Rasm 1.10. “Проводник” dasturining oyna ko‘rinishi
“Проводник” dasturi papkalar, fayllar, disklar ustida amallar bajarish imkonini beradi. Papka
va fayllar ustida amallar deganda yangi papka yoki fayl yaratish, papka yoki faylni ochish, papka yoki
faylni o‘chirish va xakazo amallar to’plami tushuniladi. Papkalar va fayllar ustida bajariladigan
amallarning to‘liq ro‘yxatini dasturining “Файл” menyusi orqali yoki “Проводник”
oynasida
sichqoncha bilan kerakli papka yoki faylni belgilab olib, so’ng sichqoncha o‘ng tugmasini bosish
orqali ochiladigan kontekstli menyudan ko‘rish mumkin. Kontekstli menyudagi amallar ro’yxati
tanlangan fayllarga va kompyuterga o‘rnatilgan amaliy dasturlarga bog‘iq holda o‘zgarishi mumkin.
Kontekstli menyuning “Создать” buyrug‘i tanlangan turli fayllarni yaratishda qulaylik
tug‘diradi. Yangi papkalar yaritish uchun esa “Проводник” dasturining
instrumentlar panelida
joylashgan “Новая папка” tugmasidan foydalangan qulay. Faylardan nusxa olish, bir papkadan
ikkinchi bir papkaga ko‘chirish uchun:
a) CTRL+C va CTRL+V yoki CTRL+X va CTRL+V
tugmalar kombinatsiyasidan;
b) Kontekstli menyuning “Копировать” va “Вставить” yoki “Вырезать” va “Вставить”
buyruqlaridan;
c) Sichqoncha yordamida fayllarni bir papkadan boshqasiga olib o’tish (Rasm1.11) orqali bajariladi.
Rasm1.11. Fayldan sichqoncha yordamida nusxa olish
Sichqoncha chap tugmasini bosgan holda faylni yoki fayllar guruhini bir papkadan ikkinchi
papkaga olib o’tilayotganda qanday amal bajarilayotgani haqida ma’lumot chiqadi. Odatda 3 xil amal
bajariladi, ya’ni nusxa olish (Копировать), ko’chirish (Переместить) va yorliq tashkil etish (Создать
ссыльку). Agar har ikki papka bir disk doirasida bo’lsa fayl bir papkadan ikkinchi papkaga to’liq
ko’chiriladi. Fayllarni bir disk doirasidagi bir papkadan ikkinchi bir papkaga nusxasini olish uchun
fayllar sichqoncha yordamida olib o’tilayotganda “Ctrl” tugmasi bosib turiladi. Agar bunda “Alt”
tugmasi bosib turilsa ikkinchi papkada fayllar yorliqlari hosil bo’ladi.
Agar papkalar yoki fayllar bir papkadan ikkinchi bir papkaga sichqoncha o’ng tugmasi
bosilgan holda olib o’tilsa, o’ng tugma qo’yib yuborilganda qaysi amalni bajarish
kerakligini tanlash
uchun kontekstli menyu paydo bo’ladi. Unda youqoridagi amallar bilan birga bekor qilish
(Отменить) amali ham bo’ladi. Bu yerdan kerakli buyruq tanlanadi.
Papkalar yoki fayllar guruhi ustida amallar bajarish uchun avval ular ajratib olinadi. Ajratishni
quyidagi usullardan biri yordaimida bajarish mumkin:
a) Sichqoncha chap tugmasi bosilgan holda ajratish;
b) Sichqoncha yordamida
birinchi faylni belgilab olib, so’ng oxirgi faylni “Shift” tugmasi
bosilgan holda tanlash orqali ajratish;
c) “Ctrl” tugmasi bosilgan xolda sichqoncha ko’rsatkichi bilan kerakli fayllar ustiga bosish orqali
ajratish.
“Проводник” dasturidan kompyuterda mavjud papka yoki fayllarni
qidirib topishda ham
foydalaniladi. Buning uchun qidirilayotgan papka yoki fayl nomi dasturning qidirish maydoniga
yoziladi. Papka yoki fayllarni qidirishda ularni nomlari yodda bo’lmasa, ular tashkil etilgan taxminiy
sana yoki ularning xajmi bo‘yicha ham qidirish mumkin. Bu faylni qidirishda filtrdan foydalanish deb
ataladi. Masalan siz 2013 yili sentyabr oyida MS Word hujjati tashkil etgansiz,
lekin uni nomi
yodingizdan chiqqan. Bunday holda quyidagi ishlar amalga oshiriladi:
1. “Проводник” dasturi ishga tushiriladi va kerakli disk tanlanadi;
2. Qidirish maydoniga MS Word hujjatini ko’rsatuvchi kengaytmasi “*.docx” yoziladi;
3. Qidirish maydonining “Добавить фильтр для поиска” bandidan “Дата изменения” filtri
tanlanadi;
4. Paydo bo‘lgan kalendardan kerakli sana tanlanadi. Bizning misol uchun 2013 yil sentabr oyi
tanlanadi. Quyidagi ramga qarang.
Rasm 1.12 “Проводник” dasturi qidirish maydoni
