali ta’sir etdi. Behzodning ijodi xilma-xil
maz
munga ega bo‘lib, u tarixiy siymolar (Husayn Boyqaro,
Shayboniyxon, Alisher Navoiy) portretlaridan tortib to serjilo
hukmdor saroylaridagi qabul
marosimlari va jang maydoni
manzaralarigacha haqqoniy va ta’sirli qilib bera olgan. Ayniqsa,
Dehlaviyning “Layli va Majnun” dostoniga bag‘ishlangan uning
lirik manzaralari yoki Sharafiddin Ali Yazdiyning “Zafarnoma”
asari uchun chizilgan jang maydonidagi shiddatli jang tasvir
