|
O'zgaruvchan toklarning uchta misoli
|
| bet | 1/3 | | Sana | 14.06.2024 | | Hajmi | 71,36 Kb. | | #263790 |
Bog'liq Oʻzgarmas tok
Oʻzgarmas tok— tok kuchi va yoʻnalishi vaqt oʻtishi bilan oʻzgarmaydigan elektr toki. Oʻzgarmas tok oʻzgarmas elektr yurituvchi kuch taʼsirida oʻtkazgichdan yasalgan berk zanjirda vujudga kelishi mumkin. Agar elektr zanjiri tarmoqlanmagan boʻlsa, uning hamma qismlaridan oʻtayotgan tok kuchi bir xil boʻladi. Oʻzgarmas tokning asosiy qonunlari Om qonuni va Joul — Lens qonunidan iborat. Ishtirok etayotgan qarshiliklar va elektr yurituvchi kuchlardan foydalanib, zanjir tarmoqlarining har biridan oqayotgan tok kuchi va yoʻnalishi Kirxgof qoidalari asosida hisoblanadi. Oʻzgarmas tokdan turli sanoat tarmoqlarida, mas, elektrometallurgiya, transport, aloqa, avtomatika va boshqalarlarda foydalaniladi. Oʻzgaruvchan tok — tok kuchi (kuch lanish) va yoʻnalishi vaqt oʻtishi bilan davriy ravishda oʻzgaradigan elektr toki; keng maʼnoda — vaqt boʻyicha oʻzgaradigan har qanday elektr toki. Oʻzgaruvchan tokni oʻzgartirish, mas, uzoq masofaga uzatish, toʻgʻrilash, chastotasini oʻzgartirish kabi amallarning bajarilishi nisbatan oddiyligi uning afzalligi hisoblanadi. Asosiy koʻrsatkichlari: chastotasi va tok kuchining taʼsir etuvchi qiymati. Sanoatda foydalaniladigan oʻzgaruvchan elektr tarmoqlarida tok kuchi va kuchlanish garmonik tarzda 50 Gs chastota bilan oʻzgaradi. Zanjir uchlaridagi oʻzgaruvchan kuchlanishni elektr styalardagi generatorlar vujudga keltiradi. Tok kuchining taʼsir etuvchi qiymati deganda maʼlum vaqt ichida oʻtkazgichdan Oʻzgaruvchan tok oʻtganda ajraladigan issiqlik miqdoriga teng issiqlik ajratadigan tok kuchi tushuniladi. Tok kuchi va kuchlanishning taʼsir etuvchi qiymatlari Oʻzgaruvchan tok zanjiriga ulangan ampermetr va voltmetr bilan oʻlchanadi.
O'zgaruvchan toklarning uchta misoli:
Tasodifiy o'zgaruvchan tok
Oʻzgarmas tok
Oʻzgaruvchan tok
Kuchlanish ko'paytirgich past o'zgaruvchan (pulsatsiyalanuvchi) kuchlanishni yuqori voltli o'zgarmas kuchlanishga aylantirib beruvchi qurilma. Alohida kaskadlarda o'zgaruvchan kuchlanish to'g'rilanadi va to'g'rilangan kuchlanishlar ketma-ket ulangani uchun o'zaro qo'shiladi . Kaskadlarning quvvat manbalari bilan aloqasi sig'imlar orqali yoki o'zaro induksiya yordamida amalga oshiriladi. Kaskadlarning quvvat manbai ketma-ket yoki parallel bo'lishi mumkin.
Qurilma
Ikkita yarim davrli (To'liq to'lqinli ) kuchlanish ko'paytirgichУН 9-27 1,3 Kuchlanish ko'paytirgich ( 9 kV kirish kuchlanishi, 27 kV - chiqish, chiqish toki- 1,3 mA).SSSRda ishlab chiqarilgan televizordagi 3УСЦТ seriyali 9/27 kuchlanish ko'paytirgichi.
Kuchlanish ko'paytirgich o'zgaruvchan, pulsatsiyalanuvchi kuchlanishni yuqori doimiy kuchlanishga aylantiradi. Ko'paytirgich zinasimon ulangan kondansatorlar va diodlardan qurilgan. Transformatordan farqli o'laroq, bu usul og'ir o'zak va mustahkamlangan izolyatsiyani talab qilmaydi, chunki barcha bosqichlarda kuchlanish tengdir.
Faqat kondansator va diodlardan foydalangan holda, bu turdagi generatorlar nisbatan past kuchlanishni juda yuqori kuchlanishga aylantira oladi, shu bilan birga transformatorlarga qaraganda ancha engil va arzonroqdir. Yana bir afzallik - ko'p chiqishli transformatorda bo'lgani kabi, har qanday bosqichidan kuchlanishni tashlab olish imkonini beradi.
Yuklanish bo'lmasa, n qismli assimetrik ko'paytirgichning chiqishida hosil bo'lgan kuchlanish quyidagicha bo'ladi: Uвых = 2·Uвх · n bu yerda
|
| |
