|
“PEDAGOGS”
international research journal ISSNBog'liq 98-71-PB“PEDAGOGS”
international research journal ISSN:
2181-4027
_SJIF:
4.995
www.pedagoglar.uz
Volume-26, Issue-2, January - 2023
90
va seziy elementlari mavjud. Janubiy kemachi neftgaz-kondensat koni koni neft va gaz
zaxirasiga koʻra oʻrtacha yiriklikdagi konlar toifasiga kiradi.
Neft konlaridagi suvlar — neftli gori-zontlardagi yer osti suvlari; neft va unda
erigan gaz bilan bevosita aloqada boʻladi. Neft qatlamlarida va neft uyumlariga
nisbatan joylashishiga qarab quyidagi Neft suvlari farq qilinadi: chekka (konturli)
suvlar — neft uyumidan quyida joylashgan; ostki (toʻshak) suvlar— qalqib turgan neft
uyumining tagida joylashgan; ustki suvlar— neftli katlamining ustida joylashgan;
bogʻlangan suvlar — gʻovaklar yuzasini oʻrab oluvchi neft qatlamida mayda kapillyar
naychalarni toʻldiruvchi suv; sunʼiy kiritilgan suv — neft uyumlarini chiqarib olishda
bosimni zarur darajada saqlab turish uchun kiritiladi. Neft suvlarining geokimyoviy
tarkibi mahsuldor gorizont va uyum tarkibining litologik xususiyatlari bilan bogʻliq.
Neft uyumlarining chekka Neft suvlarida organik kislotalar, benzol, fenol, ogʻir
karbonsuvlarning konsentratsiyasi yuqori boʻladi. Gaz uyumlaridagi suvlarda, odatda,
organik qoʻshimchalar kam. Koʻpincha neft suvlarining tarkibi katta maydonlarda
deyarli oʻzgarmaydi. Neft uyumlari bilan bevosita tutashgan suvlar (chekka va
ostki)ning minerallashuvi (200 g/l gacha va undan ziyod), gazga toʻyinganligi, metan
va benzol, ammoniyning miqdori oʻziga xos xususiyatlarga ega. Gidrokarbonatnatriyli
Neft suvlari esa kam (10 g/l gacha) minerallashgan. Neft suvlarini oʻrganish neftni
qidirish, razvedka qilish va kondan chikarib olishda ahamiyati katta.
Koʻpincha Neft suvlari shifobaxsh mineral suv sifatida yoki undan yod, brom,
bor, radiy, bariy, stronsiy va boshqa olishda foydalaniladi. Neft bilan birga chiqa-digan
Neft suvlari qattiq noorganik tuzlar hosil kilishi sababli neft qazib olishni
murakkablashtiradi. Buning oldini olish uchun Neft suvlari tuzsizlantiriladi yoki neft
suvsizlantiriladi.
Xulosa.
Xulosa qilib shuni ta’kidlash mumkinki, Janubiy Kemachi koni ham keng
sanoatlashgan kon hisoblangani bois u yerdagi amalga oshiriluvchi jarayonlar doimiy
yangi texnologiyalarda bajariladi. Bizning davlatda har qanday tabiiy boyliklarga
muhim va jiddiy e’tibor qaratiladi.
Yuqorida ta’kidlanganidek suvning miqdorini aniqlash undagi mineral
moddalarga ham bog’liq. Suvning kondagi, burg’ulashdagi xolatlarini o’rganish orqali
to’g’ri ratsional xulosaga kelish mumkin.
|
| |
