Access dasturi, uning obyektlari va imkoniyatlari
Reja:
1. Microsoft Access dasturi obektlari.
2. MS Accessning vazifalari va imkoniyatlari
3. MS Accessda javval tuzish.
MBBT Assess ning barcha vazifalari va imkoniyatlari o’rganib uni ishlatish
texnologiyasi
bilan
tanishib
chiqamiz,
hamdaolib
boriladigan
amaliy
mashg’ulotlarni shu MBBT da tashkil etishni tavsiya qilamiz. Buning uchun
avval,Microsoft Office bajaradigan vazifalari, uning darchasi va ish yurituvchi
asosiy ob’ektlari bilan yaqindan tanishishga o’tamiz.
Microsoft Office ish darchasi
Microsoft Office tarkibidagi Microsoft Assess piktogrammasi ustida «siqoncha»
chap tugmasini 2 marta bossak, ekrandaAssess darchasi paydo bo’ladi (1-rasm):
Darchaning birinchi satrida MBBT nomi Microsoft Assess deb ifodalangan,
ikkinchi satrda esa tavsiyanoma punktlari: Fayl Pravka Vid Vstavka Servis Okno
Spravka;
Uchinchi satrida standart paneli piktogrammalari joylashgan.
Darchaning keng qismi ishchi maydon hisoblanadi. Ishchi maydonda yuqoridagi
muloqot darchasi‚ hosil bo’ladi. Bu darcha yordamida biz yangi MBni tashkil
qilishimiz yoki mavjud MB ochib ular ustida ishlashimiz mumkin.
Assess 2002 (umumlashgan lahjasi) darchasi 6 taob’ektdan iborat bo’lib, asosan
shular bilan ish yuritiladi. Bular: Tablitsa (jadval), Zapros (so’rov) Forma (forma).
Otchet (hisobot), Makros (makro buyruq) va Modul.
2-rasm
Jadval MBning ma’lumotlar saqlaydigan asosiy ob’ekti;
Zapros(so’rov)-MB dagi ma’lumotlarni tartiblash, biror kerakli ma’lumotni qidirib
topish kabi vazifalarni bajaradi.
Formi(forma)-MBga yangi ma’lumotlar kiritadi, yoki joriy MBdagi ma’lumotlar
ustida foydalanunchi uchuya qulay bo’lgan turli—tuman shakldagi formalar
yaratadi. Demak, forma ekran ob’ekti bo’lib elektron blank tarzida ifodalanib, unda
ma’lumotlar kiritiladigan maydon mavjud va shu maydonlarga kerakli ma’lumotlar
joylashtiriladi va jadval shu tariqa hosil qilinadi.
Otchyot(hisobot-MB tarkibidagi ma’lumotlardan keraklisini printerga chiqaruvchi
qog’ozdagi asosiy hujjat.
Makrosi(makrobuyruqlar)-bir qator buyruqlar majmui asosida hosil bo’lgan
makrobuyruq bo’lib, foydalanunchi tomonidan jadval tuzishda juda qiyin
almashadigan jarayonlarni echadi.
Modul-Visual Vasis dasturlash muhitida yozilgan dastur bo’lib, nostandart
operatsiyalarni foydalanunchi tomonidan bajarilishiga imkon yaratadi,
Sanab o’tilgan ob’ektlar ustida ishlash uchun darchaning o’ng tomonidaOtkrit’
(0chish), Konstruktor va Sozdat’ (yaratish) degan tugmachalar joylashgan. Demak,
bu tugmalar Assess ning ishlash tartibini ifodalaydi.
Otkrit’ tugmasi bosilsa, joriy ob’ekt ko’z oldimizda namoyon bo’ladi. Agar bu
ob’ekt jadval bo’lsa, uni ko’rib yangi ma’lumotlar kiritish yoki avvalgisini
o’zgartirish imkoniyati‚ hosil bo’ladi (3-rasm).
3-rasm
Konstruktor tugmachasi bosilsa, u holdaob’ektning tuzilmasi namoyon bo’ladi.
Agar ob’ekt jadval bo’lsa, unga yangi maydon kiritish yoki olib tashlash mumkin.
Bordiyu forma bo’lsa, u holda boshqarish elementlarini tashkil etadi. Ammo bu hol
foydalanuvchilar uchun emas, balki MBni tashkil etuvchilarga ko’proq foydali.
Sozdat’ tugmasi bosilsa, u holda yangi ob’ektlar tuzish, uni boshqarish lozim
bo’ladi.
Xullas, ana shu sanab o’tilgan tartib (rejim) lar asosidaob’ektlar ustida quyidagi
turda ish bajariladi:
• mexanik usul bilan,
• avtomatlashtirilgan holatda
• jadval ustasi (master) yordamida.
Jadval tuzish
Jadval tuzish-bu ma’lumotlarning eniga xos xususiyatlarini e’tiborgaolgan holda u
I-ning maydonlarini ifodalash. Bu jarayon MB darchasida Sozdat’ tugmasini
bosish bilan boshlanadi va ekranda quyidagi muloqot darchasi paydo bo’ladi:
.
Bunda jadval tuzishniig bir qator
usullari taklif qilinadi:
1. Rejim tablitsi (Jadval holatida).
Bunda jadval tuzish odiy mexanik
usulda yaratiladi va ekranda formal
nomlarda jadval maydonlari paydo
bo’ladi. Maydon 1, Maydon 2,
Maydon 3, va standart matnli maydon
turi
Aim.uz
Aim.uz
rasm):
2. Konstruktor xolatida jadval yaratish.
Konstruktor holatini tanlasak u holda maydonlar nomi ularning turi va xossalari
kabi parametrlarni kiritish mumkin bo’lgan muloqot darchasi paydo bo’ladi. Ushbu
muloqot darchasida bu parametrlar barchasi klaviatura yordamida qo’lda kiritiladi
yoki keraksiz maydonlar olib tashlanadi, yoxud ba’zi maydonlarning turini
o’zgartirish kabi amallarni bajarish mumkin bo’ladi.
5-rasm
3. Master tablits (jadval ustasi) bilan jadval tuzish.
Jadval ustasi bilan ish yuritganda ekranda hosil bo’lgan muloqot darchasida
namunaviy jadvallar ro’yxati va bu jadvallarga mos bo’lgan namunaviy jadval
maydonlari foydalanuvchiga taklif etiladi. Foydalanunchi bu muloqot darchasida
mavjud bo’lgan ixtiyoriy jadval va uning maydonlarini tanlab olib (maydonlarning
nomini o’zgartirishi mumkin) yangi jadval tuzishi mumkin. Bunda maydonlarning
turi ham avtomatik ravishda maydon nomiga mos holda tanlanadi (6—rasm).
6- rasm.
Aim.uz
Aim.uz
Xullas, maydon turini o’zgartirish zarur bo’lsa, konstruktor holatidan foydalanib
o’zgartirish mumkin.
4. Import (Boshqa ma’lumotlar bazasi)dan jadvalni tanlash
Bunda import qilinuvchi jadvalni tanlash uchun muloqot darchasida import
qilinuvchi MB tanlab olinada va undan foydalanuvchiga kerak bo’lgan maydon
bo’yicha ma’lumotlar ajratib olanishi mumkin.
5. Svyaz’ s tablitsami (Tashqi fayllardagi MB jadvallari bilan bog’lanish)
orqali yangi jadvallar tuzish.
Bunda ham yuqoridagi kabi muloqot darchasida o’zaroaloqa o’rnatilishi zarur
bo’lgan MB tanlab olinadi.
Nazorat savollari:
1 MOni yarаtishning muhim shаrtlari nimalardan iborat?
2. MOBT qanday tаvsiflаnadi?
3. MO mоdеli xususiyatlаri nimalardan iborat?
4. Fоydаlаnuvchilаr qanday kаtеgоriyalаrgа bo’linаdilаr?
| 