|
О‘zbekistonda elektron savdo va elektron tijoratni rivojlantirishning о‘ziga xos хususiyatlariBog'liq Αzbekistonda elektron savdo va elektron tijoratni rivojlantirisbirinchidan,
geografik omil, ya’ni minta-
qaning dunyoning ko‘plab rivojlangan davlatla-
ridan uzoqda joylashganligi. O‘zbekiston Mar-
kaziy Osiyoning markazida joylashgan, bundan
tashqari, respublika ochiq dengizga chiqish
uchun ikki davlatni kesib o‘tishi kerak bo‘lgan
ikki davlatdan (Lixtenshteyn) biri hisoblanadi.
Bu, o'z navbatida, mamlakatda makroiqtisodiy
integratsiyaning rivojlanishiga to'sqinlik qiladi;
ikkinchidan
, mamlakatimizning jahon
axborot tizimi va xalqaro jarayonlarga integ-
ratsiyalashuv darajasini oshirish zarurati. Hozir-
gi vaqtda mamlakatni rivojlantirish va raqobat-
bardoshligini oshirish uchun xalqaro integ-
ratsiya nafaqat iqtisodiyot tarmoqlari о‘rtasida,
balki axborot tizimi sohasida ham zarur;
uchinchidan,
milliy
mahsulotlarning
jahon bozorida raqobatbardoshligini oshirish,
umumiy savdo va tranzaksiya xarajatlarini
kamaytirish, savdo tizimidagi iqtisodiy jarayon-
larni boshqarishni takomillashtirish, davlat
budjetini ko‘paytirish, ishlab chiqarish faoliyati
ustidan nazoratning zarur darajasiga erishish
zarurati.
Shu bilan birga, O‘zbekistonda elektron
tijoratni rivojlantirish uchun zarur shart-
sharoitlar mavjud. Xususan,
birinchidan,
savdo
munosabatlari
ishtirokchilarining
axborot
xavfsizligi va kriptografik himoyasini ta’min-
lash vositalari va texnik yechimlarining
mavjudligi;
ikkinchidan,
mijozlarga bankla-
raro va masofaviy xizmat ko‘rsatishga qaratil-
gan individual bank texnologiyalarining zarur
ishlanmalarining
mavjudligi;
uchinchidan,
jahon axborot makoniga chiqish imkonini
beruvchi zarur texnik va texnologik bazani jadal
rivojlanishi. [14].
Tahlillarga kо‘ra (1-jadval), axborot
iqtisodiyoti va elektron tijorat sektorining yalpi
qo‘shilgan qiymati 2021-yilda 2016-yilga
nisbatan 3,5 barobarga, yalpi qo‘shilgan qiymat
hajmidagi elektron tijorat hajmi esa qariyb 389
barobarga oshib, 3 trillion so‘mdan ortiqni
tashkil etdi. Elektron tijorat rivojiga ta’sir
etuvchi omillardan yana biri bu internetdan
foydalanuvchi obunachilar sonining o‘sishidir.
Agar 2016-yilda internetdan foydalanuvchi
abonentlar soni 9,6 million kishini tashkil etgan
bo‘lsa, 2021-yilda internetdan foydalanuvchilar
soni 23 million kishidan oshdi. [16].
|
| |
